26 - 12 - 2021
گاز ترمز برید
سرما علاوه بر کمبود گاز و برق، دردسرهای دیگری هم برای اقتصاد کشور هم درپی داشته؛ از جمله آنکه دولت را مجبور به واردات کرده و تولیدکنندهها را ناچار کرده که ظرفیت تولید خود را در زمستان کم کنند. دست کم تا زمانی که شرایط گاز، ناپایدار است، هم برق وضعیت خوبی ندارد و هم صنایعی که وابسته به گاز هستند.
اینکه مشکل از کجا نشات میگیرد و چه کسی مقصر وضعیت کنونی است، حتما موضوع امروز نیست. مثل این است که در یک انبار کاه دنبال سوزن بگردی و درنهایت چیزی پیدا نشود. درباره کمبود گاز هم یک سلسله عوامل به هم زنجیر شده که در آخر مشخص نمیشود بالاخره چه کسی مسوول شرایط کنونی برای کشوری مثل ایران است که دومین ذخایر گاز دنیا را دارد و از کمبود گاز رنج میبرد!
آنطور که وزارت نفت اعلام کرده، آخرین آمار اعلامی مقدار مصرف گاز در بخش خانگی نسبت به دوره مشابه سال گذشته، باز هم رکورد زده و به ۸۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است. بنا بر اعلام شرکت گاز این میزان مصرف گاز، حدود ۷۰ درصد از تولید گاز کشور را به خود اختصاص داده است.
مقامات وزارت نفت میگویند تولید روزانه گاز حدود یک میلیارد مترمکعب است که حدود ۱۱۰ میلیون مترمکعب آن به بخش صنعت و روزانه ۱۰۰ میلیون مترمکعب نیز به نیروگاهها اختصاص مییابد، مابقی هم به مصرف خانگی میرسد. اگر مصرف در بخش خانگی افزایش یابد، این مقدار گازرسانی به این دو بخش هم کاهش مییابد. بخشی از گاز هم صادر میشود.آنطور که محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی به ایسنا گفته است در حال حاضر میزان تخصیص گاز به نیروگاهها ۵۰ درصد نسبت به هفته گذشته کاهش و میزان مصرف گازوئیل به همین میزان افزایش یافته است و پیشبینی میشود در صورت کاهش محسوس دمای هوا و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، میزان مصرف سوخت مایع در نیروگاهها افزایش پیدا کند؛ البته در حال حاضر ذخایر سوخت مناسب است و مشکلی برای تامین برق وجود ندارد.
وقتی افت فشار نفسگیر شد
اُفت فشار در کل میدان پارسجنوبی اتفاق افتاده است؛ این خبری است که همین دو ماه قبل از قول سعید محمد دبیر شورای عالی مناطق آزاد اعلام شد. گزارشها نشان میدهد که در حاضر افت تولید در سکوهای A و C فاز ۱۲ ثبت شده است. به طوری که تولید گاز از سکوی A فاز ۱۲ در تاریخ ۲۹ دی ماه سال جاری معادل ۲۰ میلیون مترمکعب رسیده که حدود یک میلیون مترمکعب از برنامه مصوب خود عقب افتاده است. از سویی تولید واقعی سکوی C فاز ۱۳ نیز ۹/۹ میلیون مترمکعب بوده که از رقم برنامه تولید مصوب ۳/۱۱ میلیون مترمکعبی خود عقبتر است.
گزارشها حاکی است که برنامه مصوب برای تولید از فاز ۱۵، قرار بوده که حدود ۲۸ میلیون مترمکعب باشد، در حالی که تولید حقیقی این فاز حدود ۳/۷ میلیون مترمکعب است.
در بقیه فازها هم گزارشهای خوبی وجود ندارد. ادامه وضع موجود بر نگرانیها بیشتر خواهد افزود.
دکتر نرسی قربان کارشناس انرژی در گفتوگو با جهانصنعت میگوید: کمبود سرمایهگذاری در بخش گاز مشکل امروز و دیروز نیست؛ مسائل بسیاری دست به دست هم داده که سرمایهگذاری برای استخراج گاز صورت نگیرد که امروز با مشکل مواجه شویم.
او میگوید: با توجه به ذخایر گازی، ما توان آن را داریم که به اندازه روسیه گاز تولید کنیم. اما مساله اصلی بر سر منابع است، ما باید این ذخایر را بالفعل کنیم که به دلیل تحریمها و مسائل سیاسی متعدد در حال حاضر سرمایهگذاری در توسعه صنعت گاز، زیرساختها و تکنولوژیهای مرتبط با آن مهیا نشده است.
این کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه توسعه بخش گازی کشور طی دهههای اخیر وضعیت خوبی داشته، میگوید: همان نسبت که تولید گاز کشور افزایش پیدا کرده، مصرف داخلی نیز با سرعتی چهبسا بیشتر رشد کرده است. از سویی، تغییر مصرف خوراک نیروگاهها از نفت کوره به گاز باعث رشد تقاضا شده است.
گنجی از گاز
ایران بعد از روسیه بزرگترین دارنده ذخایر گازی جهان است. ذخایر گازی ایران به ۳۳ تریلیون مترمکعب بالغ میشود. ثروتی که خیلی از کشورها در آرزوی داشتن آن هستند، اما سیاستهای اشتباه و گاه بیتوجهی به این منبع انرژی سبب شده تا امروز که دنیا در بحران انرژی میسوزد، دومین دارنده گاز هم با کمبود مواجه شود.
آنطور که کارشناسان میگویند، عدم توسعه میادین گازی در سالهای گذشته مهمترین دلیل کمبود امروز گاز است. از سویی میدان پارسجنوبی که بیش از سه چهارم گاز کشور را تامین میکند، از سال ۱۴۰۳ با کاهش چشمگیر فشار مخزن مواجه خواهد شد و هر سال ۱۰ میلیارد متر از ظرفیت تولید این میدان کاسته خواهد شد. اگر تا پایان دهه آینده، چارهای برای جلوگیری از اُفت فشار مخزن پیدا نشود، کل تولید گاز کشور حداقل ۴۰ درصد کاهش خواهد یافت.از سوی دیگر حدود ۴۰ درصد از ذخایر گازی ایران در میدان پارسجنوبی قرار دارد و بیش از سه چهارم گاز کشور از همین میدان مشترک با قطر تامین میشود. یکسوم ذخایر این میدان در آبهای ایران قرار دارد و ذخایر این بخش ۱۴ تریلیون مترمکعب است. دوسوم میدان نیز در آبهای قطر است. قطر ۱۰ سالی زودتر از ایران شروع به توسعه پروژه کرد و تاکنون ایران کمی بیش از ۵/۱ تریلیون مترمکعب و قطر نیز تقریبا ۲/۵ برابر ایران از میدان یادشده تولید گاز داشتهاند.
حمیدرضا عراقی مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران در این رابطه گفته است: در آن شرایط دیگر کسی نمیتواند مشکل را حل کند، در شرایط فعلی میتوان راه چاره عملی برای شرایط حال حاضر در نظر گرفت، میتوان گفت نیروگاهها ۵۰ درصد با سوخت دوم فعال باشند و یا صنعت سیمان محدودتر شود و یا پتروشیمیها در زمستان کمتر مصرف کنند اما اگر این سیاست به همین روال ادامه پیدا کند، این مشکل را مانند آب زایندهرود هیچ کس نمیتواند حل کند.
او گفته است: این مساله که تصور میشود ذخایر زیادی در حوزه گاز داریم، باور غلطی است، ذخایر در حال افت هستند، ذخایر عسلویه در مرحله اوج بودند اما اکنون تنها یک فاز باقی مانده و بقیه فازها در حال افت هستند، مخازن ما دو برابر اروپاست اما مصارف ما نیز چند برابر اروپا میشد، مخازن عسلویه با توجه به برداشتهایی که انجام شده در حال افت است و باید سرمایهگذاری زیادی صورت بگیرد تا بتوان این مخازن را حفظ کرد.
به گفته او تنها راه اصلی برای گذر از شرایط فعلی بهینهسازی مصرف سوخت در کشور است، با ایجاد متولی برای این مساله و استفاده از ابزار قیمت، تکنولوژی، قانون و فرهنگ میتوان راهحلهای متعددی ایجاد کرد. در آینده دورتر نیز سیاستگذار باید روی پنلهای خورشیدی هدفگذاری کند و از پتانسیلهای موجود در این حوزه استفاده شود تا مصرف گاز کاهش و سهم بیشتری به صنایع اختصاص یابد. واقعا درست نیست که گاز را به جای اینکه به پتروشیمی بدهیم و ارزش افزوده ایجاد کنیم در زمستان ۶۰۰ میلیون مترمکعب به خانوادهها اختصاص دهیم و چاره دیگری نیز وجود نداشته باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد