12 - 05 - 2022
یونان در چاه پوپولیسم
پس از پاسخ منفی یونان به شروط اعتباردهندگان، صداها برای اخراج این کشور از حوزه یورو بلندتر شده است. آتن ظاهرا برنده اصلی همهپرسی است اما کارشناسان میگویند در عمل نتیجه دیگری رقم خورده است.
وزارت کشور یونان دیروز اعلام کرد که پس از شمارش کامل برگههای رای، ۳۱/۶۱ درصد شرکتکنندگان در همهپرسی یکشنبه گذشته به شروط وامدهندگان بینالمللی پاسخ منفی دادهاند. با این حساب تنها ۶۹/۳۸ درصد شرکتکنندگان موافقت کردهاند که سیاستهای ریاضت اقتصادی موردنظر وامدهندگان دنبال شود.
رای منفی یونان به سیاستهای یادشده پیروزی بزرگی برای دولت یونان به حساب میآید؛ دولتی که در هفته گذشته همه توان خود را به کار گرفت تا مردم را قانع کند «نه» بگویند. اما آیا نتایج این همهپرسی آنطور که دولت یونان میگوید، واقعا موقعیت آتن در مذاکره با وامدهندگان را تقویت میکند؟
در پی اعلام نتایج اولیه همهپرسی خبر رسید که صدراعظم آلمان و رییس جمهور فرانسه بعدازظهر دیروز در پاریس با هم دیدار کردند. دونالد توسک، رییس لهستانی شورای اروپا هم سران ۱۹ کشور عضو حوزه یورو را برای شرکت در نشستی اضطراری در عصر امروز به بروکسل فراخواند. به گزارش دویچهوله، سیاستمداران اروپایی به نتایج همهپرسی یونان بهعنوان رای دموکراتیک مردم این کشور احترام میگذارند. آنان در عین حال معتقدند انتخاب این گزینه راه را برای یونان دشوارتر میکند.
فرصت اندک
آلکسیس سیپراس حال باید بر سر میز مذاکره با وامدهندگان بازگردد. با وجود اینکه نتیجه همهپرسی منطبق بر خواست اوست، هیچ تضمینی وجود ندارد که وامدهندگان در شروط خود تجدیدنظر کنند.
بانکها در یونان در هفته گذشته بسته بودهاند و شهروندان یونانی تنها میتوانستند روزی ۶۰ یورو از دستگاههای خودپرداز دریافت کنند. دولت یونان وعده داده که امروز بانکها طبق ساعت کاری عادی فعالیت خود را از سر میگیرند. اما اگر پولی موجود نباشد، باز بودن بانکها چه کمکی به شهروندان میکند؟
مهلت کمک مالی خارجی به یونان هفته گذشته به پایان رسید. دولت این کشور و وامدهندگان هم نتوانستند در موعد مقرر بر سر بسته کمک مالی جدید به توافق برسند به همین دلیل یونان در روزهای اخیر از بازپرداخت ۶/۱ میلیارد یورو بدهی به صندوق بینالمللی پول بازماند. به اعتقاد کارشناسان، آتن تا فردا فرصت دارد با وامدهندگان بینالمللی به توافق برسد در غیر این صورت روند ورشکستگی اقتصاد این کشور رسما آغاز میشود. ممکن است کار حتی به انتخابات زودهنگام هم برسد.
خروج از حوزه یورو؛ آری یا نه؟
پاسخ منفی شهروندان یونان به شروط اعتباردهندگان (تروئیکایی شامل صندوق بینالمللی پول، کمیسیون اروپا و بانک مرکزی اروپا) به معنای اخراج خودکار یونان از حوزه یورو نیست. اساسا در قراردادهای حوزه یورو از نظر حقوقی راهی برای اخراج یک کشور از حوزه پول مشترک اروپایی دیده نشده است.
در مورد خروج یونان از حوزه یورو اتفاقنظر وجود ندارد. برخی سیاستمداران حزب محافظهکار حاکم بر آلمان- اتحاد دموکرات مسیحیها و سوسیال مسیحیها- از آنگلا مرکل خواستهاند فرآیند اخراج یونان را آغاز کند.
برخی سیاستمداران آلمانی در مقابل معتقدند که یونان باید در حوزه یونان باقی بماند. ربکا هارمس، رییس آلمانی فراکسیون سبزها در پارلمان اروپا حتی معتقد است وامدهندگان باید هر چقدر هم که شرایط دشوار باشد، در صورت نیاز بسته کمک مالی سومی در اختیار یونان بگذارند؛ در شرایط کنونی طرف قویتر باید کوتاه بیاید.
منتقدان اما میگویند چنین رویکردی پیام سیاسی فاجعهبار به کشورهایی همچون پرتغال، اسپانیا و ایرلند است که برای دریافت کمکهای خارجی، ریاضتهای اقتصادی گزندهای را به جان خریدند.
روی آوردن یونان به واحد پول قبلی- دراخما- یا واحد پولی دیگر دستکم در آغاز پیامدهای بسیار سنگینی برای اقتصاد این کشور تحمیل خواهد کرد به همین دلیل آتن با وجود اصرار بر لزوم تعدیل شروط وامدهندگان، همواره تکرار کرده که میخواهد پول واحد اروپایی را حفظ کند. مردم یونان هم بر این واقعیت واقفند. بر اساس نظرسنجیها، ۷۵ درصد پرسششوندگان میخواهند واحد پول یونان یورو باقی بماند.
وزیر دارایی کنارهگیری کرد
ساعاتی بعد از اعلام نتیجه همهپرسی یونان و با وجود رای منفی مردم به شرایط وامدهندگان، یانیس واروفاکیس، وزیر دارایی این کشور اعلام کرد که از سمت خود کنارهگیری میکند.
واروفاکیس گفت تعدادی از کشورهای طرف مذاکره یونان در حوزه یورو خواهان استعفای او شدهاند. وی پیشتر وامدهندگان به یونان را به دلیل برخوردشان با این کشور به «تروریسم» متهم کرده بود. واروفاکیس همچنین گفت الکسیس سیپراس، نخستوزیر یونان هم کنارهگیری او را برای رسیدن به توافق بر سر بدهیهای یونان مفید میداند.
رای به دموکراسی یا سقوط به پرتگاه؟
نخستوزیر یونان ساعاتی بعد از اعلام نتیجه همهپرسی، رای مردم یونان را انتخابی شجاعانه و رای به دموکراسی و اعلام همبستگی با اروپا توصیف کرد. وی گفت: یونان از فردا به پای میز مذاکره برمیگردد و اولویت اصلی ما برقراری ثبات اقتصادی در این کشور خواهد بود… این بار بدهیها روی میز مذاکره حل و فصل خواهد شد.
تعدادی از مقامهای اروپایی رای منفی مردم یونان را به معنای رد مذاکره با وامدهندگان ارزیابی کردهاند. یورون دایسلبلوم، رییس گروه وزرای دارایی حوزه یورو، نتایج همهپرسی را برای آینده یونان بسیار تاسفآور خوانده است. زیگمار گابریل، وزیر اقتصاد و معاون صدراعظم آلمان هم ازسرگیری مذاکره با یونان را غیرقابل تصور توصیف کرد و گفت که سیپراس و دولت او، یونان را به پرتگاه انزوا و نومیدی تلخ هدایت میکنند.
با اعلام نتیجه همهپرسی یونان و مطرح شدن احتمال خروج این کشور از حوزه اقتصادی یورو که ارزش این واحد پولی در برابر دلار آمریکا و ین ژاپن سقوط کرده بود و ارزش سهام در اکثر بازارهای بورس آسیا هم کاهش یافته یافته بود پس از استعفای وزیر دارایی یونان، ارز یورو در بازارهای جهانی تقویت شد و کاهش ارزش آن پس از اعلام نتایج همهپرسی را تا حدودی جبران کرد.
گفته میشود بانکهای یونان تنها چند روز با تمامشدن نقدینگی و ورشکستگی کامل فاصله دارند.
در این صورت میلیونها یونانی پساندازشان را از دست میدهند، شرکتها ورشکست میشوند و یونان با کمبود مواد غذایی و دارویی وارداتی روبهرو خواهد شد.
واکنش اروپا: به رای مردم احترام میگذاریم
گرچه رهبران اروپایی پیش از برگزاری رفراندوم یونان اعتراض خود را اعلام کرده بودند اما پس از مخالفت ۶۰ درصدی شهروندان یونانی با شرایط وام دهندگان، همگی بر احترام به رای و خواست مردم این کشور تاکید کردند.
آنگلا مرکل و فرانسوا اولاند به اتفاق اعلام کردند که نتیجه رفراندوم یونان باید مورد احترام قرار بگیرد. یک سخنگوی دولت آلمان گفت: رهبران برلین و پاریس معتقدند که خواست و اراده شهروندان یونان باید مورد احترام قرار بگیرد. کمیسیون اروپایی نیز در بیانیهای با اشاره به نتایج رفراندوم یونان گفت که به آن احترام میگذارد و وزیر امور خارجه آلمان هم گفت که یونان تصمیم خود را با برگزاری رفراندوم اتخاذ کرد و باید مورد قبول واقع شود.
از سوی دیگر مارتین شولتس، رییس پارلمان اروپا بحث ارایه کمک بشردوستانه به یونان را مطرح کرد. وی گفت که این مساله باید در نشست فوقالعاده رهبران حوزه یونان در روز سهشنبه مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.
شولتس گفت: وعده وزیر دارایی یونان مبنی بر اینکه بانکها امروز باز میشود و پول فردا در دسترس خواهد بود، به نظرم شرایط دشوار و خطرناکی را ایجاد میکند. به اعتقاد من، مردم یونان طی یک هفته آتی هر روز با شرایط دشوارتری روبهرو میشوند و باید در نشست امروز رهبران حوزه یورو برنامه کمک بشردوستانه برای یونان را بررسی کنیم.
یورو در حال احتضار است
اگر رای «نه» مردم یونان رهبران حوزه یورو را شوکه کرد اما موجب شادی مخالفان اتحادیه اروپا شد که میگویند این مساله نشان داد که کل پروژه اروپا از جمله یورو در حال احتضار است.
به گزارش رویترز، یونانیها یکشنبه گذشته ضربه سنگینی را به اروپا از زمان ایجاد یورو در سال ۱۹۹۹ با هدف برقراری اتحاد پولی وارد آوردند.
رهبر حزب استقلال بریتانیا که حزبی ضد اتحادیه اروپاست، گفت: پروژه اتحادیه اروپا هم اکنون رو به احتضار است.
در حالی که سرنوشت یونان به صدر اخبار برلین، پاریس و لندن تبدیل شده است، تاثیر بلندمدت «گریکزیت» (خروج یونان از اتحادیه اروپا) افکار عمومی مردم در سراسر این اتحادیه را به تردید واداشته است. گرت ویلدز از سیاستمداران مردمگرای هلند گفت: رای «نه» یونان باید به خروج سریع آتن از حوزه یورو بینجامد، هرچه زودتر، بهتر، امروز سرآغاز انحلال حوزه یورو است.
مارین لوپن، رهبر راستهای افراطی فرانسه نیز گفت که نتیجه رفراندوم یونان، پیروزی علیه اولیگارشی اتحادیه اروپا بود. لوپن که رهبر حزب ضد مهاجرت و ضد یوروی جبهه ملی است، گفت: کشورهای اروپایی باید از این فرصت استفاده کنند و برای خروج از یورو و ریاضت اقتصادی به پای میز مذاکره بیایند و انحلال سیستم تکارزی را که لازمه ایجاد رشد واقعی، بیکاری و کاهش بدهی است، سازماندهی کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد