21 - 01 - 2020
گام اول، پایان خامفروشی
گروه انرژی– کارشناسان معتقدند ساخت پالایشگاه و حرکت از خامفروشی به سمت صادرات فرآوردههای نفتی علاوه بر ایجاد ارزشافزوده و اشتغال، گامی مهم برای بیاثرکردن تحریمهای نفتی آمریکاست زیرا تعدد خریداران، تنوع روشهای فروش فرآورده نسبت به نفتخام باعث شده رهگیری و تحریمپذیری محمولهها توسط آمریکا تقریبا غیرممکن شود. در همین راستا بعد از اعمال فاز دوم تحریمهای نفتی اگرچه صادرات نفتخام ایران به کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه رسیده اما صادرات فرآوردههای نفتی ایران با مشکل کمتری در حال انجام است.
این در حالی است که با یک نگاه کلی به صنعت پالایش کشور با ظرفیت فرآورش حدود ۷/۱ میلیون بشکه نفتخام میتوان دریافت که وجود هفت پالایشگاه نفت با عمر بالای ۳۰ سال موجب شده ایران در زمره پیرترین صنایع پالایش نفت در جهان قرار گیرد. از اینرو بهدلیل واحدهای فرآیندی قدیمی، بازدهی کم و مقادیر بالای تولید فرآوردههای کمارزش از جمله نفت کوره حاشیه سود پالایشگاههای فعلی کشور بسیار پایین است. این وضعیت باعث شده تا سالهای طولانی این صنعت با رکود مزمن مواجه باشد و مانع ورود سرمایههای بخش خصوصی و مردم در طرحهای جدید شود.
از اینرو بازوی پژوهشی مجلس سعی کرد با تدوین سازوکارهای مناسب برای جذابیت بیشتر، مشکل تامین مالی پروژهها را با سرمایهگذاری مردمی حل کند.
در همین حال و در پاییز سال گذشته طرح افزایش ظرفیت پالایشگاههای میعانات گازی و نفتخام با استفاده از سرمایهگذاری مردمی در کمیسیون انرژی مجلس بررسی و در نهایت در تیرماه ۹۸ قانون حمایت از توسعه صنایع پاییندستی نفتخام و میعانات گازی با استفاده از سرمایهگذاری مردمی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۶ مردادماه ۹۸ به تایید شورای نگهبان رسید و در ماه جاری آییننامه اجرایی آن ابلاغ شد که جزئیات آن به شرح ذیر است:
ماده ۱ اصطلاحات این قانون در معانی مشروح ذیل به کار میرود:
الف- طرح: طرحهای ایجاد تاسیسات پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی با خوراک نفتخام یا میعانات گازی با ضریب پیچیدگی بالا توسط بخش غیردولتی و همچنین بهینهسازی و ارتقای کمیت و کیفیت فرآوردههای پالایشگاههای موجود به نحوی که ترکیب تولید فرآورده آنها اساسا به محصولات سبکتر و میانتقطیر اختصاص یابد.
ب- مجوز: مجوز صادره مطابق با جزء (۴) بند «پ» ماده (۳) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت که بر اساس طراحی و محاسبات فنی و اقتصادی طرح پیشنهادی و مشخصات فرآوردههای تولیدی، توسط وزارت نفت ارزیابی و صادر میشود و شامل مقدار خوراک و تنفس خوراک برآوردی است.
پ- شرکت مجری طرح: شخصیت حقوقی مالک و دارای مجوز اجرای طرح است که صرفا میتواند مجری یکی از طرحهای موضوع این قانون باشد.
ت- تنفس خوراک: اعطای خوراک بدون دریافت قیمت آن از زمان آغاز بهرهبرداری طرحهای موضوع این قانون، به تعداد روزی که ارزش آن معادل حجم سرمایهگذاری ارزشگذاری شده در مجوز صادره باشد و به عنوان تسهیلات به شرکت مجری طرح محسوب میشود.
ماده ۲ دولت موظف است طبق تکالیف این قانون از طریق وزارت نفت نسبت به صدور و بازنگری مجوز طرحها تا سقف دو میلیون بشکه در روز و اعطای تنفس خوراک، از سرمایهگذاران بخش غیردولتی برای جذب سرمایهگذاری مردمی حمایت کند.
ماده ۳ تنفس خوراک تخصیصی به طرحها با رعایت شرایط زیر صورت میپذیرد:
الف- استفاده از سهم صندوق توسعه ملی در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه و با اذن مقام رهبری است.
ب- درصد تولید نفت کوره در طرحهای موضوع این قانون باید کمتر از ده درصد (۱۰ درصد) کل فرآوردههای تولیدی آن طرح باشد.
پ- هنگام بهرهبرداری از واحد احداث شده، تطبیق کمیت و کیفیت انواع فرآوردههای تولیدی بر اساس مجوز اولیه صادره برعهده وزارت نفت بوده و در صورت وجود هر گونه مغایرت موظف است میزان تنفس خوراک را متناسب با طرح اجرا شده تعدیل کند و به اطلاع صندوق توسعه ملی برساند.
ت- خوراک تحویلی به واحدهای یادشده از نظر قواعد مالی در حکم صادرات نفتخام و میعانات گازی است و تنفس خوراک برای اجرای این قانون صرفا از محل سهم سالانه صندوق توسعه ملی در سقف سهم سالانه آن صندوق تامین میشود. تسویهحساب این واحدها با صندوق توسعه ملی بابت بازپرداخت اقساط تنفس خوراک، علاوه بر سهم صندوق توسعه ملی از محل فروش خوراک به آنها در طی سنوات آتی است.
ث- بازپرداخت تسهیلات تنفس خوراک صندوق توسعه ملی پس از دوره تنفس مطابق مقررات صندوق صورت میگیرد.
ج- مجوزهای موضوع این قانون به استثنای طرحهای بهینهسازی و ارتقای پالایشگاههای موجود صرفا برای سواحل کشور صادر میشود.
چ- دولت مجاز است هنگام اعطای تعهد تنفس خوراک، قرارداد دریافت بخشی از درآمد حاصل از فروش فرآوردههای طرحها را بهصورت ماهانه متناسب با مبلغ بازپرداخت اقساط، برای تسویه بدهی از آن طرح دریافت کند یا پس از بهرهبرداری از طرح، سهام سهامداران شرکت مجری طرح را تا سقف مبلغ تنفس خوراک اخذ کند.
ماده ۴ تامین مالی طرحها با رعایت شرایط زیر صورت میگیرد:
الف- سهامداران شرکت مجری موظفند حداکثر یک سال پس از دریافت مجوز، نسبت به واگذاری حداقل سی درصد (۳۰%) سهم شرکت مجری از طریق عرضه سهام یا از طریق صندوق سرمایهگذاری پروژه در چارچوب قوانین مربوطه یا انتشار اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام اقدام کنند. در غیر این صورت وزارت نفت موظف است نسبت به ابطال مجوز خوراک آنها اقدام کند.
ب- تامین مالی از طریق ابزارها و نهادهای مالی بازار سرمایه و تضمین بازپرداخت اصل و فرع مبالغ سرمایهگذاری شده توسط مردم طبق قواعد و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار صورت میگیرد. همچنین برای تسهیل در فرآیند تامین مالی از این طریق وزارت نفت و شرکتهای تابعه در چارچوب ماده (۱۲) قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور با اصلاحات و الحاقهای بعدی مصوب ۱/۲/۱۳۹۴، بیمهها و بانکهای مجاز زیر نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز میتوانند پس از تایید سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان رکن ضامن ایفای نقش کنند.
پ- آن دسته از داراییهایی که تامین مالی آنها از طریق صندوق سرمایهگذاری پروژه برای عرضه به عموم مردم صورت میگیرد از پرداخت عوارض نقل و انتقال معاف هستند.
ماده ۵ وزارت نفت موظف است در زمان اعطای مجوز طرح، نسبت به اعطای مجوزهای ذیل برای واحدهای مشمول این قانون اقدام کند:
الف- مجوز صادرات فرآوردههای تولیدی
ب- مجوز تامین نفتخام به عنوان خوراک مصرفی پس از اتمام دوره تنفس خوراک با رعایت مصالح کشور در صورت درخواست متقاضی.
بر اساس این گزارش ، با اجرای این قانون قرار است ظرفیت پالایش دو میلیون بشکه نفت در چند پتروپالایشگاه جدید با سرمایهگذاریهای مشترک بخش خصوصی، مردم و مجری طرح ایجاد شود. وجه تمایز و امیدبخش این قانون برای رونقبخشی به صنعت نفت، ایجاد سازوکاری به نام تنفس خوراک برای جذابیت بخشی و توجیه اقتصادی پروژه است.
تنفس خوراک بهصورت خلاصه عبارت است از اعطای خوراک رایگان در شروع بهرهبرداری به واحد پالایشی. طبق قانون مجلس، صندوق توسعه ملی متعهد میشود این خوراک رایگان را تا زمانی که مقدار هزینه خوراک دریافتی با هزینه سرمایه اولیه طرح برابر شود ادامه دهد. در این روش ابتدا یک پتروپالایشگاه به کمک سازمان بورس و با استفاده از سرمایههای مردمی تامین مالی میشود و طی مدت چهار سال به بهرهبرداری میرسد. سپس به محض بهرهبرداری از یک تا دو سال تنفس خوراک برخوردار میشود. با توجه به اعطای تسهیلات پس از اتمام طرح، مجری آن نهتنها هیچ انگیزهای برای طولانی شدن پروژه و افزایش هزینهها برای دریافت تسهیلات بیشتر ندارد، بلکه تمام تلاش خود را میکند تا برای دریافت تنفس خوراک در سال پنجم بعد از کلنگزنی، پروژه را به موقع و با بالاترین سرعت ممکن اجرا کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد