18 - 12 - 2021
گازی که مفت میسوزد
فلر صنایع نفتی در خارگ ۷۰ سال است که سوزانده میشود. این جمله را احمد محمدیزاده استاندار بوشهر گفته است. هرچند سوختن فلرها موضوع این دولت نیست و میراث به جای مانده از سالهای قبل است، اما در زمستان امسال که کمبود گاز بر صنایع کشور فشار وارد میکند، چارهاندیشی هرچه زودتر برای جلوگیری از هدررفت گازی که بیجهت میسوزد میتواند کمک برای صنایع کشور باشد.
آنطور که استاندار بوشهر گفته، با بررسیهای انجامشده فلرهای جزیره خارگ اگر جمعآوری شود نیاز استان اصفهان به گاز را تامین میکند.
استاندار بوشهر اعلام کرده که طرح انجیال در جزیره خارگ که برای استحصال گازها از سال ۱۳۹۱ آغاز شد، هماکنون دارای ۳۵ درصد پیشرفت فیزیکی است. به گفته او این طرح در دوران هشت سال دولت روحانی تنها سه درصد پیشرفت داشته است.
وی با بیان اینکه در طرح انجیال پس از جمعآوری گازها و خاموش شدن فلرها شیرینسازی میشود گفت: قرار بود محصول تولیدی این طرح مواد اولیه پتروشیمی گناوه و دشتستان را تامین کند که این طرح همچنان نیمهتمام باقیمانده است.
ثروتی که میسوزد
فلر پالایشگاه گازی، نفتی و مجتمعهای پتروشیمی علاوه برمشکلات زیستمحیطی که ایجاد میکنند، منابع بینظیر گاز را هدر میدهند.گازهای فلرشده و مشعلسوزی پدیدهای نامبارک است که طی دهههای اخیر در منطقه پارس جنوبی، عسلویه و خارگ، استانهای فارس، خوزستان، بوشهر و کهگیلویه بویراحمد آثار زیان باری را برجای گذاشته است.
براساس گزارشهای رسمی، سالانه حدود چهار تا پنج میلیون مترمکعب گاز در روز در کل کشور به سبب مشکلات عملیاتی و حسب شرایط خاص، از بین میروند.به گفته کارشناسان، گازهای فلر دارای ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی متغیری و قابل بازیافت هستند و میتوان از آن استفاده کرد. ضمن آنکه از هدررفت این گازها که به معنای از بین رفتن ثروت کشور است جلوگیری میشود.
براساس قانون باید تا پایان برنامه ششم توسعه از سوختن ۹۰ درصد گازهای فلر جلوگیری شود، این درحالی است که دولت گذشته اقدامی در راستای ممانعت از سوختن گاز فلر انجام نداد.
کارشناسان میگویند،حجم قابل توجه گازهای همراه که بهطور عمده در تاسیسات نفت و گاز به دلایل متعددی از جمله عدم وجود سیستم جمعآوری گاز، اقتصادی نبودن جمعآوری ناشی از پراکندگی و دوردست بودن میادین و یا کم بودن مقدار گاز تولیدی، کیفیت گاز تولیدی و عدم امکان مصرف گاز توسط مشترکین سوزانده میشوند، میتوان جهت جلوگیری از هدررفت سرمایههای کشور و در عین حال کنترل آلایندههای زیستمحیطی و اثرات جبرانناپذیر و بلندمدت آنها به ویژه انتشار گازهای گلخانهای تدابیر مناسبی اندیشید.
به گفته کارشناسان یکی از این روشها اعمال روشهای بازیابی گاز فلر به جای سوزاندن و تبدیل آن به فرآوردههای باارزش همانند فرآوردههای میان تقطیر و میعانات گازی و یا تولید برق از آن است. این امر علاوه بر جنبههای اقتصادی، از نقطه نظر زیستمحیطی و ایجاد اشتغال مولد هم با مبانی توسعه پایدار و هم امنیت انرژی کشور همسو خواهد بود.
هادی بحرینی کارشناس انرژی در این رابطه میگوید: برخی از این گازهایی که سوزانده میشوند گازهای قابلاستفاده و مفید هستند. همیشه گازهایی که در فلرها سوزانده میشوند گازهای بدی نیستند و اغلب گازهای مفید و ثروتی هستند که میسوزند، مثلا از این گازها نیروگاهی احداث کرد و از طریق آن برق تولید کرد.
۱۰ میلیون هدررفت گاز
سعید میرترابی کارشناس انرژی در این رابطه به «جهانصنعت» میگوید: یکی از اشکالاتی که در ساختار بخش انرژی ایران وجود دارد این است که چون نگاه بلندمدت برای پایدار کردن صنعت انرژی نبوده، لذا دیدگاه بهینهسازی مصرف حاکم نبوده است. موضوع هدررفت گاز تنها به فلرها محدود نمیشود، بلکه در بخش برداشت نفت از چاهها و میادین مشترک به هر حال پدیدهای داریم که چند ده سال است که این گازها را بیجهت میسوزانیم. یا در بخشهای پتروشیمی بخشی از تولیدات ما به لحاظ اقتصادی قابل دفاع نیست.
او با تاکید بر اینکه این مشکل ناشی از ضعف نگاه توسعه پایدار به بخش انرژی است، یادآور شد: البته برای حل این مشکل نیاز به سرمایهگذاری برای استفاده از تکنولوژیهای روز است که این دو مشکل را تشدید کرده است.
این کارشناس انرژی همچنین با بیان اینکه ۱۰ میلیون مترمکعب در روز گاز سوخته میشود، عنوان کرد: البته در اینکه این آمار چقدر بهروز باشد، تردید وجود دارد. در میادین گازی،کمتر این اتفاق میافتد، اما در میادین نفتی که گاز همراه نفت بالا میآید، نیاز به تاسیسات جمعآوری گاز دارد، این گاز سوخته میشود چون سرمایهگذاری لازم در این رابطه انجام نشده است.
از وعده تا عمل
بررسیها نشان میدهد که گازهای مشعل ارزش اقتصادی بالایی دارند و منافعی که از جمعآوری آنها میتوان به دست آورد و منافع غیرمستقیم این کار مثل کاهش آلودگیهای زیستمحیطی به نفع اقتصاد کشور است.
با این حال، محمدعلی خطیبی کارشناس انرژی نظر دیگری دارد. او به «جهان صنعت» میگوید: گازهایی که سوزانده میشوند، چندان زیاد نیستند. معمولا در هر واحد صنعتی که سوخت مصرف میشود، مقداری هدررفت وجود دارد و نمیشود برای جلوگیری از آن کاری کرد، اما بخشهایی را هم میشود بازیافت کرد.
او با بیان اینکه با کار گذاشتن فیلترهایی که گرانقیمت هستند میتوان جلوی آلودگیها را گرفت، اظهار کرد: اما اینکه ما در پالایشگاهها اصلا فلر نداشته باشیم، به نظر من کار خیلی سختی است. البته بخشی قابل جلوگیری است، اما بخشی اجتنابناپذیر است.
نماینده سابق ایران در اوپک در پاسخ به این سوال که چرا دولتها جلوی هدررفت گاز را نگرفتند، گفت: این کار نیاز به سرمایهگذاری دارد و هزینهزا است. مثلا این فیلترهایی که اشاره شد، خیلی گرانقیمت است.خطیبی با بیان اینکه در مسیر استخراج، بهرهبرداری و انتقال نفت و گاز هدررفت اتفاق میافتد که میتوان آن را بهینه کرد، گفت: با بهینهسازی میتوان تولید را بالا برد. بیشک این کار باعث افزایش راندمان تولید میشود. به نظر من نیروگاهها بیشتر گاز را هدر میدهند و باید روی آنها بیشتر کار شود. باید بررسی شود که میزان بهرهوری کدام یک پایینتر است.
ابوذر ندیمی کارشناس اقتصادی و نماینده ادوار مجلس هم در این رابطه به «جهانصنعت» میگوید: یکی از مشکلاتی که ما در همه بخشهای تولیدی کشور داریم، این است که به محصول نهایی تکیه میکنیم و بسیاری از محصولات دیگر را فراموش میکنیم. به تعبیر دیگر بسیاری از تولیدکنندهها به هدفگذاری در تولید تکیه میکنند در حالی که بسیاری از تولیدات دیگر از دست میرود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا دولتها نسبت به تعیینتکلیف گازهایی که هدر میروند، تصمیم اساسی نمیگیرند، گفت: درباره نوع نظامات تصمیمگیری ما با این مشکل روبهرو هستیم که الزامات ایجاد نکردهایم تا ثروت ملی را دستخوش سود آنی نکنیم.
ندیمی با بیان اینکه با افزایش بهرهوری میتوان در راستای درآمدزایی حرکت کرد، خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط اقلیمی و منابع کشور باید روی موضوعات افزایش بهرهوری کار کرد. در طول سالهای گذشته، متاسفانه بخش عمدهای از منابع خود را هدر دادهایم. آنچه مطرح است این است که امروز برای جلوگیری از هدر رفتن منابع کشور چه باید بکنیم؟
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد