نفس صنعت آلومینیوم به شماره افتاد!
صنعت آلومینیوم یکی از انرژی برترین صنایع کشور است و در روزهایی که کشور با ناترازی انرژی روبه‌روست، این صنعت با بحران مواجه شده و مانند دیگر حوزه‌ها از چالش‌های امروز کشور در امان نمانده است. تا جایی که به دلیل وابستگی شدید صنعت آلومینیوم به برق، کمبود انرژی مشکلی نفسگیر برای این صنعت خواهد بود.
در واقع حدود ۲۵درصد قیمت تمام‌شده تولید آلومینیوم خام، مربوط به هزینه‌های انرژی است. متاسفانه خاموشی‌‌ها و کمبود برق باعث افت تولید صنایع بالادستی یعنی تولیدکنندگان شمش آلومینیوم و صنایع پایین‌دستی در قالب تولیدکنندگان محصولات آلومینیومی شده است. به این ترتیب به جرات می‌توان گفت امروز کل زنجیره آلومینیوم از این موضوع آسیب جدی دیده است.
با توجه به اینکه مشکل کمبود انرژی به عنوان چالشی جدی صنعت آلومینیوم و صنایع وابسته را تهدید می‌کند در نتیجه این مهم نیازمند توجه و چاره‌اندیشی از طرف مسوولان کشور است. امروز این صنعت به گاز هم وابستگی دارد و از آن در کوره‌ها استفاده می‌شود. در واقع باید گفت تمام صنایع تولیدی آلومینیوم از کوره‌ها استفاده می‌کنند در نتیجه در زمستان سال‌جاری با کمبود گاز و به اصطلاح خواب خط روبه‌رو شده‌اند. به دلیل وابستگی صنعت آلومینیوم و سهم بالای انرژی در قیمت تمام‌شده این محصول، اهمیت رسیدگی
به مشکل را دوچندان کرده است.
این ناترازی، به ویژه در تامین گاز مورد نیاز کوره‌های ذوب آلومینیوم موجب افت تولید در صنایع بالادستی و پایین‌دستی شده است. متاسفانه به دلیل کمبودها شاهد بودیم که تولید در سال گذشته به نصف رسید. اگرچه میزان دقیق ضررهای مالی مشخص نشده اما افت تولید در سال گذشته نشان‌دهنده زیان قابل‌توجه به این صنعت است و شرایط در سال جاری بدتر از سال قبل هم شده و تولید صنعت آلومینیوم نسبت به سال گذشته کاهشی شده است به طوری که براساس آمارها در صنایع بالادستی حدود ۴درصد کاهش تولید داشته‌ایم.
در ادامه باید گفت متاسفانه صنعت آلومینیوم کشور با کمبود مواد اولیه مواجه شده است. در واقع صنایع بالادستی از جمله تولیدکننده‌های شمش باید چیزی حدود ۶۰ تا ۶۵درصد محصول تولیدی خود را صادر کنند تا بتوانند ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه را تامین نمایند. متاسفانه تخصیص ارز بسیار محدود شده و شرکت‌ها قادر نیستند نیاز خود را از این طریق برطرف کنند. در نتیجه مواد اولیه صنایع پایین‌دستی صادر می‌شود تا ارز لازم برای واردات آلومینا از خارج کشور تامین شود. این چرخه معیوب باعث شده انرژی یارانه‌ای که دولت برای تولید آلومینیوم اختصاص داده به هدر برود. به این صورت که آلومینای خام داخلی با صرف انرژی یارانه‌ای تولید و سپس به دلیل کمبود ارز به کشورهایی مانند ترکیه صادر می‌شود و به جای آن مواد اولیه وارد می‌شود. نهایتا با این سیاست‌ها نه‌تنها سوبسیدی نصیب صنایع داخلی نشده بلکه هزینه‌های انرژی، آب، کارگر و… ناشی از تولید نیز به کشور تحمیل می‌شود.
در نتیجه، صنایع پایین‌دستی نیز به دلیل اینکه عمده تولید داخلی صادر می‌شود با کمبود مواد اولیه روبه‌رو شده و در نهایت با رکود و افت تولید مواجه می‌شوند.
به این ترتیب متاسفانه امروز تخصیص ارز محدود شده و صنایع نمی‌توانند ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه را به طور کامل دریافت کنند. این امر باعث شده شمش آلومینیوم تولید شده با انرژی یارانه‌ای، صادر و به جای آن، آلومینا وارد شود.
در رابطه با راهکار این مشکل باید گفت بانک مرکزی برنامه‌ای برای تامین ارز زنجیره تولید تدوین کرده است که براساس آن، صنایع فلزی ارز خود را در سامانه جدید با قیمت توافقی به صنایعی که نیازمند ارز هستند، می‌فروشند. امید است این طرح بتواند کمبود ارز را جبران و به رونق تولید در صنعت آلومینیوم کمک کند.
