18 - 07 - 2021
صدای خوزستان تشنه را بشنوید
مهدیه بهارمست- «با جان و دل از رودخانه کرخه دفاع میکنیم» چند روزی است که مردم استان خوزستان با این شعار برای بحران بیآبی منطقه دست به اعتراض زدهاند. در حالی تصاویر این اعتراضها در شبکههای مجازی دست به دست میشود که قاسم سلیمانیدشتکی استاندار خوزستان گفته بود، برخی به دنبال تحریک مردم هستند و تصاویری جعلی از اعتراضات مردم در فضای مجازی منتشر میکنند. در پی سخنان استاندار خوزستان معترضین در یکی از ویدئوهای منتشرشده در رسانهها، یکی از تظاهرکنندگان در سوسنگرد خطاب به سلیمانیدشتکی میگوید: «آقای استاندار که میگفتی تظاهرات نیست، تظاهرات را ببین.»
معضل کمبود آب، در استان خوزستان نه تنها کشاورزان و دامداران را که با زمینهای خشک و دامهای تشنه دستوپنجه نرم میکنند، به خیابانها کشانده که شهروندانی را هم که در دمای ۵۰ درجه این استان، دغدغه تامین آب آشامیدنی روزانه و رفع عطش خود و خانوادهشان را دارند هم نگران و عاصی کرده است. این در حالی است که چهار رود پرآب خاورمیانه یعنی دز، کرخه، کارون و اروند از جلگه خوزستان عبور میکنند. در روزهای گرم اخیر که خاموشیهای برق، اغلب نقاط کشور، مردم را درگیر و عصبانی و هشدارهای مداوم قطعی احتمالی آب، شهروندان را نگران کرده است، گزارشها و ویدئوهای منتشره در شبکههای اجتماعی نشان میدهد که در برخی شهرها در استان خوزستان شهروندان در اعتراض به بحران آب تجمعات اعتراضی برپا کردهاند. در این اعتراضات، شهروندان شعارهایی مانند «رودخانه تشنه است، آبش را میخواهد» و «جان و خونمان فدای کارون» سر میدادند.
در پی اعتراضها یک شهروند جوان شادگانی شنبهشب گذشته در جریان تجمع اعتراضی مردم شادگان به وضعیت کمآبی در این شهرستان کشته شده است. به گفته سرپرست فرمانداری شادگان در جریان این تجمع افرادی به قصد تحریک مردم اقدام به تیراندازی هوایی کرده که متاسفانه یکی از این تیرها به فردی که در صحنه حضور داشت اصابت کرد و منجر به فوت وی شد. حال مشخص نیست مسببین این حادثه چه افرادی بودند.
تظاهرات ساکنان استان خوزستان در اعتراض به بحران بیآبی شامگاه ۲۴ تیر ۱۴۰۰ از حمیدیه اهواز آغاز شد و به سرعت به شهرهای دیگر سرایت کرده است. کارشناسان حوزه آب بارها نسبت به ورشکستگی آب در ایران هشدار دادهاند. حتی مدتی پیش احد وظیفه، رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، گفته بود: «امسال سالی استثنائی است چراکه در برخی استانها به خصوص در جنوب و جنوبشرق بارندگیها به شدت کمتر از نرمال هستند. مثلا در هرمزگان که تا الان باید به شکل نرمال ۱۴۱ میلیمتر باران میبارید تنها ۲۰ میلیمتر باران باریده است، یا در سیستانوبلوچستان بارشها نسبت به نرمال ۸۲ درصد کاهش پیدا کرده، این اعداد وحشتناک است. در برخی استانها بارندگی فوقالعاده کمتر از نرمال است و در ۵۰ سال گذشته این میزان کمبارشی در آن مناطق بیسابقه بوده است. همچنین بیشترین کسری بارش در استان شمال خوزستان است. در کل کشور هم با یکی از سالهای استثنایی از نظر کمبارشی روبهرو هستیم.»
حال با وجود هشدارهای کارشناسان، دولت نسبت به این امر هم بیتوجهی کرده؛ دود این بیتوجهی به چشم کشاورزان و دامداران استان خوزستان رفته است. بحران آب در خوزستان به حدی گسترش یافته که دامداران این استان از تلفشدن دامهای خود سخن میگویند و زمینهای زراعی به طورکلی در شرف نابودی است. از طرفی براساس گزارشها نیمی از استان آبشرب قابل دسترس ندارند. این در حالی است که خوزستان روزی پرآبترین و بلندترین رود ایران را داشت. چنان بزرگ که زمانی میشد در آن کشتی راند؛ البته خوزستان چندین رود مهم دیگر هم دارد. یک سوم رودهای ایران به خوزستان میریزند. این منطقه پر از زمین حاصلخیز است، اینها بانی تمدنی هزاران ساله بودند. اما حالا آب ندارد. مردم هر روز شاهد مرگ دامها و خشکی تالابها هستند.
آب موجود آب نیست، لجن است!
قرار است بخشی از منابع آب چهارمحالوبختیاری در پروژه تونل ۶۴ کیلومتری بهشتآباد به استان اصفهان منتقل شود که این موضوع با مخالفت نمایندگان استان خوزستان مواجه شده است. همچنین آیتالله محسن حیدری نماینده خوزستان در مجلس خبرگان در این رابطه گفته است: «مشکلات به وجود آمده در بحث آب، وضعیت شط نیسان و رودخانه کرخه را تاسفبار کردهاست به طوری که آب موجود در آن آب نیست، بلکه لجن است و برای هور و دامداران نگرانکننده و ناراحتکننده است.»
ورود مجلس به بحران آب خوزستان
مجتبی توانگر نماینده مجلس تهران در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «تزریق آب در رگهای خوزستان/ افزایش خروجی سد دز با توجه به تنشهای آبی در خوزستان و مطالبات مردمی و درخواست نمایندگان خوزستان، دکتر قالیباف، گروهی را به ریاستتامالاختیار دکتر حسنوند به خوزستان فرستادند. در مورد نیازهای بلندمدت مقرر شد در هفته پیشرو جلسهای با ریاست دکتر قالیباف و تعدادی از روسای کمیسیونها و برخی مسوولان دولتی تشکیل و کارگروهی جهت مصوبات بودجه۱۴۰۱، برنامه توسعه هفتم و رفع برخی نیازهای مناطق نفتخیز ازجمله خوزستان شکل گیرد تا بتوان بخشی از نیازهای اساسی مخصوصا در زمینه آب برطرف شود.»
۷۰۰ روستا و ۲۵ شهر خوزستان در تنش آبی
مجتبی یوسفی عضو هیات رییسه مجلس و نماینده استان خوزستان در مجلس یازدهم درخصوص علل بحران بیآبی در استان خوزستان به «جهانصنعت» گفت: بحران بیآبی در استان خوزستان عللهای مختلفی دارد؛ ازجمله پروژههای غیرکارشناسی، عدم مدیریت منابع آب و پروژههای انتقال آب که بدون توجه به عوارض زیستمحیطی مشکلات عدیدهای را برای پاییندست استان به وجود آورده است. در حال حاضر شهروندان خوزستان و دیگر شهرهای جنوبی کشور برای تامین آب شرب، کشاورزی و دام دچار مشکل هستند. این در حالی است که امروزه ۷۰۰روستا در استان آب شرب پایدار ندارند و حدود ۲۵ شهر دچار تنش آبی هستند، یعنی در طول روز شاید دو ساعت آب داشته باشند. در حال حاضر حدود ۲۰۰ روستا در پاییندست که شهرهایی مثل حمیدیه، هویزه، سوسنگرد و دشت آزادگان هستند، دچار تنش آبی شدید هستند. عمدتا در این مناطق یا آب به شهروندان نمیرسد یا آب فاقد کیفیت به دست آنها میرسد. البته باید دانست که آب برای دام این مناطق اصلا وجود ندارد و در پی آن دامهای زیادی تلف شده است. به عقیده من سوءمدیریت موجب چنین بحران عظیم بیآبی در استان شده است. بخش قابل توجهی از کشاورزان روستایی که امنیت غذایی پایدار کشور را تامین میکنند دچار مشکل جدی بحران آب هستند.
وی افزود: دولت که هماهنگ با مافیای آب کشور است، با فرستادن چند معاون وزیر بدون اختیار به خوزستان به دنبال کارهای تبلیغاتی هستند اما فراموش کردند که زمان انتخابات گذشته است. این نمایش ما را یاد گریههای روحانی و جهانگیری برای مشکلات خوزستان انداخت. وقتی مسوولان پنج تا شرکت فولادی را در کرخه احداث میکنند دیگر به عواقب زیستمحیطی و کمبود آب شرب برای شهروندان توجهی ندارند. این در حالی است که به تبع این شرکتهای فولادی در پاییندست مشکلات جدی برای تامین آب شرب شهروندان و تامین حقآبه زیستمحیطی تالاب هورالعظیم که به عنوان زیستگاه و اکوسیستم در جنوب کشور است، به وجود میآید. این روزها در حالی تالاب هورالعظیم بزرگ در شرف نابودی است که از دو سویه عراق و ایران یکی از اساسیترین ایجاد رطوبت در سامانههای بارشی در جنوب کشور است. بنابراین مسوولان با عدم تامین حقآبه منجر به مرگ میلیونها ماهی و تلف شدن گاومیشهای تالاب هورالعظیم شدند. از طرفی آب شرب روستاییان دچار مشکل شده است. مسوولان وزارت نیرو و برخی مسوولان کشوری، تمام ایران را محدود در چندتا کلانشهر میدانند.
تبدیل جلگه خوزستان به کویر
این عضو مجمع نمایندگان خوزستان اظهار کرد: امروزه مسوولان در صدد تبدیل جلگه خوزستان که به اندازه تاریخ زیست بشریت به عنوان جلگه بوده، به کویر خوزستان هستند. چنین امری منجر به مشکلات زیستمحیطی و ایجاد کانون جدید ریزگردها خواهد بود. چرا که ما فراموش نکردیم در سه سال گذشته ریزگردهای خوزستان تا غرب و حتی تا پایتخت هم رسیده بود.
تنزل امنیت غذایی ایران
یوسفی با تاکید بر تنزل امنیت غذایی ایران، عنوان کرد: در حال حاضر سهم استان خوزستان در تولیدات محصولات باغی و زراعی ۳/۱۷ میلیون تن است و با تولید ۳/۱ میلیون تن گندم، رتبه یک تولید گندم در کشور را دارد. بنابراین ادامه روند بحران بیآبی در استان منجر به خطر افتادن امنیت غذایی کشور میشود. اگر چه همین مشکل را هم در زمین گندم و ذرت برای تولید گوشت و پروتئین شاهد هستیم.
تبدیل خوزستان به تابلوی تمام بحرانها
وی افزود: سال ۹۶ جلسهای درخصوص مشکلات قطع برق استان خوزستان به همراه آقای روحانی برگزار شد و بنده در آن جلسه به ایشان گفتم خوزستان شده تابلوی تمام بحرانها؛ چرا که دو سال گذشته با سوءمدیریت وزارت نیرو، آب سدها را برای القای اینکه آب مازاد در استان خوزستان وجود دارد، نگه داشت و در پی آن سیل در استان جاری شد که زندگی و زیرساختهای استان را نابود کرد. هنوز غرامت برخی کشاورزان پرداخت نشده و همچنین برخی جادههای بینشهری اصلاح نشده است. حال مسوولان کمبود بیآبی استان را به گردن خشکسالی میاندازند، این امر نشاندهنده سوءمدیریت است. به عقیده من باید منافع ملی برایمان مهم باشد؛ نه تصمیمهای منطقهای که لحاظ میکنند.
بستن حقآبه تالاب به خاطر نفت
عضو هیات رییسه مجلس درباره بستن حقآبه به خاطر اکتشافات نفت در هورالعظیم گفت: حقآبه را به دو دلیل در فاصله زمانی متفاوت میبندند؛ یکی به خاطر بحث اکتشافات توسعه میادین نفتی و دیگری انتقال آب از سرچشمههای کارون است. درخصوص بستن حقآبه به خاطر استخراج نفت، مردم خوزستان از مسوولان سوالی دارند که چرا شما استانی که حدود ۷۰ درصد نفت و گاز را تولید میکند، باید هیچی گیرش نیاید. سالهاست شهروندان استان در بحث اشتغال و معیشت مشکلات جدی را دارند. این در حالی است که بخش عمده خشک شدن تالاب هورالعظیم به خاطر اکتشافات نفت بوده است.
سد سازیهای بیرویه؛ عامل دیگر بحران آب
وی افزود: بحث دوم انتقال آب از سرچشمههای کارون است که عملا تامین آب را برای شهروندان دچار مشکل کرده است. از طرفی در بالادست سد کرخه که تامینکننده آب اصلی جنوب خوزستان است، حدود ۲۰ سد ساخته شده یا در حال ساخت است. بنابراین با ایجاد سدسازیهای بیرویه و غیراصولی اکوسیستم منطقه را بر هم زدهایم. بنابراین عامل دیگر بحران آب در منطقه ایجاد سدهای غیرکارشناسانه است. در حالی که قرار بوده سدهای احداثی از سیلابها جلوگیری کرده و تامین آب را در زمان تابستان و تولید برق را داشته باشند. حال میبینیم که امروزه هیچکدام از این اتفاقها رخ نداده و حتی در دمای ۵۰ درجه هم برقی تولید نکرده است. مردم حق دارند در عین اینکه حافظ منافع کشورند، این سوال را داشته باشند که این پنج سد بزرگ چه زمانی به کار استان خوزستان آمده است!؟ حال بحث اشتغال و موضوعات دیگر به کنار بماند. سد برای نگهداری آب در زمان خشکسالی ساخته میشود نه اینکه آب را از سرشاخههای آن به کویر کشور انتقال دهیم. همچنین کارخانههای فولادی آببر را که باید در مناطق شمالی ساخته شوند در کویر ساختند. حال با چنین کاری هم آب شرب را دچار مشکل کردند و هم برای استان خشکسالی به وجود آوردند.
یوسفی اظهار کرد: این روزها به دلیل عدم تامین حقآبه زیستمحیطی رودخانه کارون، عمدتا سرریز فاضلاب داخل رودخانه میشود به همین خاطر سد کارون تبدیل به فاضلاب کارون شده است. بنابراین مدیریت منابع در استان به خوبی انجام نمیشود.
حل مشکل معترضان
نماینده مجلس خوزستان درخصوص حل مشکل معترضان استان خوزستان بیان کرد: راهکار و راهحل مشکلات شهروندان کاملا مشخص است، دولت باید پروژههای غیرکارشناسانه انتقال آب را، به جای اینکه محرمانه و در پشت درها بسته با محیطزیست جلسات کارشناسی بگذارند، متوقف کند.
بهتر است حقآبه را در کوتاهمدت برای مردم اختصاص دهند. همچنین جبران خسارت کشاورزان و دامداران را کنند، با اینکه خسارتهای وارده بر دامداری که دام مولدش را ذبح کرده و کشاورزان هیچوقت قابل جبران نیست ولی حداقل به جای دست روی دست گذاشتن و تکذیب اعتراضها، فکری به حال مردم کنند. البته تاکنون دولت بحث اعتراضها را نپذیرفته که بخواهد جبران خسارتها را پرداخت کند و همین امر علت ناراحتی مردم و اعتراضهای اخیر است.
وی افزود: مردم ایران همیشه ولایتمدار بودند و هیچگاه اعتراضهای آنها به معنی ساختارشکنی نیست ولی اینکه درخصوص بحران بیآبی اعتراض کنند حق دارند. دولت باید به سخنان آنها گوش فرادهد و مشکلاتشان را حل کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد