3 - 02 - 2022
دستهای پنهان در بازار نفت
«جهان صنعت»- تلاش برای افزایش قیمت نفت از سوی کشورهای تولیدکننده ادامه دارد؛ در مقابل اما مصرفکنندگان نگران قیمتهای بعدی هستند. پس از آنکه ائتلاف موسوم به اوپکپلاس نتوانست به هدف افزایش تولید ۴۰۰ هزار بشکهای خود در ماه ژانویه برسد و تنها ۲۱۰ هزار بشکه در روز افزایش تولید داشت، حالا بنا دارد که این تصمیم را اجرایی کند؛ زیرا تقاضا در جهان افزایش یافته است.
بهبود چشمانداز رشد اقتصادی دنیا از یک سو و سایه تهدید جنگ میان روسیه و اوکراین از دیگر سو، عواملی هستند که لااقل کاهش قیمت نفت را به این زودیها محقق نمیکنند. ضمن آنکه معاملات آتی نفت هم بیانگر آن است که فشار برای قیمتهای بالاتر کماکان ادامه دارد.
این تصویر کلی از شرایط پیش روی کارتل نفتی کمرمق اوپک است. کارتلی که به مدد روسیه و هفت کشور دیگر از سال ۲۰۱۶ جان دوبارهای گرفته و حالا با ترکیب ۱۹ کشور تولیدکننده نفت، اقتصادهای دنیا را به دنبال خود میکشاند.
تولید روزانه این ۱۹کشور، در حال حاضر در مجموع ۳۵ میلیون و ۹۹۰ هزار بشکه در روز است، حال آنکه پیش از این سقف تولید روزانه ۳۶ میلیون و ۳۴۰ هزار بشکه بوده است. اگرچه تولید روزانه نفتخام ۱۳ عضو اوپک در ماه ژوئیه سال قبل با ۶۴۰ هزار بشکه افزایش نسبت به ماه ژوئن به ۲۶ میلیون و ۸۳۰ هزار بشکه رسید، اما همه بحثها بر سر این است که قرار بوده این ائتلاف نفتی ۴۰۰ هزار بشکه در روز بیشتر نفت تولید و به بازار عرضه کند، اما فقط ۲۱۰ هزار بشکه تولید کرده است. سوال اینجاست که واقعا این همه بحث و لابی و رایزنی بین سران کشورهای بزرگ دنیا از جمله کشورهای بزرگ صنعتی بر سر ۴۰۰ هزار بشکه اضافه است؟
از نقش استراتژیک ایران
آنچه اشاره شد، نمای باز بازار معاملات نفت است. در نمای بسته، اما جزئیاتی وجود دارد که نقش ایران را در بازار نفت برجسته میکند. محمود خاقانی تحلیلگر بازار بینالمللی انرژی در گفتوگو با «جهانصنعت» میگوید: «هم روسیه و هم عربستان (به عنوان بزرگترین تولیدکنندههای اوپکپلاس) در حداکثر ظرفیت تولیدشان قرار دارند.
شرایط امروز بازار نفت، اینگونه نیست که بازار نیاز به نفت دارد و مثلا عربستان توان دارد ولی شیر تولید نفت خود را باز نمیکند. بنابراین یکی از مشکلات اوپکپلاس عدم توان افزایش ظرفیت تولید نفت است.او دلیل عدم توان تولید نفت بیشتر توسط اعضای اوپکپلاس را کاهش سرمایهگذاری ناشی از کرونا میداند و میگوید: مسائل محیطزیستی و روی آوردن کشورهای اروپایی به انرژیهای تجدیدپذیر هم در این عدم کاهش سرمایهگذاری بیتاثیر نبوده است. در حال حاضر همه کشورهای تولیدکننده دنیا منهای ایران در حداکثر تولید خود قرار دارند؛ مگر اینکه برای تولید نفت به شرایط سختتر و گرانتری روی بیاورند که این موضوع هم در شرایط کنونی اقتصاد جهانی دور از ذهن است.
خاقانی معتقد است، از آنجا که بازار نفتی سیاسی و دلالبازی است، بنابراین بازیگران در بازار هر کدام نقش خود را بازی میکنند. طبیعی است که ماجرای روسیه و اوکراین و نامشخص بودن نتیجه مذاکرات ایران با قدرتهای جهانی بر سر احیای توافق وین به نوعی نااطمینانی در بازار ایجاد میکند.
نامهای منتسب به سعید جلیلی
او با اشاره به نامه اخیر سعید جلیلی به رهبر انقلاب اضافه میکند: قبل از انتشار این نامه مسیر بازارجهانی نفت به این سو میرفت که توافق صورت میگیرد و تحریمهای ایران به طور کامل برداشته میشود و به دنبال آن یک صادرکننده عمده به بازار برمیگردد؛ اما این نامه حالا تردیدهایی را ایجاد کرده است و آن بالا رفتن بیشتر قیمتهاست.
خاقانی با اشاره به نقش دستهای پشت پرده برای دامن زدن به شایعات در بازار میگوید: هیچکس نمیداند کسانی که در پشت پرده برای دامن زدن به شایعات فعال هستند چقدر از این شرایط سود میبرند. این افراد در بالا رفتن قیمتها سود میبرند.او با اشاره به اینکه در آمریکا این شرایط حساستر است، عنوان کرد: دولت بایدن به انرژی نیاز دارد؛ تورم در این کشور رو به افزایش است. از سویی انتخابات کنگره آمریکا نزدیک است. دولت بایدن در سیاست خارجی هنوز نتوانسته است به موفقیتهایی دست پیدا کند. در واقع دولت آمریکا در حل مسائل خود با چین، روسیه و ایران ناموفق بوده است. از سویی، در داخل آمریکا هم به نظر میرسد که ظرفیت تولید نفت بیشتر وجود ندارد.
خاقانی میگوید: ایران در شرایط خاصی قرار گرفته است؛ این انتظار بازار درست است که منتظر است ایران به بازار نفت برگردد. اگر ایران بتواند به بازار برگردد و تکنولوژی جدید برای کاهش هزینه تولید به کار بگیرد، تولید نفت ایران افزایش مییابد. البته تحقق این امر منوط به این است که دست کاسبان تحریم از نفت ایران کوتاه شود.او اضافه کرد: تا زمانی که کاسبان تحریم در صحنه بازار نفت ایران حضور دارند، اقتصاد ایران شفاف نخواهد شد. اگر دست آنها از بازار نفت ایران کوتاه شود، ایران میتواند به عنوان ناجی بازار بینالمللی نفت به میدان برگردد. اگر ایران به بازار برگردد، به طور کلی معادلات بازار به هم خواهد خورد. اما در نظر داشته باشید که کاسبان تحریم به دنبال آن هستند که مذاکرات وین شکست بخورد.
آخرین تیر در ترکش اوپکپلاس
رویترز در گزارشی مینویسد: پیشبینی رشد تقاضای جهانی برای نفت در سال میلادی جاری بدون تغییر است و همچنان ۲/۴ میلیون بشکه در روز برآورد شده است.
کارشناسان اوپکپلاس پیشبینی کردهاند که شماری از ریسکهای متوجه بازار نفت از جمله ابهامات قابل توجه مرتبط با تاثیر واریانت اومیکرون، محدودیتهای زنجیره تامین و سیاست بانکهای مرکزی برای مقابله با تورم روبهرو است.
این گزارش میافزاید: ریسکهای دیگری شامل نوسان بازارهای کالا، محدودیتهای ظرفیت تولید به دلیل سرمایهگذاری اندک، چالش سطح بالای بدهی دولتی در بسیاری از مناطق و ریسکهای ژئوپلیتیکی را هم نباید برای بازار نفت در سالجاری میلادی فراموش کرد. از سویی، عرضه کم نفت در جهان و تنشهای ژئوپلیتیکی در اروپای شرقی و غرب آسیا قیمت نفت را در این زمان از ۲۰۲۲ حدود ۱۵ درصد افزایش داده است. تنشها میان روسیه و غرب هم سبب تقویت قیمت نفت شده است. ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه روز سهشنبه، غرب را به ساخت تعمدی یک سناریو طراحیشده برای کشاندن وی به جنگ و نادیده گرفتن نگرانیهای امنیتی مسکو در مورد اوکراین متهم کرد. عامل دیگری که قیمتهای نفت در بازار را تقویت کرده، موشکهای ارسالی انصارالله به سوی امارات است. این امر نیز نگرانی دیگری در مورد اختلال در بازار انرژی بهوجود آورده است.
در عین حال، پس از اینکه ایالتهای شمالی آمریکا در روز شنبه به شدت با طوفانهای زمستانی مواجه شدند و این وضعیت سبب شد تا چندین ایالت حالت فوقالعاده اعلام کنند، بیش از ۱۴۰۰ پرواز در روز یکشنبه در آمریکا لغو شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد