۳ بحران کنونی صنعت ایران
محمد دین‌محمدی، مدیرعامل شرکت ستاره آرتام
صنعت ایران طی سال‌های اخیر با سه چالش اصلی روبه‌رو شده که بروز این چالش‌ها هم‌اکنون به اوج خود رسیده و حوزه صنعت را با بحران مواجه کرده است.
این سه چالش حوزه صنعت شامل ناترازی‌های انرژی، تورم و رکود اقتصادی و کمبود نیروی انسانی است. در حوزه انرژی، صنعت با بحران‌های جدی ناترازی انرژی مواجه است به‌طوری‌که واحدهای تولیدی در زمستان‌ها با قطعی گاز و در تابستان‌ها با قطعی برق روبه‌رو می‌شوند.
کارخانه‌هایی که در شهرک‌های صنعتی قرار دارند یا کارخانه‌هایی که از حدود چند دهه پیش در حاشیه شهرها قرار گرفته بودند، هم‌اکنون با کمبود انرژی در هر دو حوزه برق و گاز روبه‌رو شده و تولید آنها مختل شده است. واحدهای صنعتی واقع در شهرک‌های صنعتی بیشتر چالش برق آنها را محدود کرده و به میزان تولید آنها لطمه زده است. در چنین شرایطی از سوی دولت واحدهای صنعتی مجبور به استفاده از نیروگاه‌های خورشیدی شده‌اند که به‌کارگیری این نیروگاه‌ها برای صاحبان صنایع بسیار هزینه‌بر است.
علاوه‌بر کمبود انرژی، واحدهای صنعتی با چالش کمبود آب نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند بنابراین صنایع آب‌بر با بحران بزرگ کمبود آب در رنج هستند هرچند در مرکز ایران کارخانه‌های فولادسازی اقدام به انتقال آب از دریای خلیج‌فارس کرده‌اند اما برخی کارخانه‌های آب‌بر قادر به چنین کاری نیستند و با چالش جدی روبه‌رو هستند.
در چنین شرایطی کارخانه‌ها یا مجبور به انتقال آب به مناطق خود بوده یا در زمینه تامین برق واحدهای صنعتی مجبور به استفاده از نیروگاه‌های دیزلی دست دوم شده‌اند که این نیروگاه‌ها نیز وابسته به گازوئیل هستند و در زمستان‌ها با مشکل تامین گاز مواجه می‌شوند. واردات این نوع نیروگاه‌ها از اروپا صورت می‌گیرد. در حال حاضر بازار نیروگاه‌های دیزلی دست دوم در ایران داغ بوده، این در حالی است که در آینده نزدیک این تجهیزات از رده خارج خواهند شد.
در بخش برق به دلیل کمبود و قطعی برق در فصول مختلف، کارخانه‌ها مجبور به استفاده از موتورهای برق دیزلی و گازی هستند که نیازمند تامین گازوئیل و گاز هستند که فرآیند ثبت و مجوزهای مربوط به تامین این سوخت‌ها پیچیده و زمان‌بر است و هزینه‌های بالایی را می‌طلبد. جالب توجه است که هیچ نهادی نیز خود را موظف به تامین گازوئیل واحدهای صنعتی نمی‌داند.
موضوع قابل توجه در زمینه برق این مساله است که به تازگی دولت روی قبض واحدهای صنعتی حق ترانزیت برق را نیز لحاظ می‌کند و کارخانه‌ها مجبور به پرداخت حق ترانزیت هستند، این درحالی است که اگر قرار بود واحدهای صنعتی آب و برق نداشته باشند، هیچ واحدی در این شهرک‌ها احداث نمی‌شدند. تامین این زیرساخت‌ها وظیفه دولت است.
دومین چالش حوزه صنعت، تورم و رکود بازار است که ناشی از تحریم‌ها، مذاکرات و عدم شفافیت بازار است. این رکود باعث کاهش ساخت‌وساز و در نتیجه کاهش تقاضا برای محصولات در بازار شده که این امر بر فروش و سودآوری کارخانجات تاثیر منفی به همراه داشته است.نیروی کار جوان باعث کمبود نیروی انسانی فعال در صنعت شده است. جوانان ترجیح می‌دهند در مشاغل آزاد و با درآمد بالاتر فعالیت کنند و این موضوع بحران نیروی کار ماهر در صنعت را تشدید کرده است.
در مجموع این سه بحران اصلی شامل بحران انرژی، تورم و رکود اقتصادی و کمبود نیروی انسانی چالش‌های اساسی صنعت در ایران به شمار می‌روند که نیازمند راهکارهای جدی و فوری برای عبور از وضعیت فعلی است.
