8 - 11 - 2022
۲۱ درصد مرگومیر مبهم است
امیرهادی انواری- بررسی علل مرگومیر در کشور براساس آخرین آمارها نشان میدهد «بیماریهای قلبی و عروقی» و «سرطانها و تومورها» دلیل نزدیک به ۴۸ درصد مرگومیر کشور به شمار میرود و اگر به این دو «بیماریهای دستگاه تنفسی » را نیز اضافه کنیم، دلیل ۵۴ درصد مرگومیر کشور در این سه گروه خلاصه میشود.
موضوع زمانی اهمیت خود را نشان میدهد که علل مرگومیر با پنج سال قبل مقایسه شود، سهم گروه مرگومیر بر اثر بیماریهای قلبی و عروقی (تا پیش از ۱۳۸۹: بیماری دستگاه گردش خون) در سال ۹۲ نسبت به سال ۱۳۸۷ نزدیک به ۵۳ درصد افزایش یافته و سهم گروه سرطانها و تومورها در سال ۹۲ نسبت به سال ۱۳۸۷ بیش از ۱۵ درصد افزایش نشان میدهد.
سازمان ثبتاحوال کل کشور که به صورت دورهای آمار و اطلاعات جامعی را در خصوص وقایع حیاتی منتشر میکند، این آمارها را منتشر کرده اما نکته قابل توجه آنکه بیش از ۲۲ درصد مرگهای موجود در آمارهای این سازمان در گروههای «نامعلوم، علایم و حالات بد تعریف شده مبهم یا سایر» طبقهبندی شدند، این ۲۲ درصد نزدیک به ۷۷ هزار مورد فوت را شامل میشود که به نظر در مقیاس کشوری نظیر ایران عدد قابل توجهی است.
نکته قابل توجه دیگر فزونی مرگومیر در مردان نسبت به زنان است. نسبت جنسیتی در ایران براساس آخرین آمارها بالغ بر ۱۰۲ است، این یعنی در برابر هر یکصد زن، ۱۰۲ مرد در کشور وجود دارد این در حالی است که ترکیب مرگومیر در مردان و زنان به ترتیب ۵۶ و ۴۴ درصد بوده است، به عبارتی در سال گذشته به ازای هر یکصد زن، نزدیک به ۱۳۰ مرد در کشور از دنیا رفته است.
از نظر سنی نیز نزدیک به ۲۱ هزار مورد از مرگومیرها در کشور مربوط به گروه سنی زیر ۲۰ سال است، ۲۶ هزار مورد در گروه ۲۰ تا ۳۰ ساله و ۲۷ هزار مورد در گروه ۳۰ تا ۵۰ ساله بودند.
حذف سقط جنین و اضافه شدن سایر
طبق تعریف، آنچه در اینجا از آن تحت عنوان «علت فوت» یاد شده، عاملی است که به طور مستقیم و بلافاصله یا بعد از ایجاد زنجیرهای از تغییرات منجر به توقف غیرقابل برگشت اعمال حیاتی گردد و در صورتی که فوت با گواهی پزشک ثبت شود، علت فوت نیز براساس علت مندرج در آن ثبت میشود و در غیر این صورت مطابق اظهار اعلامکننده است.
بررسی گروههای علل مرگومیر در کشور- از سال ۸۵ به این سو- را عملا باید در دو مقطع پیش و پس از سال ۱۳۸۹ پی گرفت. علل فوت در سال ۱۳۸۹ در دسترس نیست و سازمان ثبتاحوال دلیل آن را استانداردسازی گروهها اعلام کرده است.
موضوع از این قرار است که در سالهای قبل از ۱۳۸۹، ۱۹ گروهی که علل فوت در آنها طبقهبندی میشدند عبارت بودند از:
۱) بیماری عفونی وانگلی ۲) سرطانها وسایر تومورها ۳) آلرژی وبیماریهای تغذیهای ۴) بیماری خون و دستگاه سازنده آن ۵) بیماری روحی و دماغی ۶) بیماری اعصاب ۷) بیماری دستگاه گردش خون ۸) بیماریهای دستگاه تنفسی ۹) دستگاه گوارشی ۱۰) بیماری کلیوی و دستگاه ادرار ۱۱) عوارض حاملگی ۱۲) بیماریهای پوستی ۱۳) بیماریهای استخوان ۱۴) ناهنجاریهای مادرزادی ۱۵) بیماری نوزادان ۱۶) کهولت ۱۷) سوانح و مسمومیت ۱۸) مرده به دنیا آمده/ سقط ۱۹) حالات بد تعریف شده.
اما از سال ۱۳۹۰ به اینسو این گروهها تحت عنوانهای: ۱) بیماری عفونی و انگلی۲) سرطانها و تومورها ۳)بیماریهای سیستم خونساز ایمنی ۴) بیماریهای تغذیه و متابولیک ۵) بیماریهای روانی و اختلال رفتاری ۶)بیماریهای سیستم عصبی ۷) بیماریهای قلبی و عروقی ۸) بیماریهای دستگاه تنفسی ۹) بیماریهای دستگاه گوارش ۱۰) بیماریهای جلد و زیرجلد ۱۱) بیماریهای اسکلتی عضلانی ۱۲) بیماریهای دستگاه ادراری و تناسلی ۱۳)عوارض حاملگی و زایمان ۱۴) ناهنجاریهای مادرزادی و کروموزومی ۱۵) بیماریهای دوران حول تولد ۱۶) علایم و حالات بد تعریف شده مبهم ۱۷) حوادث غیرعمدی ۱۸) نامعلوم ۱۹) سایر طبقهبندی شدند.
همچنان که ملاحظه میشود گروههای «کهولت» و «مرده بهدنیا آمدن/ سقط » حذف و از سال ۹۰ به اینسو، گروههای: «نامعلوم» و «سایر» به این ۱۹ ردیف اضافه شدند.
خودکشی و سقط کجاست؟
۱۹ گروهی که علل فوت در آنها طبقهبندی شدند، کلی هستند برای مثال یکی از علل مهمی که در تحقیقات و بررسیها میتواند مورد استناد قرار گیرد تعداد خودکشی است متاسفانه در آمارهای رسمی این ردیف جدا نشده است اما چنان که در یکی از گزارشهای آماری آمده است، ظاهرا آمار خودکشی، سوانح و مسمومیت در یک گروه، یعنی همان «سوانح و مسمومیتها» طبقهبندی شده است.
آمار تعداد سقط جنین نیز که در شاخصها و بررسیهای توسعهیافتگی کشورها مورد استفاده قرار میگیرد از سال ۸۹ به اینسو عملا حذف شده که شاید این گروه نیز در بیماریهای حول دوران تولد یا سایر طبقهبندی شده باشد.
مرگومیر کشور در سال ۱۳۹۲
براساس آخرین آمار رسمی، بیشترین دلایل مرگومیر در کل کشور را به ترتیب: بیماریهای قلبی و عروقی (۶/۳۸ درصد)، سرطانها و تومورها (۳/۹ درصد)، حوادث غیرعمدی (۳/۷ درصد)، بیماریهای دستگاه تنفسی (۲/۶ درصد)، ناهنجاریهای مادرزادی و کروموزومی (۲/۳ درصد)، بیماری عفونی و انگلی (۷/۲ درصد)، بیماریهای سیستم عصبی (۳/۲ درصد)، بیماریهای دوران حول تولد (دو درصد)، بیماریهای دستگاه گوارشی (۸/۱ درصد)، بیماریهای تغذیه و متابولیک (۵/۱ درصد)، بیماریهای دستگاه ادراری و تناسلی (۴/۱ درصد)، بیماریهای سیستم خونساز ایمنی (۹/۰ درصد)، بیماریهای روانی و اختلال رفتاری (۳/۰ درصد)، بیماریهای اسکلتی عضلانی (۲/۰ درصد)، عوارض حاملگی و زایمان (۱/۰ درصد) و بیماریهای جلد و زیرجلد (۰۳/۰ درصد) تشکیل دادهاند.
همچنین ۴/۱۱ درصد از مرگها در گروه «علایم و حالات بد تعریف شده مبهم» ۷/۹ درصد در گروه «نامعلوم» و یک درصد در گروه «سایر» طبقهبندی شده است.
اما از نظر فراوانی گروههای سنی مرگومیر در کشور به ترتیب در گروههای ۸۵ سال به بالا (۸/۱۶ درصد)، ۸۰- ۸۴ سال (۴/۱۳ درصد)، ۷۹-۷۵ سال (۴/۱۲ درصد)، ۷۰-۷۴ سال (هشت درصد)، ۶۹-۶۵ سال (۷/۶ درصد)، ۶۴-۶۰ سال (شش درصد)، ۵۹-۵۵ سال (۳/۵ درصد)، ۵۰-۵۴ سال (۲/۴ درصد)، ۴۹-۴۵ سال (۱/۳ درصد)، ۲۵ سال ۲۹ (۷/۲ درصد)، ۳۴-۳۰ سال (۶/۲ درصد)، ۴۴-۴۰ سال (۶/۲ درصد)، کمتر از یک سال (۳/۲ درصد)، ۳۹-۳۵ (۳/۲ درصد)، ۲۴-۲۰ (۲/۲ درصد)، ۱۹-۱۵ سال (۳/۱ درصد)، یک تا چهار سال (۱/۱ درصد)، پنج تا ۹ سال (۷/۰ درصد) و ۱۰ تا ۱۴ سال (۶/۰ درصد) رخ داده است.
گفتنی است براساس آمار اعلامی سن ۸/۵ درصد مرگومیرها نیز نامشخص اعلام شدند!
مرگومیر جنسیتی
در سال ۱۳۹۲ جمعا ۴/۵۶ درصد از فوتشدگان را مردان و ۶/۴۳ درصد را زنان تشکیل دادند همچنین ۶/۷۶ درصد فوتشدگان در مناطق شهری و ۴/۲۳ درصد آنها در مناطق روستایی ثبت شدند.
رشد تعداد مرگومیر بین مردان در سال ۱۳۹۲ نسبت به سال گذشته بالغ بر ۹/۱ درصد و در بین زنان برابر ۵/۰ درصد بوده است. رشد مرگومیر بین روستاییان و اهالی شهر در سال ۹۲ نسبت به سال قبل به ترتیب ۳/۱ و ۱/۱ درصد بوده است. ۶/۷۶ درصد فوتشدگان در سال ۹۲ ساکن شهرها و ۴/۲۳ درصد ساکن روستاها بودند.
گفتنی است بنابر آخرین آمارهای رسمی ۴/۵۰ درصد جمعیت کشورمان را مردان و ۴/۴۹ درصد را زنان تشکیل دادند، این نشان میدهد نسبت جنسیتی در ایران برابر ۱۰۲ است، یعنی به ازای هر ۱۰۰ زن، ۱۰۲ مرد در کشور وجود دارد.
مرگومیر در استانها
مرگومیر زیر یکساله: بیشترین مرگومیر زیر یک ساله در کشور در استانهای سیستانوبلوچستان، خراسان جنوبی، یزد و کهگیلویهوبویراحمد ثبت شده است. سهم مرگومیر کودکان زیر یک سال در این استانها از مجموع مرگومیر سالانه آنها به ترتیب برابر ۴/۵، ۷/۴، ۴/۴ و ۱/۴ درصد ثبت شده است.
سرطان: گروه سرطان و تومورها در استانهای خراسان رضوی، اردبیل، آذربایجانغربی، قم و البرز بیشترین سهم را از مجموع مرگومیرها به خود اختصاص داده است. سهم این گروه از جمع مرگومیرها در استانهای مذکور به ترتیب ۴۵/۱۲، ۴۷/۱۱، ۲۹/۱۱، ۱۶/۱۱ و ۷۵/۱۰ درصد ثبت شده است. همچنین کمترین میزانسهم گروه سرطان از مرگومیرها در استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان، بوشهر و کرمان ثبت شده است. سهم این گروه از مجموع مرگومیرها در این استانها به ترتیب ۵۶/۴، ۱۳/۵، ۱۷/۶، ۶۸/۶ و ۰۱/۷ درصد بوده است.
قلبی و عروقی: بیشترین میزان مرگومیر در این گروه از مجموع مرگومیر در استانهای سمنان، کرمانشاه، چهارمحالوبختیاری، خوزستان و ایلام رخ داده است. سهم این گروه از مجموع فوت در سال گذشته در استانهای یادشده برابر ۸۸/۵۱، ۳۲/۴۸، ۲۳/۴۵، ۵۹/۴۴ و ۴۹/۴۴ درصد بوده است.
کمترین سهم این گروه از مجموع فوت در استانهای خراسانشمالی، سیستانوبلوچستان، هرمزگان، خراسان رضوی و زنجان مشاهده میشود، سهم این گروه از جمع مرگومیرها در استانهای فوق برابر ۸۲/۲۳، ۷۰/۲۶، ۲۰/۲۸، ۶۸/۲۹ و ۷۰/۲۹ درصد بوده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد