مترو اصفهان همچنان قربانی می‌گیرد

با آغاز فعالیت مترو پیش از تخریب کامل سی‌وسه پل، مدرسه چهارباغ به‌طور کامل تخریب می‌شود چون این مدرسه دقیقا کنار تونل قطار شهری قرار گرفته است و با توجه به جزییات سازه مدرسه مطمئنا این مکان زودتر فرو می‌ریزد.
یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی معتقد است که ایجاد ترک در دهانه سی‌وسه پل فقط به زمان حال و حفاری تونل مترو مربوط نیست و از گذشته نیز مشکلاتی در این زمینه وجود داشته است.
مرتضی فرشته‌نژاد بیان کرد: براساس برآورد انجام‌شده، در خط مترو مرقد حضرت امام (ره) تا تجریش در تهران حداقل ۱۶ قطار شهری در داخل تونل تردد می‌کنند و در هر ایستگاه دست‌کم هر پنج دقیقه یک‌بار یک قطار متوقف می‌شود، یعنی به‌طور مرتب آنها در حال تردد هستند. خط مترو اصفهان نیز به همین ترتیب است و یک خط شمالی- جنوبی است که به نظر می‌رسد دست‌کم به هشت قطار نیاز دارد که در داخل تونل‌ها شبانه‌روز تردد کنند که ارتعاشات این قطارها برای سی‌وسه پل و مدرسه چهارباغ می‌تواند خطرهای زیادی به‌دنبال داشته باشد.
وی ادامه داد: تا وقتی ماشین به اصفهان نیامده بود، هیچ‌یک از پل‌های تاریخی با مشکل روبه‌رو نبودند ولی با ورود ماشین به اصفهان چند پل تاریخی مانند مارنان، سی‌وسه پل، خواجو و جویی به پل‌های ارتباطی بین دو بخش شمالی و جنوبی زاینده‌رود تبدیل شدند و وسایل نقلیه از روی آنها عبور می‌کردند. این پل‌ها در آن زمان آسیب‌های فراونی دیدند و شکستگی‌هایی در برخی نقاط آنها ایجاد شد و مجبور شدیم در حالت شکستگی آنها را تثبیت کنیم.
این کارشناس بازنشسته رشته مرمت در استان اصفهان با اشاره به مرمت اساسی سی‌وسه پل در دو مرحله در سال ۱۳۴۹ و سال ۱۳۸۰ که در آن شکستگی‌ها تثبیت شد، گفت: با این کار این پل‌ها مانند پیرمردی شدند که استخوان‌هایش کج شده و با تثبیت به همان حالت باقی ماند. این تثبیت و مقاومت‌بخشی به سازه‌های پل با این تفکر و محاسبه انجام شد که در آینده هیچ ماشینی از روی آنها عبور نکند.
وی با اشاره به عبور ادوات جنگی و ماشین از روی پل‌های تاریخی اصفهان از جمله سی‌وسه پل در دوران پهلوی و پیش از ساخته شدن پل‌های جدید اظهار کرد: عبور این ماشین‌ها و ارتعاشاتی که به پل وارد می‌شد، آسیب‌های زیادی را به سی‌وسه پل وارد کرد، اکنون نیز با حفر تونل در کنار سی‌وسه پل این ارتعاشات به پایه‌های پل می‌رسد.
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی توضیح داد: سازه معماری سی‌وسه پل آجر، ملات و گچ است. این مصالح تاق را تشکیل داده‌اند، اگر براثر یک ارتعاش کوچک ارتباط بین آجرها از بین برود، این مصالح دیگر گیرایی نخست را نخواهند داشت و این مانند آن است که آجرها را بدون ملات روی یکدیگر بچینیم. اکنون این نگرانی برای سی‌وسه پل وجود دارد که ارتعاشات موقت دستگاه‌ها در تونل مترو باعث تخریب تدریجی پل شود. هرچند ارتعاش ماشین‌هایی که از روی پل عبور می‌کردند برطرف شد، ولی اکنون این ارتعاشات با چند برابر قدرت به زیر زمین منتقل شده است.
وی با اشاره به فاصله کم پل با تونل مترو بیان کرد: این فاصله کم سبب تخریب پل می‌شود، هرچند اکنون تکنولوژی‌های بسیار مدرنی برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به پل داریم اما چطور می‌توان ادعا کرد که ارتعاشات حتما به پایه‌های سی‌وسه پل نمی‌رسد.
وی گفت: با آغاز فعالیت مترو، چند بنا در این محدوده تاریخی مانند مدرسه چهارباغ‌، سی‌وسه پل، هشت بهشت و بستر چهارباغ که سازه‌های زمان صفویه در آنجا در زیر خاک است در معرض خطر قرار می‌گیرند. وقتی مترو در محدوده سی‌وسه پل فعالیت خود را آغاز کند حتما به این پل تاریخی آسیب وارد می‌شود.
فرشته‌نژاد تاکید کرد: باید به این نکته توجه کنیم که با آغاز فعالیت مترو، پیش از تخریب کامل سی‌وسه پل، مدرسه چهارباغ به‌طور کامل تخریب می‌شود چون این مدرسه دقیقا کنار تونل قطار شهری قرار گرفته است و با توجه به جزییات سازه مدرسه، مطمئنا این مکان زودتر فرو می‌ریزد.
وی با اشاره به قرار گرفتن مادی «فرشادی» در کنار مدرسه چهارباغ اظهار کرد: وجود این مادی در آن محدوده سبب ایجاد یک فضای خالی در کنار مدرسه شده و تونل مترو نیز مزید بر علت برای خالی بودن فضای زیر زمین مدرسه چهارباغ شده است از سوی دیگر، ارتعاشاتی که از حرکت مترو به این بنا وارد می‌شود با آجر و ملات آنجا همخوانی ندارد.
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی اضافه کرد: با آغاز فعالیت مترو در اصفهان، در آینده هیچ اثری از این مکان‌های تاریخی باقی نخواهد ماند.