11 - 12 - 2019
توپ در زمین اروپا
گروه سیاسی- خبر اجرایی شدن اینستکس در روز جمعه با واکنش و رفتار محتاطانه از جانب ایران روبهرو شد. چرا که مقامات تهران بارها تاکید کردند که زمانی سازوکار اینستکس یا هر نهاد دیگری زمانی میتواند از سوی ایران مورد استقبال قرار گیرد که متضمن منافع ایران و تامینکننده بخشی از نیازهای تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران باشد اما وضعیت فعلی اینستکس که با تاخیر زیاد نیز راهاندازی شده است، مورد رضایت ایران نیست و نتوانسته مطالبات ایران را برآورده کند.
تهران به طور مشخص دو خواسته از اینستکس دارد؛ خواسته نخست وارد شدن مبادلات نفتی و بانکی ایران با دیگر کشورها در این کانال مالی است. خواسته دیگر نیز وارد شدن کشورهایی چون چین و روسیه به این کانال مالی و تقویت بیش از پیش آن برای ایجاد مکانیسمی قوی و تضمین شده (از سوی کشورهای گروه ۱+۴) برای ارتباطات اقتصادی ایران با جهان خارج است. با توجه به این دوخواسته بعید به نظر میرسد که اقدامات اروپا فراتر از مبادله غذا و دارو برود وگرنه واشنگتن و مقامات کاخ سفید نسبت به این اقدام اروپا واکنش صریحی نشان میدادند چرا که ستیون منوچین و برایان هوک، وزیر خزانهداری و مسوول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا پیشتر در اظهاراتی به کشورها و شرکتهای اروپایی (سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان) هشدار داده بودند که در صورت دور زدن تحریمهای آمریکا علیه ایران، سامانه اینستکس و شرکتهای فعال در دادوستد با ایران از طریق این کانال مالی را تحریم خواهند کرد، اما مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا هم ماه گذشته در اظهارنظری گفته بود اگر اینستکس محدود به مراودات غذا و دارو (کالاهای غیرتحریمی) با ایران باشد، ایالات متحده آمریکا با آن مشکلی نخواهد داشت.
با توجه به رفتار واشنگتن به نظر میرسد که اروپا قصد گسترده کردن سازوکارمالی و اجابت دوخواسته ایران از اینستکس را ندارد. از این رو انتظار میرود که تهران با انجام اقداماتی، تصمیم خود برای کاهش تعهدات برجامیاش را با قوت ادامه میدهد و در همین چارچوب پیام خود را به کشورهای عضو برجام به ویژه کشورهای اروپایی متصدی این سازوکار خواهد رساند. در راستای این سیاست ایران دیروز محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان خبر عبور ذخایر اورانیوم ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم را تایید کرد و گفت که طبق قرار قبلی ما از این مرز عبور کردیم. وزیر امور خارجه تصریح کرد: ما بعد از جلسه کمیسیون مشترک اعلام کردیم اقدامات اروپاییها کافی نبوده و جمهوری اسلامی همانطور که در گذشته اعلام کرده است این برنامه را اجرا خواهد کرد. ظریف تاکید کرد: برنامه مرحله اول در مورد ذخایر اورانیم غنی شده و هم در ذخایر آب سنگین در حال اجرا شدن است. وی در پاسخ به این سوال که اگر آمریکا اروپا را تحریم کند چه اتفاقی میافتد گفت: این مشکل اروپاییهاست که باید آن را حل کنند.
اما دیروز سخنگوی وزارت خارجه نیز به اروپا در خصوص فرصت محدود برای اجرای کامل اینستکس هشدار داد و گفت: اینستکس آن چیزی نیست که مطالبه جمهوری اسلامی ایران بوده، لذا رایزنیها در این زمینه همچنان ادامه دارد و پیام ما به طرفهای اروپایی منتقل شده است همچنین ۷ تا ۸ روز در این زمینه فرصت باقی است که امیدواریم اروپاییها بتوانند گام مهم و عملیاتیتری در این زمینه بردارند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: اگر اروپاییها گام عملیاتیتری در این زمینه برندارند قطعا جمهوری اسلامی ایران در شانزدهم تیر گام دوم خود را برمیدارد. موسوی در ادامه با اشاره به محتوای گام دوم ایران در راستای کاهش تعهداتش در برجام گفت: گام دوم اعلام شده و در این زمینه مقداری مباحث مربوط به غنیسازی است که درصد آن به زودی اعلام میشود. وی ادامه داد: در حال حاضر تقلاهایی را از سوی اروپاییها مشاهده میکنیم. ما اعلام کردیم اگر اروپاییها گام عملیاتی قانعکنندهتری بردارند اقدامات کاهش تعهدات ایران هم قابل بازگشت است وگرنه این مسیر ادامه خواهد داشت.
این واکنش تهران در حالی است که ترامپ روز شنبه هشدار داد اگر ایران تهدید خود برای غنیسازی اورانیوم بیشتر از مقررات مربوط به توافق هستهای ۲۰۱۵ عملی کند، تلافیجویی نامشخصی در پیش خواهد بود. لذا این موضوع با بازی اروپا میتواند شرایط منطقه را به خطر بیندازد.
اما عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ۶۷/۳ درصد از ۳۰۰ کیلوگرم در حالی رسانهای شد که چندی پیش بهروز کمالوندی معاون امور بینالملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در محل تاسیسات آب سنگین اراک در جمع خبرنگاران گفته بود: «از زمان اعلام چهار برابر شدن ظرفیت تولید اورانیوم ۶۷/۳ درصد، تولید آن مجددا در روزهای اخیر افزایش یافته است. به نحوی که امروز خدمت شما اعلام میکنم اگر شمارش معکوس را از ۱۰ شروع کنیم از امروز به مدت ۱۰ روز (۲۷ ژوئن/ ششم تیر) ما از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۶۷/۳ عبور خواهیم کرد و نه تنها عبور خواهیم کرد بلکه افزایش تولید به شدت بالا خواهد رفت و بعد از عبور از ۳۰۰ کیلو، سرعت افزایش اورانیوم غنی شده با غنای ۶۷/۳ را بیشتر خواهیم کرد.»
اعلام این خبر پس از تصمیم اخیر شورایعالی امنیت ملی کشورمان در ۱۸ اردیبهشتماه سالجاری و در اولین سال خروج آمریکا از برجام صورت گرفت. براساس بیانیهای که شورایعالی امنیت ملی در آن روز صادر کرد و در نامههای جداگانه نیز از سوی حجتالاسلام حسن روحانی رییس جمهور و رییس شورایعالی امنیت ملی به سران کشورهای عضو برجام اعلام شد، به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزههای بانکی و نفتی فرصت داده و تاکید شد: «در هر زمان که خواستههای ما تامین شود ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»
در این بیانیه آمده است: «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدویتهای مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمیداند. به کشورهای باقی مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده میشود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیتهای مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرنسازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.»
بهروز کمالوندی پیش از این در مجتمع غنیسازی شهید احمدیروشن نطنز در جمع خبرنگاران از چهار برابر شدن تولید اورانیوم ۶۷/۳ خبر داده بود و گفت: «امروز با توجه به ابلاغیه اخیر شورایعالی امنیت ملی و ریاست جمهوری مبنی بر عدم رعایت سقف ۳۰۰ کیلویی UF6 در کشور و دستور رییس سازمان انرژی اتمی برای ایجاد زمینههای لازم، ظرفیت تولید محصول غنیسازی کشور بدون اضافه کردن سانتریفیوژ و زنجیره، به حدود چهار برابر افزایش یافت و اطلاعات طراحی در این خصوص به آژانس بینالمللی ارائه شده است.»
غنیسازی شاید یکی، دو روز بیشتر زمان ببرد
کمالوندی در نشست خبری در محل تاسیسات آب سنگین اراک با اشاره به گام دوم ایران که در بیانیه شورایعالی امنیت ملی نیز عنوان شده، بیان کرد: «اگر دو اقدامی که در مرحله اول زمانبر بود را داشتیم، دو اقدام بعدی به خصوص غنیسازی بیشتر از ۶۷/۳ درصد زمانی را نخواهد برد، شاید یکی تا دو روز.»
وی تاکید کرد: «ذخایر ایران با شتاب بیشتری روند افزایشی خواهد داشت، اگر برای آنها [اروپاییها] حفظ برجام مهم است، باید تلاش کنند.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین در خصوص افزایش میزان غنیسازی نیز یادآور شد که «برای افزایش ۶۷/۳ هم سناریوهای مختلف را در نظر گرفتیم، سقف غنیسازی فراتر از ۶۷/۳ درصد میتواند ۶۸/۳ درصد باشد تا هر درصد دیگری، هر کدام شرایطی دارد و البته نیازهای کشور تعیین میکند.» ۱۶ تیرماه نیز فرصت ۶۰ روزه ایران به اعضای باقیمانده برجام برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی خود در قبال ایران پایان مییابد و همانطور که مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کردهاند این فرصت تمدید نمیشود و ایران وارد گام دوم خواهد شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد