20 - 12 - 2019
یک گام رو به جلو
مجیدرضا حریری*- محدودیت فعالیت بازار متشکل ارزی به خرید و فروش اسکناس بر نقش بیبدیل بانک مرکزی در نظارت و کنترل معاملات کاغذی دلالت دارد. در طول سه دهه گذشته و براساس رسم دیرین بانک مرکزی، سیاستگذار پولی از طریق صرافان مورد اعتماد خود همواره بر روند معاملات اسکناسهای ارزی نظارت داشته است.
کوچک بودن حجم بازار اسکناس اما از تاثیر عمیق آن در تعیین نرخ ارز نمیکاهد. این موضوع ریشه در تقاضای بالای این بازار ارزی دارد که تحت نظارت بانک مرکزی و به صورت شناور مدیریت شده و به فعالیت میپردازد.
خیانت صرافان مورد اعتماد بانک مرکزی طی دهههای گذشته اما سیاستگذار را در شرایط فعلی به راهاندازی بازار جدید ارزی واداشته است؛ موضوعی که نقش نظارتگر بانک مرکزی و دخالتهای آشکار وی در فرآیند قیمتگذاری را توجیه میکند.
نکته مهمی که بازار متشکل ارزی را از بازارهای نیما و سنای ارزی جدا میسازد، پوشش معاملات اسکناسی و پاسخ به تقاضای خرد ارزی است. به این ترتیب بازار متشکل، عاری از معامله حوالههای ارزی خواهد بود تا تقاضای حوالههای ارزی کماکان در سامانههای نیما و سنا پاسخ داده شود.اما با وجود گام رو به جلوی بانک مرکزی در راهاندازی بازار جدید ارزی و تشکیل صرافی بزرگ ارزی تحت نظارت خود، کشف قیمت و تعیین نرخ ارز بر اساس نیروهای عرضه و تقاضا پذیرفتنی نخواهد بود. انحصار ۸۰ درصد درآمدهای ارزی کشور توسط دولت و انحصار صادرات غیرنفتی توسط کمپانیهای بزرگ دولتی و خصولتی از تسلط کامل دولت و بانک مرکزی بر بازار ارز و قیمتگذاری توسط این دو در همه زمانها خبر میدهد.
به این ترتیب در بازاری که عرضهکننده انحصاری آن دولت است، بازار عرضه و تقاضا برای تعیین قیمت ارز شکل نخواهد گرفت. با این وجود اگر دخالتهای دولت و بانک مرکزی در بازار جدید ارزی کاملا عیان و آشکار باشد، با علم به خیانتهای صرافان مورد اعتماد بانک مرکزی طی سنوات گذشته، میتوان این موضوع را مثبت ارزیابی کرد و مسوولیت نوسانات ارزی بازار ارز را از این پس مستقیما بر عهده سیاستگذار نهاد.
از سوی دیگر نباید از این نکته غافل شد که نظم دادن به بازار غیرشفاف و آشفته ارزی فرآیند پیچیدهای خواهد داشت که میتواند یکی از دلایل اصلی تاخیر در راهاندازی بازار جدید ارزی باشد. چه آنکه هر نوع تصمیمگیری جدید در فضای سیاستگذاری با مقاومت ذینفعان آن همراه خواهد بود و حرکت شفاف در یک اقتصاد غیرشفاف را سخت و طولانی خواهد کرد.
* نایبرییس اتاق بازرگانی ایران و چین
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد