14 - 12 - 2019
حرکت روی لبه تیغ
داریوش آرمان – هفته اول شهریور با دو مناسبت مهم در نظام سلامت همراه است؛ نخستین روز همزمان با تولد بوعلیسینا، نابغه پزشکی جهان روز پزشک است و پنجم شهریور نیز زادروز محمد زکریای رازی، داروساز و دانشمند برجسته ایرانی که روز داروساز نامگذاری شده است؛ دو صنفی که ستونها و پایههای مهم و ارکان اصلی نظام سلامت کشور هستند.
بیتردید پیشرفتهای جدی، خدمات و دستاوردهای پزشکان و داروسازان کشور به خصوص در چند دهه اخیر بینظیر بوده است. با تلاشهای آنان بود که خدمات سلامت در شبکه بهداشتی و درمانی کشور گسترش یافت، واکسیناسیون بسیاری از بیماریهای واگیر اجرا شد و سایه شوم بسیاری از بیماریهای واگیر از سر مردم این سرزمین متمدن برچیده شد. سن امید به زندگی ایرانیان از ۵۷ به ۷۴ سال رسید و ۹۷ درصد داروهای مصرفی نیز تولید داخل شد.
اکنون به مدد تلاش پزشکان و داروسازان حدود ۱۴۰ هزار پزشک و ۲۰ هزار داروساز با سطح علمی بالا در اقصی نقاط کشور در مراکز درمانی، داروخانهها و صنعت دارویی لباس سپید خدمت به تن دارند. ۵۵ هزار دانشجو در دانشگاههای علومپزشکی در حال تحصیل هستند و سطح خدمات پزشکی در ایران با انجام پیشرفتهترین اعمال جراحی و پیوند غرورآفرین است.
با این وجود مشکلات و سختیهای نظام سلامت و سپیدپوشان نیز کم نیست، بیماریهای غیرواگیر مانند سرطان، بیماریهای قلبی، دیابت، سکته و به خصوص بیماریهای روانی رو به افزایش است و کیفیت زندگی ایرانیان را نشانه گرفته است. توزیع پزشکان به خصوص متخصصان در کشور عادلانه نیست و هنوز بسیاری از مردم دور از مرکز به خدمات تخصصی پزشکی به شکل مطلوب دسترسی ندارند. بیکاری و مهاجرت در بین پزشکان عمومی نگرانکننده است و سالانه حدود ۷۰۰ پزشک عمومی و متخصص از کشور میروند.
خدمات بیمههای سلامت نیز قابل قبول نیست و توان پرداخت به موقع تعرفهها و هزینههای خدمات درمانی را ندارند و پزشکان و صاحبان صنایع دارویی، مطالبات خود را با تاخیرهای چندماهه دریافت میکنند.
در این میان جامعه پزشکی کشور با برخی مصوبات و حاشیههایی نیز مواجه هستند. مساله تعرفههای پزشکی، معوق ماندن مطالبات، پرداخت مالیات و نصب کارتخوان در مطبها، افزایش ظرفیت پذیرش در رشتههای علومپزشکی و گاه درگیری و تهدید پزشکان از سوی برخی افراد ناراضی به این مشکلات دامن زده است.
بیمارستانهای دولتی با انبوه بیمارانی مواجه هستند که توان پرداخت ندارند و باید در نوبتهای طولانی منتظر بمانند و ناراضیتر میشوند. بیمارستانهای خصوصی نیز به سختی میتوانند دخل و خرج کنند و به همین خاطر مدیران این مراکز درمانی هم خطر تعطیل شدن بیمارستانهای خصوصی و برخی بخشهای بیمارستانی را گوشزد میکنند. به تازگی نیز مصوبه مجلس برای الزام جامعه پزشکی به نصب کارتخوان و پایانه فروشگاهی نیز پزشکان را دلخور کرده است. آنان این مصوبه را تبعیضآمیز و توهینآمیز میدانند و میگویند چرا اجرای این مصوبه از جامعه پزشکی شروع شده است و از سناریوهای طراحی شده برای تخریب پزشکان سخن میگویند.
از سوی دیگر با بررسیهای میدانی درمییابیم صنعت دارویی کشور نیز حال و روز خوشی ندارد. تاخیر بیمهها در پرداخت مطالبات داروهای تولیدی و کمبود نقدینگی در کنار تحریم، کمبود و سختی تهیه مواد اولیه دارویی، کیفیت و کمیت تولیدات دارویی و اشتغال داروسازان را در این حرفه به سختی انداخته است.
در عین حال وزیر بهداشت هم چندی قبل از فساد بزرگ بیش از یک میلیارد دلاری در چرخه تامین و تدارک دارو سخن گفت که به خصوص در دو ماه اخیر به سرخط اخبار حوزه سلامت تبدیل شد البته حاشیههای فراوانی ایجاد کرد و هنوز میزان دقیق این تخلف و سرنوشت مسببان آن اعلام نشده است. مشکلات و چالشهای نظام سلامت از دو منظر قابل بررسی و ارائه راهکار است؛ درونصنفی و برونصنفی. از نگاه درونصفی، پزشکان و داروسازان راهکار حل مشکلات حوزه پزشکی و دارویی کشور را افزایش و اصلاح تعرفه خدمات پزشکی، هتلینگ بیمارستانی و اصلاح قیمت داروها میدانند، امری که البته نه در توان بیمههای بدهکار است و نه مردم توان پرداخت چنین هزینهای را دارند. تجربه طرح تحول سلامت نیز که با افزایش دوبرابری تعرفههای پزشکی برای اصلاح نظام سلامت همراه بود، نشان میدهد افزایش هزینهها و تعرفهها راهحل درستی نیست. راهحل دوم و البته اساسیتر از نگاه برونصنفی و با ادغام و جمعبندی نظرات جامعهشناسان، اقتصاددانان و به خصوص متخصصان اقتصاد سلامت و پیشکسوتان نظام سلامت مطرح میشود. در این نگاه نظام سلامت نیازمند اصلاحات ساختاری، رفع ناهماهنگیها در نظام جزیرهای و اجرای کامل نظام ارجاع، پزشک خانواده، سطحبندی خدمات، پرونده الکترونیک سلامت، راهنماهای بالینی و تقویت نظام بهداشتی و پیشگیری است، راهی که سخت و طولانی است و کمتر مدیری در یک دوره چهارساله به اجرای این برنامه بلندمدت و پرچالش که مخالفانی هم در جامعه پزشکی و هم خارج آن دارد و باید سهم بخش خصوصی و دولتی را تعیین کند، جلوی هزینههای القایی و غیرضرور را بگیرد و نظارتها را تقویت کند، تن میدهد اما با تمام این تفاسیر آنچه نمایانتر است اینکه هجمههای وارده- به گفته مسوولان جامعه پزشکی طراحی شده – به جامعه پزشکی و تعمیم درآمدهای نجومی عدهای اندک به کل این مجموعه و بدبینی و سلب اعتماد عمومی از پزشکان میتواند خطرات جدی و حتی جبرانناپذیر برای نظام سلامت کشور به دنبال داشته باشد که لازم است دستاندرکاران رسانههای مختلف به تبعات این مهم توجه جدی داشته باشند. در عین حال نباید فراموش کرد که خروج پزشکان از کشور و مهاجرت آنها نیز عوارض جبرانناپذیر و هزینههای مختلفی برای مردم و جامعه به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر پزشکان نجومیبگیر نیز باید بدانند در صورت ادامه این روند آسیبهای جدی به صنفشان وارد خواهند کرد و… هر چه هست در این نظام پرچالش، پزشکان و داروسازان برای مراقبت از سلامت مردم و ارتقای سطح خدمات درمانی مثل همیشه در تلاش شبانهروزی هستند. روز پزشک و داروساز مبارک.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد