21 - 12 - 2020
یک مدیوم، دو رییس!
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در نشستی مجازی با موضوع نهادهای مقرراتگذار شبکههای نمایش خانگی و تلویزیونهای اینترنتی در ایران تاکید کرد، بهتر است در این حوزه نهاد تنظیمگر و رگولاتور غیر از نهادی باشد که خود در این زمینه ذینفع است. در این نشست که با حضور تعدادی از مدیران سازمان سینمایی، سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و استادانی از دانشگاه همراه بود، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی با اشاره به همپوشانیهای به وجود آمده پس از شروع به کار «ساترا» گفت: همیشه وقتی فناوری مورد استفاده مردم در حال توسعه است، مسوولان به دنبال کنترل و مدیریت آن میافتند.
سعید رجبیفروتن در بخشی از این سمینار با اشاره به اینکه پیش از این معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری و از ابتدای دهه ۹۰، سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری را داشتهایم که در عنوان آن بحث سمعی و بصری دیده شده بود و تا به امروز آییننامه نظارت بر نمایش فیلم، اسلاید و ویدئو مصوبه هیات وزیران وجود داشته است، ضمن آن که در کنار سازمان امور سینمایی، معاونت فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم فعالیت داشته که شاید ساترا، الگوگرفته از آن باشد.
وی با اشاره به همپوشانیهایی که بعد از شروع به کار ساترا به وجود آمده، در صحبتهای خود به تأخیر در مقررات نویسی در زمینههای مختلف مدیریتی با ارائه مصادیق اشاره کرد و به آسیبشناسی این رویه و امکان برخورد واقعبینانه با تحولات پرداخت.
او با اشاره به اینکه همواره در کشور در خصوص قانونگذاری برای موضوعات جدید با تاخیر مواجه بودهایم، گفت: همواره دسترسیها فراهم میشود و مردم از آن فناوری استفاده میکنند و وقتی که آن فناوری در حال توسعه است، مسوولان به دنبال کنترل و مدیریت آن هستند. برای سینما و ویدیو هم این موضوع اتفاق افتاد و با چند سال تاخیر مقرراتگذاری آغاز شد.
وی ادامه داد: در آییننامه ساماندهی و توسعه رسانهها و فعالیتهای فرهنگی دیجیتال که در سال ۸۹ توسط هیات وزیران تصویب شد، مقرر شد تا مصادیق و نمونههای صوت و تصویر فراگیر را شورای عالی فضای مجازی روشن کند و هنوز بعد از ۱۰ سال شورای عالی فضای مجازی این مصادیق را روشن نکرده است. دراین سالها در دعوای صدا و سیما و دولت شاه کلیدی وجود دارد و آن مرجع قانونی تعیین حدود و ثغور صوت و تصویر فراگیر است که طبق این مصوبه شورای عالی فضای مجازی تعیین شده است.
به گفته فروتن براساس الگوهای جهانی بهتر است که نهاد تنظیمگر و رگولاتور غیر از نهادی باشد که خود در این زمینه ذی نفع است. اگر این اتفاق بیفتد بسیاری از این چالشها برطرف میشود.
غلامرضا موسوی: تکلیف بخش خصوصی را مشخص کنید
در بخشی دیگر سیدغلامرضا موسوی، رییس اتحادیه صنف تهیهکنندگان سینمای ایران اظهار داشت: من نه با وزارت ارشاد هستم، نه با تلویزیون. مشکل ما این است که ما بهعنوان بخش خصوصی دقیقا بین دو تیغه قیچیگیر افتادهایم و مشکلی که من میخواهم مطرح کنم، طبیعتا یک مشکل صنفی است. مشکلی که با دوستان دارم این است که قوانینی چندین سال است که اجرا میشود و یک دفعه به جایی میرسیم که اصلا فرصت نشده قوانین آن را هنوز اعلام کنند. در این شرایط ما دچار دوگانگی میشویم. خارج از کشور هم این دوگانگی دیده خواهد شد و به نفع حاکمیت هم نیست. از نگاه تهیهکننده سینما، پلتفرمهای اینترنتی ادامه همان نمایش فیزیکی فیلمها و پخش در شبکه نمایش خانگی است، اما حالا به جای اینکه کار ما بهعنوان تهیهکنندگان بخش خصوصی تسهیل و سادهتر بشود، دچار خلل شده است. در آخرین دیداری که من با معاون ساترا داشتم، گفتند که ما در زمینه پخش فیلم سینمایی بر اساس مجوز ساخت و نمایش سازمان سینمایی عمل میکنیم اما در زمینه سریالسازی، مجوز نمایش را باید از ما بگیرید. این دوگانگی است.
این تهیهکننده متذکر شد: نباید بهخاطر سه، چهار سریال شبکه خانگی که برخی دوستان خوششان نمیآمده و ما هم احتمالا خوشمان میآید، همه چیز را به هم بریزیم.
موسوی گفت: آدمهایی که در ساترا سریالها را میبینند، همان آدمهای قدیمی هستند که قبلا در شوراهای مختلف وزارت ارشاد هم بودند. من برای همین همیشه نگران این هستم که این رفتار سیاسی است. امیدواریم مسوولان به نامه ۲۸ صنف خانه سینما و درخواست اتحادیه صنف تهیهکنندگان از شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی توجه کنند چراکه فیلم و سینما در یک جا باید بررسی شود و اینکه نظارت بر آن را دوگانه کنند، جواب نمیدهد. البته طبیعتا وقتی ما برای تلویزیون سریال میسازیم، دوستان در خود تلویزیون بازبینی میکنند، اما ساترا طبیعتا مسائل دیگری را میخواهد ببیند.
او در صحبتهایش با طرح موضوع نمایش فیلمهای خارجی بدون کپیرایت از پلتفرمها از عدم توجه به این حرکت اشتباه انتقاد کرد و نسبت به اشتباهات در درجه بندی سنی آثار شبکه نمایش خانگی نقطهنظراتی را مطرح کرد.
موسوی همچنین درخواست کرد یا وزارت ارشاد مسوول بازبینی و اجازه نمایش شود یا یک شورای واحد در این زمینه تشکیل شود چون از نظر موسوی تلویزیون رقیب نمایش خانگی است و اگر ساترا سریالها را بررسی کند، ممکن است بازبینی این نهاد هدفدار باشد.
انصاری: معنای همگرایی در بسیاری از کشورها، متفاوت از ماست
در ادامه باقر انصاری استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی در این سمینار مجازی با اشاره به لزوم دستیابی به فهم مشترک و مشخص از عنوان «همگرایی رسانهای» گفت: این مبحث از نظر حقوقی محل تأمل است و در کشورهای مختلف، روشهای مختلفی وجود دارد. رادیو و تلویزیون در کشور ما با رادیو و تلویزیون در کشورهای دیگر که آمدهاند و پلتفرمها را شبیه رادیو و تلویزیون خصوصی کردهاند فرق دارد و معنای همگرایی در آن کشورها متفاوت از ماست. بسیاری از کشورهایی که رادیووتلویزیون دولتی و عمومی دارند، تلاش نکردهاند که پلتفرمها را شبیه رادیو و تلویزیون دولتی و عمومی کنند و حرکتشان به سمت شبیهسازی رادیو و تلویزیون خصوصی است.
انصاری با بیان اینکه در کشورهای دیگر و اتحادیه اروپا پلتفرمهای مختلف احکام و مصوبههای جداگانه دارند و فعالان این حوزه هم تکلیف خود را میدانند، گفت: در کشور ما هنوز تعریف مشخصی از پلتفرمهای مختلف و VODها نداریم. کشورهای دیگر برای هرکدام از این پلتفرمها معیارهایی در نظر میگیرند. اگر رسانهای معیارهای مدنظر را داشت، زیرنظر رادیو و تلویزیون خصوصی فعالیت میکند. این مشکل در کشور وجود دارد. شبکههای اجتماعی و پلتفرمها و صوت و تصویر فراگیر را داریم و تا حالا نتوانستیم به یک هماهنگی برسیم. هر نهادی تعریف خود را از این عبارات دارد. به نظر من مهمترین مقصر در این زمینه شورای عالی فضای مجازی است. شورای عالی فضای مجازی اختیارات قانونی را دارد؛ اما در این زمینه کار تخصصی انجام نمیدهد در صورتی که باید سالها پیش این اصطلاحات را تعریف میکرد.
فرهمند: ساترا برای اینکه بخش خصوصی دچار بلاتکلیفی نشود، دو اقدام انجام داد
وحید فرهمند معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا دیگر سخنران این سمینار بود که در سخنان خود با اشاره به روند تاریخی حرکت به سمت تاسیس ساترا اظهار داشت: در پیوست حکم مدیریت دکتر سرافراز بر مدیریت سازمان صداوسیما، این سازمان موظف شد، نهاد خدمات جامع صوت و تصویر فراگیر را بر بستر شبکه اطلاعات با حضوری مبتکرانه، فعال واثربخش تشکیل دهد. توقع من این است که جامعه دانشگاهی و نخبگان کشور حتی اگر ما در سیاستگذاری دچار اشتباه باشیم، به طور خاص تعمق بیشتری داشته باشند و به ما کمک کنند. ما تلاش کردهایم با نهادسازی، بازوی پژوهشی در کنار خود داشته باشیم تا ضریب خطای ما به حداقل برسد.
وی با اشاره به اینکه همه افرادی که در این سمینار هستند، دغدغه دارند اما در استراتژی نگاههای متفاوتی به موضوع دارند گفت: عملیات و عملکرد ساترا است که میتواند قرائت صحیح و قرائت غلطی را در ذهن مخاطب و نقاد ما ایجاد کند. همانطور که درباره عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چنین چیزی وجود دارد.
فرهمند گفت: همه کسانی که در جریان سیاستهای ساترا قرار گرفتهاند حق دارند نقد کنند و ما را به چالش بکشانند و این حق طبیعی دوستان است اما خیلی خوشحالم که بالاخره در کشور جریانی راه افتاد که اتفاقات مثبتی را رقم زد، صرف نظر از اینکه عامل این اتفاقات کیست.
معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا گفت: نظریه تفسیری شورای نگهبان تا حدودی تکلیف صوت و تصویر فراگیر را مشخص کرده است. البته ما اعتقاد به همگرایی داریم. همگرایی به این معنی است که وزارت ارشاد در بخشی از زنجیره تولید در فضای مجازی نقش مستقیم دارد، ساترا در بخش کوچکی در این فضا نقش دارد، وزارت ارتباطات نقش زیرساختی دارد و شورای عالی فضای مجازی هم سیاستگذار است. ما باید یک میز مشترک داشته باشیم.
براساس گفته سعید رجبیفروتن معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در این نشست شورای عالی فضای مجازی باید حدود و ثغور صوت و تصویر فراگیر را تعیین کند. نمیتوانیم در این زمینه کاملا درها را ببندیم و از دیگر نهادها هم کمکی نگیریم. ما اعتقاد به همگرایی داریم و جلسات کمیسیون تنظیم مقررات را بدون دعوت از وزارت ارشاد و ارتباطات برگزار نمیکنیم؛ اما این دوستان در جلسات شرکت نکردند. اگر اعتقاد دارید که صوت و تصویر فراگیر باید هدایت شود؛ در عمل نباید به صورت انحصاری فعالیت کرد.
او همچنین به تعریف صوت و تصویر فراگیر اشاره کرد و گفت: «برای اولین بار «فراگیر» در نظریه تفسیری شورای نگهبان به کار برده شده است. در موضوع فراگیر بحث تصویر مطرح نیست بلکه بحث بستر انتشار است. چرا گلایه میکنیم که این موضوع تعریف نشده است؟
براساس گفتههای فرهمند، ساترا برای اینکه بخش خصوصی دچار بلاتکلیفی نشود، دو اقدام انجام داد؛ اول اینکه برای تصمیمات دولتی اتاق شیشهای در نظر گرفتند و دوم اینکه با بخشهای پژوهشی در تعامل بودند تا گفتمان شکل بگیرد.
فرهمند در ادامه صحبتهای خود تاکید میکند که برای اینکه تکلیف بخش خصوصی مشخص شود وظیفه ساترا و وزارت ارشاد است تا با تعامل یکدیگر به نتیجهای برسند.
سمینار مجازی «الزامات سیاستگذاری در عصر همگرایی رسانهها» به مناسبت هفته پژوهش با موضوع «نهادهای مقرراتگذار شبکههای نمایش خانگی و تلویزیونهای اینترنتی در ایران» با حضور سیدمحمد مهدیزاده عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، باقر انصاری استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، سیدجمالالدین اکبرزادهجهرمی استادیار علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، سیدغلامرضا موسوی رییس اتحادیه صنف تهیهکنندگان سینمای ایران، سعید رجبیفروتن معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی و وحید فرهمند معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا به همت پژوهشکده ارتباطات دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و با حضور دانشجویان و محققان به صورت برخط برگزار شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد