2 - 06 - 2021
۵ هزار میلیارد تومان سرمایه خارجی در بورس
اوایل اردیبهشتماه سال جاری هیات دولت بستهای شامل ۱۰ بند را در راستای حمایت از بازار سرمایه به تصویب رساند که سه مورد از آن در همان ابتدا قابلیت اجرا داشت. بر این اساس در یکی از بندها اعلام شده بود که به سرمایهگذاران خارجی که مبلغ ۲۵۰ هزار دلار یا معادل آن از ارزهای دیگر مورد قبول بانک مرکزی را با خرید سهام یا دیگر محصولات در بازار سرمایه سرمایهگذاری کنند مجوز اقامت پنجساله تعلق میگیرد. اگرچه این خبر در ابتدا در نظر برخی فعالان بازار سرمایه به شوخی شبیه بود و آن را در روند بازار سرمایه چندان اثرگذار برآورد نمیکردند اما به گفته بهادار بیژنی مشاور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بینالملل، تا پایان فروردینماه سال جاری پنج هزار میلیارد تومان از سوی سرمایهگذاران خارجی به بورس تهران وارد شده بوده و از همینرو پیشبینی میشود مصوبه حمایتی دولت بتواند تا حدی راه را برای جذب سرمایههای خارجی هموار کند.
مشاور رییس سازمان بورس در امور بینالملل وضعیت سرمایهگذاری خارجی در بازار سرمایه ایران را تشریح کرد و گفت: یکی از مهمترین برنامههایی که در چند سال گذشته در دستور کار سازمان بورس و اوراق بهادار قرار داشته، شتاب روند بینالمللی شدن بازار سرمایه بوده که البته جذب سرمایهگذاران خارجی در بورس تهران فقط بخشی از این برنامه محسوب میشود و مشارکت سرمایهگذاران خارجی در نهادهای مالی بازار سرمایه، فعالیت شرکتهای بینالمللی در این بازار و بالا رفتن استانداردها هم جزو همین برنامه هستند. بهادر بیژنی افزود: در چند سال گذشته تحولاتی در بازار سرمایه ما رخ داده که در بینالمللی شدن بازار سرمایه هم بسیار موثر بوده است. در حوزه جذب سرمایهگذاران خارجی شاهد رشد قابل توجهی بودهایم. از زمان اجرایی شدن برجام تا زمان خروج آمریکا از آن، حضور سرمایهگذاران خارجی در بازار سرمایه ایران تقریبا سه برابر شد. البته بعد از آن هم شیب جذب سرمایهگذاری خارجی در بازار سرمایه افزایشی بود، ولی دلیل اصلی این اتفاق، عمدتا رشد شاخص بورس بود. او ادامه داد: طبق آمارها در پایان فروردینماه ۱۴۰۰ حدود ۵ هزار میلیارد تومان ارزش سبد سرمایهگذاری خارجی در بورس تهران (سرمایهگذاری در سهام و اوراق بدهی) بوده است. تعداد سرمایهگذاران خارجی در بورس و فرابورس نیز تا پایان فروردینماه ۲۷۰۵ شخص حقیقی و ۹۳۹ شخص حقوقی بوده که در مجموع ۳۶۴۴ کد بورسی خارجی در بورس و فرابورس داریم و این تعداد از فعالان خارجی بورس کالا و بورس انرژی کاملا جداست.
مشارکت سرمایهگذاران خارجی در تاسیس نهادهای مالی
مشاور رییس سازمان بورس در امور بینالملل مهمترین تحول بینالمللی در تاریخ بازار سرمایه را عضویت عادی ایران در فدراسیون بورسهای بینالمللی (IOSCO) در آذرماه ۱۳۹۷ و داشتن حق رای در این فدراسیون بینالمللی اعلام کرد. بیژنی افزود: اعضای IOSCO بیش از ۹۵ درصد بازارهای سرمایه جهان را در بیش از ۱۰۵ حوزه اجرایی، تنظیم و نظارت میکنند. IOSCO با سه هدف اصلی حمایت از سرمایهگذاران، ایجاد بازارهای منصفانه و کارا و شفاف و نیز کاهش ریسکهای سیستماتیک سرمایهگذاری در بازارهای سرمایه فعالیت میکند. وی اضافه کرد: بینالمللی شدن بازار سرمایه بیش از آنکه برای سرمایهگذاران خارجی منفعت به همراه داشته باشد، به نفع سرمایهگذاران داخلی است. این مقام مسوول تصریح کرد: قبل از عضویت در این کمیسیون بینالمللی هم خود را ملزم به رعایت استانداردهای جهانی میدانستیم، ولی با حضور پررنگ در IOSCO این تعهد جدیتر شد. استانداردها و سیاستهای IOSCO بسیار جدی است و توسط تمام اعضا رعایت میشود و برای عضویت در IOSCO باید به تمامی مقررات و دستورالعملهای این فدراسیون پایبند بود و به همین دلیل هم تاکید داریم که عضویت در IOSCO تحولی بزرگ برای بازار سرمایه ما بود. بعد از این اتفاق، ارتباطات بینالمللی بازار سرمایه ما بهجای محدود شدن در چند موافقتنامه دوجانبه، به موافقتنامههای چندجانبه MMOU رسید. بیژنی اظهار کرد: علاوه بر این باید یادآوری کنم که بعد از اجرای برجام، استقبال سرمایهگذاران خارجی از بازار سرمایه ما به شدت افزایش یافت. در فرصتی که بعد از خروج آمریکا از برجام داشتیم، تلاش شد بسترهای قانونی برای سرمایهگذاری خارجی توسعه یابد و سازمان بورس و اوراق بهادار در این فرصت موفق شد دستورالعمل آییننامه سرمایهگذاری خارجی و همچنین مشارکت خارجیها در تاسیس نهادهای مالی را بازبینی و اصلاح کند. با این اصلاح و بازبینی، فرآیند حضور سرمایهگذاران خارجی در بازار سرمایه کشورمان تسهیل شد. برای مثال صدور کد بورسی برای سرمایهگذاران خارجی مستقیما به شرکت سپردهگذاری مرکزی ارجاع داده شد. یا در مورد دستورالعمل مشارکت سرمایهگذاران خارجی در تاسیس نهادهای مالی همچون یک شرکت سبدگردان یا تامین سرمایه و... مقررات شفافتر و جامعتری تدوین شد.
امضای توافقنامه با بورسهای خارجی
بیژنی در ادامه تصریح کرد: در چند سال گذشته، سعی شده است که علاوه بر همکاریهای بازار سرمایه در چارچوب مقررات بینالمللیIOSCO ، روی بازارهای سرمایه کشورهای همسایه هم بهعنوان بازار هدف تمرکز شود تا با این بازارها هم وارد روابط دوجانبه شویم. در سازمان بورس با حدود ۲۰ نهاد ناظر و بورس، موافقتنامه دوجانبه امضا کردیم. وی افزود: البته ایجاد روابط بینالمللی کارا و قوی و موثر با ۲۰ بازار سرمایه خارجی، نیازمند صرف انرژی وقت و منابع بسیار است و شاید تمام این ۲۰ بازار سرمایه، جزو بازارهای هدف ما نباشند. به همین دلیل تلاش شد تمرکزمان بر بازارهای هدف باشد. در نتیجه این کار با چند بورس خارجی ازجمله بورسهای آلمان، هند، یونان، چین و عراق توافقنامه دوجانبه امضا کردیم. انتخاب هر یک از این بورسها نیز دلایل خاص خود را داشته است. مشاور رییس سازمان بورس در امور بینالملل توضیح داد: برای مثال انتخاب بازار سرمایه آلمان این بود که در مقطعی، بیش از ۵۰ درصد سرمایهگذاران خارجی بورس تهران را (از لحاظ ارزش سبد سرمایهگذاران) آلمانیها تشکیل میدادند. این اعتماد سرمایهگذاران آلمانی به بازار سرمایه ما، مسوولان سازمان بورس را بر آن داشت تا با امضای توافقنامهای دوجانبه با بازار سرمایه آلمان، فعالیت این سرمایهگذاران را در بازار سرمایه ایران تثبیت کنیم. همچنین امضای توافقنامه همکاری با بازار سرمایه هند در سال ۱۳۹۶ و با چین در خرداد ۱۳۹۷ انجام شد و برای امضای موافقتنامه با هند و چین و بعضی مقامات ناظر خارجی دیگر، نیاز به تایید برخی وزارتخانهها و نهادها از جمله وزارت خارجه و وزارت اقتصاد آن کشور بود. بیژنی اضافه کرد: کشورهای اروپایی و کشورهای همسایه بیشترین میزان سرمایهگذاری را در بورس تهران داشتهاند اما نکته اینجاست که با توجه به اولویتها، ترجیح دادیم بهجای ارتباطات متعدد و کمعمق با بازارهای سرمایه دیگر کشورها، ارتباطات عمیقتری با کشورهایی که اقبال بیشتری به بازار سرمایه ما نشان دادهاند، برقرار کنیم. این مقام مسوول همچنین تاکید کرد: یکی دیگر از اقداماتی که در راستای بینالمللی شدن بازار سرمایه ما صورت گرفت، همکاری با نهادهایی بود که بیشترین وابستگی و ارتباط را با این حوزه دارند. برای مثال میتوان به سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران و وزارت خارجه اشاره کرد. در چارچوب همکاری با وزارت امور خارجه، مهرماه ۱۳۹۹ یک کارگاه آموزشی برای کارشناسان اقتصادی وزارت امور خارجه برگزار شد و کارشناسان اقتصادی وزارت امور خارجه در کشورهای مختلف در این کارگاه حضور داشتند. در مقطعی هم همکاریهایی با سازمان خصوصیسازی داشتیم و به طور کلی معتقدیم برای بینالمللی شدن بازار سرمایه، باید با نهادهای مرتبط همکاری داشت.
پیام مثبت ایران به سرمایهگذاران خارجی
بیژنی همچنین درباره اثرگذاری مصوبه دولت مبنی بر اعطای مجوز اقامت پنجساله به سرمایهگذاران خارجی بورس ایران در افزایش استقبال از ورود سرمایه خارجی توضیح داد: این طرح از دو جنبه قابل بررسی است: یک جنبه اینکه چه تعداد از افراد خارجی ممکن است درخواست اقامت در کشورمان را ارائه کنند و دومین نکته، تاثیر مثبت پیام این طرح به سرمایهگذاران خارجی است که کشور ما برای سرمایهگذاران خارجی، ارزش قائل است. بههرحال شاید برخی شرکای خارجی ما نسبت به نگاه حاکمیت ایران به سرمایهگذاران خارجی اطلاعی نداشته باشند و با این طرح، پیام خوشامدی به سرمایهگذاران خارجی خواهیم داد. فعلا این طرح از طریق رسانهها اطلاعرسانی شده، اما برای بررسی آماری تاثیر اعطای اقامت پنجساله به سرمایهگذاران خارجی و چهار نفر از اعضای خانواده آنها به ازای سرمایهگذاری ۲۵۰ هزار دلاری در بازار سرمایه ما، باید کمی صبر کرد. مشاور رییس سازمان بورس در امور بینالملل تاکید کرد: قطعاً اعطای مجوز اقامت پنج ساله در ایران برای بعضی سرمایهگذاران خارجی جذاب خواهد بود؛ چراکه با دریافت این مجوز، محدودیتی در ورود و خروج به کشورمان را نخواهند داشت و نیازی نیست که هر بار ویزا دریافت کنند. ضمن اینکه برای بعضی از کشورهای همسایه، دریافت مجوز اقامت در ایران هم موضوع جذابی است و باید دید استقبال از این طرح به چه میزان خواهد بود.
مشکلات تحریمهای پولی و بانکی
مشاور رییس سازمان بورس در امور بینالملل همچنین در توضیح مشکلات ورود و خروج پول سرمایهگذاران خارجی از ایران به دلیل تحریمها گفت: بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریمها علیه ایران، در اردیبهشت ۱۳۹۷، مشکلاتی در این خصوص داشتیم، ولی سرمایهگذاریهای خارجی در کشور ما حتی بعدازاین تاریخ افزایش هم داشته است برای مثال اگر اسفند سال ۱۳۹۹ را با فروردین سال ۱۴۰۰ مقایسه کنیم مشاهده میکنید که تعداد سرمایهگذاران خارجی در کشورمان حدود ۳۳/۱ درصد رشد داشته است که رقم قابلتوجهی است. بیژنی افزود: اگرچه سازمان بورس نقشی در چگونگی نقلوانتقال پول سرمایهگذاران خارجی ندارد اما آنچه مشاهده میشود این است که بههرحال پول به طرق مختلف وارد میشود. قطعاً مشکلات و چالشهایی بر سر راه وجود دارد اما با قاطعیت میگویم که انتقال پول سرمایهگذاران خارجی داخل کشور در حال انجام است؛ اما در مورد خروج پول سرمایهگذاران خارجی از کشور؛ توصیه همیشگی ما به سرمایهگذاران خارجی بالاخص آنهایی که حجم سرمایهگذاری بالاتری دارند، این است که حتما برای سرمایهگذاریهای خود در کشورمان درخواست مجوز به سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران ارائه کنند. این مجوز در چارچوب حمایت و تشویق سرمایهگذاران خارجی بسیار مهم است؛ چون با این مجوز به آنها سند اعطا خواهد شد که توسط وزیر اقتصاد امضاشده است و در آن ذکرشده که سرمایهگذاران خارجی امکان خروج اصل سرمایه و سود سرمایهگذاریهای خود از کشور را خواهند داشت و دولت ایران متعهد میشود ارز موردنیاز برای خروج سرمایههای سرمایهگذاران خارجی را تامین میکند. وی در گفتوگو با بورسنیوز اضافه کرد: اگر هم سرمایهگذاران خارجی قصد استفاده از شیوهنامه اعطای مجوز اقامت پنجساله در ایران به سرمایهگذاران خارجی را داشته باشند، راه ثبت این درخواست از طریق سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران است. مطابق ماده ۱۴ شیوهنامه اعطای مجوز اقامت ۵ ساله در ایران به سرمایهگذاران خارجی، سرمایهگذاران خارجی میتوانند چنانجه قصد استفاده از وجوه ماده ۷ این شیوهنامه (همان ۲۵۰ هزار دلار) را در چارچوب قانون تشویق و حمایت سرمایهگذاران خارجی و آییننامه اجرایی آن داشته باشند، میتوانند با طی تشریفات قانونی، اقدام و از مزایای قانونی آن بهرهمند شوند. بیژنی تصریح کرد: نکته اینجاست که درصورتیکه سرمایهگذاران خارجی مجوز فیپا را دریافت کنند، حتی در سختترین شرایط ارزی کشور، دولت ما خود را موظف به تامین ارز موردنیاز برای آنها میدانند. کما اینکه در سالهایی که مشکلات ارزی داشتیم (مثل سال ۹۷) دولت ما ارز موردنیاز سرمایهگذاران خارجی که مجوز فیپا را داشتند تامین کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد