22 - 01 - 2020
یک قدم تا انحصار
راضیه احقاقی- قیمت ورق گرم فولاد در یک هفته اخیر با افزایش بیش از ۳۰ درصدی مواجه شده است. در واقع چالش عرضه ورقهای فولادی از چند سال قبل و به واسطه اعلام بزرگترین واحد فولادسازی کشور مبنی بر تامین نیاز بازار داخلی و در نتیجه توقف واردات محصولات صنایع پاییندستی آغاز شد، در آن زمان اگرچه میزان تولید واحدهای فولادی کفاف بازار داخل را نمیکرد اما حمایت وزارت صمت از این بخش فولاد باعث شد تا اعتراض متقاضیان این محصول راه به جایی نبرد اما با گذشت چند سال و تعهداتی که ۳ واحد تولیدکننده ورق گرم و در راس آنها فولاد مبارکه با متولیان و انجمنهای صنایع پاییندستی مصرفکننده داشت مقرر شد تا فولادیها با رعایت کف عرضه در بورس کالا و بر اساس قیمت مصوب علاوه بر تامین نیاز صنایع پاییندستی زمینه ثبات در بازار را نیز فراهم آورند. البته این توافقات در حالی صورت گرفت که بر اساس قانون در صورتی که بیش از ۴۰ درصد از مجموع نیاز بازار از سوی تولیدکنندهای انجام گیرد به عنوان تولیدکننده انحصاری مشمول قیمتگذاری از سوی شورای رقابت خواهد شد. اگرچه که این قانون در خصوص فولاد مبارکه بازهم به واسطه حمایت معاونت معدنی وزارت صمت از سوگلیهای این بخش اجرا نشد اما بر اساس اعلام شورای رقابت اعتراض مصرفکنندگان به نحوه عرضه و بازارسازی و همچنین استفاده از موقعیت انحصاری باعث خواهد شد تا شورای رقابت به عنوان تعیینکننده قیمت به موضوع ورود پیدا کند. موضوعی که اگرچه به اعتقاد متولیان صنایع لوله و پروفیل عرضه قطرهچکانی و برخی از سوءاستفادهها از سیستم بهینیاب به افزایش قیمتها در بازار و همچنین بورس کالا منجر شده اما همچون روال گذشته فولادسازان با تکیه بر حمایت معاونت معدنی که فضای کنونی را نتیجه تقاضای سوداگرانه برخی از افراد عنوان کرده بر عدم عرضه قطرهچکانی تاکید کرده و در تلاشاند تا به هر طریقی که شده با فرار از اتهام تولید انحصاری خود را از تمرکز شورای رقابت دور نگه دارند.
افراد خاص از مزایای خرید مچینگ برخوردار میشوند
ابویی عضو هیاتمدیره سندیکای لوله و پروفیل درخصوص کمبود و افزایش قیمت ورق گرم فولادی در بورس کالا به «جهانصنعت» گفت: در حال حاضر شرکت فولاد مبارکه بزرگترین تولیدکننده ورق گرم فولادی در کشور است که حجم عمدهای از بازار این محصول را در اختیار دارد، هر چند که علاوه بر مبارکه دو شرکت لوله و نورد اهواز و همچنین فولاد گیلان نیز مدعی هستند سالانه ۱۵۰ هزار تن محصول تولید میکنند اما با توجه به اینکه ظرفیت تولید مبارکه بسیار بیشتر از این دو شرکت بوده و عمده بازار در اختیار این شرکت است بنابراین فولاد مبارکه تولیدکننده انحصاری ورق گرم فولادی در کشور بهشمار میرود و شورای رقابت نیز این امر را تایید کرده است. به همین جهت مطابق قانون تولیدکننده انحصاری اجازه ارائه محصول در بورس را ندارد و باید مطابق قانون محصول خود را براساس قیمت تمام شده و حداکثر ۱۸ درصد سود به مشتری عرضه کند.
وی افزود: فولاد مبارکه در حالی که از بستههای ارزان انرژی و همچنین سنگآهن برخوردار است میخواهد محصول تولیدی خود را با کف قیمت جهانی در بازار بورس عرضه کند و خریداران نیز با رقابت در عرضه قطرهچکانی سود بالایی را برای این شرکت به ارمغان آورند.
ابویی در خصوص تعیین سهمیه خریداران براساس سامانه بهینیاب گفت: در سامانه بهینیاب براساس میزان تولید ۲ سال آخر شرکتها سهمیه مواد اولیه شرکتها تعیین شده است، اما در برخی از شهرستانها این کارخانهها از ظرفیت تولید اعلام شده قبلی عدول کرده و مطابق با تولید قبلی مواد اولیه دریافت میکنند و بخشی از آن را وارد بازار آزاد میکنند. صحت این ادعا به تایید معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز رسیده است. همین امر نیز موجب تخریب بازار و سودجویی عدهای شده است.
وی افزود: از دیگر عوامل کمبود در بازار ورق گرم، به تاخیر انداختن عرضه توسط شرکت فولاد مبارکه است. این شرکت به بهانههای مختلف از عرضه محصول در بازه زمانی تعیین شده سر باز میزند و همین امر نیز موجب کمبود بیشتر در بازار میشود و در ادامه طبیعی است زمانی که عرضه انجام شود، رقابت تنگاتنگی میان خریداران شکل بگیرد و تنها کسانی در رقابت پیروز شوند که قیمت را به صورت فزاینده در بورس بالا ببرند. در واقع فولاد مبارکه با این مکانیسم به دنبال کنترل قیمت در تالار بورس است.
ابویی گفت: شرایط بهوجود آمده در بازار ورق گرم و رشد فزاینده قیمت به علت کمبود عرضه سبب شده تا در حال حاضر قیمت محصول نهایی لوله و پروفیل در بازار کمتر از قیمت ورق گرم شود. بالطبع در این شرایط دیگر تولید توجیه اقتصادی ندارد و واحدهای تولید لوله و پروفیل باید تا زمان مشخص شدن وضعیت تولید و فروش محصول را متوقف کنند.
ابویی گفت: معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت حامی واحدهای بزرگ فولادی ازجمله فولاد مبارکه است و در این شرایط نمیتواند حامی واقعی حقوق مصرفکننده نیز باشد. اما سپردن بازار مصرف به دست معاونت معدنی وضعیت آشفته در بازار میلگرد و ورق و سایر محصولات پاییندستی را فراهم کرده است.
وی افزود: حتی به لحاظ قانونی نیز باید وظیفه کنترل بازار برعهده معاون بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد که در این صورت شائبه حمایت معاونت معدنی از بخشهای خاص رفع میشود.
وی افزود: فولاد مبارکه علاوه بر عرضه محصول در بورس کالا بخشی از محصولات خود را تحت عنوان مچینگ به شرکتهای خاصی ارائه میدهد. شرکتهایی که امکان خرید مچینگ را دارند، خریداران منتخبی هستند که نحوه انتخاب آنها نیز بدون ضابطه قانونی و براساس روابط بوده است.
ابویی گفت: شرکتی که امکان خرید مچینگ را دارد از مزایای بسیار بیشتری نسبت به خریداران در بورس برخوردار است، از جمله آنکه به این خریدار مطابق با صددرصد سهمیه بهینیاب محصول تعلق میگیرد، اما سایر شرکتها تنها میتوانند بخشی از نیاز خود را از بورس تهیه کنند و برای مابقی نیاز باید به بازار آزاد مراجعه کنند. همچنین قیمت براساس میانگین حداقل و حداکثر فروش بورس تعیین میشود و نیازی نیست خریداران مچینگ بر سر قیمت رقابت کنند، درحالی که تمایز و تفاضل میان خریداران اقدامی نادرست است.
وی افزود: درحال حاضر حجم عمده ورق گرم تولیدی کشور در اختیار فولاد مبارکه است و علاوه براین شرکت تنها دو شرکت با ظرفیت محدودی این محصول را در کشور تولید میکنند که از طرفی میزان تولید این شرکتها سهم قابل توجهی از بازار نیست و از سوی دیگر محصولات این شرکتها تنها در اختیار عدهای دلال قرار داده میشود و معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت همواره حامی این شرکتها هستند و کسی اجازه اعتراض نسبت به آنها و شفاف شدن نحوه فروش آنها را ندارد.
رشد ۳ برابری عرضه ورق گرم
محمود اکبری معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه درخصوص قیمت ورق گرم فولادی در بازار به واسطه کاهش عرضه این شرکت در بورس کالا به «جهانصنعت» گفت: هرگونه خبر کاهش عرضه ورق گرم از سوی فولاد مبارکه در بورس کالا صحت ندارد. گاهی به علت مسائل مختلف زمان عرضه محصول در بورس کالا تغییر میکند اما درنهایت زمان تحویل محصول و همچنین میزان فروش تغییری داده نمیشود.
وی افزود: شرکت فولاد مبارکه تنها شرکت فولادی است که به طور کامل به تعهد عرضه خود عمل کرده، بهگونهای که این شرکت در ۹ ماهه سال جاری حتی ۱۰ درصد بیش از کف تعیین شده ورق گرم فولادی و ۳۰ درصد بیش از کف تعیین شده برای ورق سرد در تالار بورس عرضه کرده است.
اکبری گفت: بسیاری از معترضان به روند عرضه ورق از سوی فولاد مبارکه بهطور کامل در جریان امور هستند اما به جوسازی میپردازند. فولاد مبارکه در سال ۹۴ معادل ۷۷۰ هزار تن ورق در سال ۹۵ حدود یک میلیون و ۳۱۵ هزار تن و در سال ۹۶ معادل یک میلیون و ۳۷۰ هزار تن و درسال ۹۷ نیز حدود یک میلیون و ۷۰۹ هزار تن ورق گرم به شرکتهای لوله و پروفیل فولادی عرضه کرد. همچنین میزان عرضه این محصول به این شرکتها در ۹ ماه امسال برابر یک میلیون و ۶۸۵ هزار تن بوده و پیشبینی میشود میزان عرضه ورق گرم به کارخانههای تولیدی لوله و پروفیل کشور درسال جاری به بیش از دو میلیون تن برسد. همین آمار و ارقام رشد سهبرابری طی چهار سال هر گونه کمبود عرضه را رد میکند.
وی افزود: فولاد مبارکه ورق گرم را تنها به تولیدکنندگان این حوزه و براساس ظرفیت تعیین شده در سامانه بهینیاب میفروشد، بنابراین وجود ورق در بازار نشان از آن دارد که برخی از تولیدکنندگان این بخش مازاد نیاز خود ورق دریافت میکنند که امکان فروش مواد اولیه در بازار آزاد را دارند.
اکبری درخصوص چگونگی تعیین شرکتهای خریدار به روش مچینگ گفت: در گذشته تمامی شرکتها امکان خرید مچینگ و خرید از تالار بورس را به صورت همزمان داشتند. اما براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار درحال حاضر برخی شرکتها تنها امکان خرید مچینگ داشته و برخی نیز تنها امکان خرید از تالار بورس را دارند و انتخاب شرکتها توسط فولاد مبارکه صورت نگرفته است.
معاون فروش و بازرگانی فولاد مبارکه درخصوص انحصاری بودن بازار ورق گرم گفت: با وجودی که عمده تولید ورق گرم کشور توسط فولاد مبارکه صورت میگیرد اما این شرکت تولیدکننده انحصاری این محصول نیست. علاوه بر فولاد مبارکه دو شرکت نورد و لوله اهواز و فولاد گیلان نیز تولیدکننده این محصول هستند و ظرفیت مناسبی دارند.
اکبری افزود: در سال ۹۵ شورای رقابت روی محصولات فولاد مبارکه نظارت داشت و درنهایت اعلام کرد که این شرکت با وجود آنکه بخش عمدهای از بازار را دراختیار دارد اما رفتار انحصاری با مشتری ندارد. همچنین این شورا تصویب کرد که ۳۰ درصد محصول مبارکه از طریق تابلو بورس و ۷۰ درصد به صورت مچینگ به فروش برسد اما این قانون تغییر کرد.
عملکرد چندماهه را با اتفاق یکهفتهای زیر سوال نبرید
جعفر سرقینی معاون امور و صنایع وزارت صمت در خصوص کمبود ورق گرم در بازار گفت: مشکل در صنعت فولاد و ورق گرم مربوط به میزان تولید و عرضه نیست بلکه وجود تقاضاهای سوداگرانه است که این مشکل را به وجود آورده و اگر کنترلها و بررسی روی بازار افزایش یابد این مشکل حل خواهد شد.
وی افزود: سامانه بهینیاب بدون نقص نیست و بحث بازار آزاد نیز همیشه وجود داشته، اما تا آذرماه امسال تفاوت بازار آزاد و بورس کالا به بیش از شش درصد نرسیده بود اما در هفته اخیر، یکباره محصول تفاوت ۳۰ درصدی نرخ میان بازار آزاد و عرضه در بازار بورس به وجود آمد که این تفاوت قیمت را میتوان التهاب مقطعی و زودگذر برشمرد. همچنین قیمت یک مقطع نباید ملاک عمل قرار گیرد بلکه قیمت مقاطع مختلف باید سنجیده شود تا میانگین قیمتی به دست آید.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: فولاد مبارکه درحال حاضر ۶۰ درصد ورق فولادی گرم را در تالار بورس و ۴۰ درصد آن را به صورت مچینگ عرضه میکند. در گذشته این شرکت هر ماه دو عرضه در بورس داشت که توافق شد این تعداد به چهار عرضه در بورس برسد بنابراین این شرکت هر هفته محصولات خود را در بورس عرضه میکند.
ورود شورای رقابت به انحصارگری
محسن بهرامی ارضاقدس عضو شورای رقابت درخصوص انحصار تولید ورق گرم فولادی و عدم ورود شورای رقابت در قیمتگذاری به «جهانصنعت» گفت: مطابق قانون اگر تولیدکنندهای بیش از ۴۰ درصد بازار را در اختیار داشته باشد تولیدکننده انحصاری بهشمار میرود، در این شرایط قانون به شورای رقابت اجازه تعیین ضابطه برای قیمتگذاری به منظور جلوگیری از انحصار را میدهد.
وی افزود: البته شورای رقابت، تعیین ضابطه قیمتگذاری برخی از ورقهای فولادی با ضخامت پایین را که انحصار در بازار تولید را نیز دارند به بورس محول کرده است. بدین ترتیب پایه قیمت توسط شورایعالی بورس تایید شده و سپس متقاضیانی که در سامانه بهینیاب ثبتنام کردهاند امکان رقابت برای خرید محصول را پیدا میکنند.
بهرامی ارضاقدس گفت: با وجودی که شورایعالی رقابت وظیفه تعیین ضابطه تعیین قیمت برخی ورقهای فولادی را به بورس کالا محول کرده، اما اگر خریداری به قیمتگذاری معترض یا معتقد باشد که تولیدکننده این نوع ورقها از شرایط انحصاری خود سوءاستفاده میکند، شورای رقابت امکان ورود و رسیدگی به شکایت مشتریان را دارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد