2 - 04 - 2024
گرانی چندبرابری بلیت موزهها
نادر نینوایی- همزمان با نوروز امسال، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی به یکباره قیمت بلیت موزهها و اماکن تاریخی را ۵ تا ۶ برابر افزایش داد. این در حالی بود که انتظار میرفت در ایام نوروز و در شرایطی که بخش بزرگی از مردم برای تامین هزینه سفر و گردشگری با چالش جدی مواجهاند، تمرکز دولت بر تسهیل سفر و گردشگری و کاهش هزینههای این حوزه باشد. در توجیه این جهش ناگهانی نرخ بلیت موزهها و اماکن تاریخی آن هم در ایام پرمسافر نوروز، روابط عمومی وزارت گردشگری به مقایسه نرخ بلیت موزههای ایران با موزههای مشهور جهانی پرداخت. این در حالی است که موزههای ایران به لحاظ امکانات و خدمات ارائهشده فاصله بسیار زیادی با موزههای جهان دارند.
تعداد کم راهنمایان موزهای که اشیای موزهای را به درستی و به شکل مطلوب به بازدیدکنندگان معرفی کنند، یکی از چالشهای متعدد موزههای کشور است. افزون بر این استفاده از ویترینهای نامناسب برای نمایش اشیای موزهای و اختصاص فضاهایی که به هیچ عنوان برای کاربری موزهای طراحی نشده، از دیگر ضعفهای متعدد این بخش هستند.
در سوی مقابل نباید فراموش کرد که اگر نرخ موزههای کشورهای خارجی به مراتب از ایران بالاتر است، اما میزان درآمدهای مردم این کشورها نیز در سطح بسیار بالاتری از مردم ایران قرار دارد. به بیان دیگر نباید در شرایطی که درآمد مردم ایران ریالی است توقع داشت که نرخ موزهها و اماکن تاریخی دلاری تعیین شود.
جزئیات گرانی موزهها
وزارت میراث فرهنگی از صبح یکم فروردین ۱۴۰۳ بدون اعلام عمومی، قیمت بلیت موزهها، اماکن تاریخی و محوطههای باستانی تحت مدیریت خود را افزایش داد. پیش از این تغییر قیمت بلیت موزههای کشور با تصویب هیات وزیران و براساس توازن سراسری در کشور اعلام میشد؛ این بار اما وزارت میراث فرهنگی در سکوت خبری، قیمتها را گران کرد. باوجود اعلام نشدن رسمی گرانی موزهها اما مقایسه قیمتهای جدید بلیتها با قیمتهای اسفند سال ۱۴۰۲، تاییدی بر افزایش قیمت چندبرابری در سال جدید است.
به عنوان مثال قیمت جدید بلیت موزه ملی ایران که شامل بخش موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی است، ۵۰ هزار تومان تعیین شده است. قیمت بلیت این موزه پیش از این ۱۰ هزار تومان بود که افزایش پنج برابری داشته است.
بلیت کاخ گلستان که پیش از این بهصورت یک مجموعه کامل و با قیمت ۴۶ هزار تومان برای بازدیدکننده داخلی به فروش میرسید، اکنون به ۲۵۰ هزار تومان رسیده است.
مجموعه بلیت کاخ موزههای سعدآباد نیز افزایش ۶ برابری داشته است. نرخنامه جدید نشان میدهد که هزینه ورودی کاخ سعدآباد از ۵ هزار تومان به ۳۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. بلیت کاخ سبز و کاخ ملت که پیش از این هرکدام ۵ هزار تومان بود، اکنون به نفری ۳۰ هزار تومان رسیده است.
قیمت بلیت کاخ عالیقاپو در میدان نقش جهان اصفهان و کاخ چهلستون ۳۰ هزار تومان تعیین شده است. پیش از این قیمت این دو بنا هرکدام ۵ هزار تومان بود.
این افزایش چند برابری و بدون اطلاع قبلی بهای بلیت موزهها در حالی اتفاق میافتد که مردم و مسافران نوروزی حق داشتند از پیش، از جزئیات بهای بلیت اماکن تاریخی برای نوروز مطلع باشند و بر این اساس برای سفرهای نوروزی خود برنامهریزی کنند، اما مسوولان امر به این نکته مهم توجه نداشتهاند. شایان ذکر است پیش از این موزههای شهرداری تهران هم افزایش قیمتی را در بلیتهای خود اعمال کردند، اما نیمه دوم اسفند این نرخها علنی شده بود و مردم فرصت برنامهریزی و تصمیمگیری داشتند.
گران بودن قیمت موزههای ایران
در ایام عید و در حالی که فعالان حوزه گردشگری و مردم در فضای مجازی نقدهایی را به افزایش ناگهانی و چند برابری نرخ موزهها وارد میکردند، روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی با انتشار کلیپها و موشن گرافیکهایی به مقایسه نرخ بلیت موزه در کشورهای دیگر و ایران با احتساب نرخ دلار پرداخت. مقایسهای که باتوجه به ریالی بودن درآمد ایرانیها از ریشه غلط بوده و زمانی میتوان این مقایسه را پذیرفت که حقوق و دستمزدهای ایرانیان نیز به شکل دلاری محاسبه شود.
برای روشن شدن اشتباه بودن قیاس انجامشده اجازه دهید قیمت بلیت موزههای معتبر جهان را به نسبت متوسط درآمد مردمان همان کشورها، مقایسه کنیم .
قیمت بلیت موزه لوور برای افراد بالغ در حال حاضر ۲۲ یورو تعیین شده است. این در حالی است که متوسط حقوق دریافتی فرانسویها چیزی حدود ۲۳۴۰ یورو است، بنابراین قیمت بلیت موزه لوور به عنوان یکی از بهترین موزههای جهان چیزی حدود یک صد و ششم متوسط درآمد فرانسویهاست.
این در حالی است که بازدید از مجموعه کاخ گلستان و اشیای موزهای آن۲۵۰ هزار تومان برای شهروند ایرانی آب میخورد و این میزان یک سی و ششم درآمد یک ایرانی است.
به بیان دیگر بازدید از موزه لوور برای یک فرانسوی سه برابر کمهزینهتر از بازدید از کاخ گلستان برای یک ایرانی است. حال در نظر داشته باشید که امکانات، خدمات و اشیای موزهای موزه لوور به هیچوجه قابل مقایسه با آثار موزهای و خدمات ارائهشده در کاخ گلستان نیست.
هزینه بلیت موزه آرمیتاژ روسیه که ۳میلیون اثر هنری را در خود جای داده است هم حدود ۷۰۰ روبل است و باتوجه به متوسط حقوق ۹۴هزار روبلی در روسیه، بازدید از این موزه برای یک روس، یک صد و سی و چهارم حقوق دریافتی ماهانه او است.
درواقع بازدید از موزه آرمیتاژ برای اتباع روس بیش از سه برابرکمهزینهتر از بازدید از کاخ گلستان برای ایرانیان است.
خدمات ضعیف موزههای کشور
جدای از مساله هزینه موزهها در ایران، یکی از بزرگترین ضعفهای موزههای کشور ضعف در زمینه استفاده از راهنمایان موزه و ارائه خدمات موزهای است. در بیشتر ایام سال موزههای کشور یا فاقد راهنمای فعال و با انگیزه هستند و یا راهنمایان موزه هیچ تمایلی برای معرفی اشیای موزهای به بازدیدکنندگان نشان نمیدهند.
استفاده از ساختمانهای نامناسب برای موزه و ویترینهای غیراستاندارد برای نمایش آثار موزهای، باعث شده موزههای ایران به لحاظ کیفی خدمات نامناسبی ارائه دهند. نمونه این کمکیفیتی خدمات موزهای را میتوان به وضوح در موزه باستانشناسی شهر رشت دید که طبقه پایین ساختمانی قدیمی و با سقف کوتاه به نمایش اشیای باستانی اختصاص یافته است و معرفی آثار نیز از طریق نوشتههای روی کاغذهای رنگ و رو رفتهای انجام شده که کنار آثار با بدسلیقگی تمام چسبانده شده است. وضعیت خدماتدهی نامناسب موزهها در ایران در حالی است که امروز موزههای جهان با استفاده از فناوریهای نوینی نظیر هوش مصنوعی و واقعیت مجازی در حال ارائه خدمات متنوع و خیرهکننده به بازدیدکنندگان هستند. به طور معمول در ایران برای پوشش ضعف کمبود راهنمایان موزه در ایام نوروز، از نیروهای داوطلبی به نام «همیار موزه» استفاده میشود که معمولا دانشجویان کمسن و سال بوده و فاقد مهارتهای لازم هستند. میزان کم آموزشهای ارائهشده به همیاران موزه و محدود بودن فعالیت آنها به ایام نوروز، باعث میشود که این راهنمایان به کل فاقد دانش تخصصی لازم برای معرفی آثار موزهای باشند و حتی در مواردی اطلاعات نادرست به بازدیدکنندگان ارائه دهند.
رویکرد نامناسب دولت در مواجهه با موزهها
با مقایسه امکانات و خدمات ضعیف ارائهشده در موزههای ایران و مقایسه آن با موزههای شاخص جهان مشخص میشود که وزارت میراث فرهنگی و سایر متولیان موزههای کشور باید در زمینه بهبود خدمترسانی گامهای موثرتری برداشته و صرفا نگاه درآمدزایی به این مقوله فرهنگی نداشته باشند.
فراموش نکنیم که اگر خدمات شایان توجه و مطلوبی در موزهها ارائه شود استقبال داخلی و حتی خارجی از آنها افزایش یافته و با افزایش بازدیدکننده در طول تمام ایام سال، درآمد موزهها نیز افزایش خواهد یافت. همچنین استفاده از طرحهایی برای افزایش ساعت فعالیت موزهها و بهرهمندی این اماکن از راهنمایان کارکشته و بادانش میتواند موجب بیشتر شدن علاقهمندی مردم به موزهها و به تبع آن افزایش بازدیدها و درآمدزایی بیشتر شود.
به نظر میرسد بهتر باشد وزارت میراث فرهنگی به جای اقدام شتابزده برای گران کردن موزهها در ایام نوروز و تلاش برای درآمدزایی از مردمی که با تبعات فشارهای تورمی دست به گریبان هستند، به فکر ساماندهی و خدمات رسانی مطلوب موزهها و تلاش برای جذب بیشتر بازدیدکننده و از این محل درآمدزایی موثر باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد