14 - 06 - 2022
«کلیات سعدی» ثبت جهانی یونسکو شد
ایسنا- «کلیات سعدی» در دوازدهمین اجلاس شورای مشورتی بینالمللی برنامه حافظه جهانی در حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسید.
فرهاد اعتمادی، مدیر گروه ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو ضمن اعلام خبر فوق گفت: با توجه به این نکته که هر دو سال یکبار میتوانیم دو اثر را برای ثبت در حافظه جهانی یونسکو معرفی میکنیم، برای سالهای ۲۰۱۴ -۲۰۱۵ «کلیات سعدی» و «مسالکالممالک» اصطخری برای ثبت معرفی شده بودند که در بررسیهای انجام شده در چهارم تا ششم اکتبر ۲۰۱۵ در ابوظبی امارات، این دو اثر جدید در فهرست جهانی میراث مستند برنامه حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیدند.
وی با اشاره به وجود دو نسخه از «کلیات سعدی» در کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه ملی ایران اظهار کرد: معمولا اگر نسخهای از یک اثر کامل نباشد یا درباره اصالت آن کوچکترین تردیدی وجود داشته باشد، طبیعتا قدیمیترین و کاملترین اثر را برای ثبت انتخاب و معرفی میکنیم. با توجه به اینکه درباره نسخه «کلیات سعدی» در کتابخانه ملی هیچ تردیدی وجود نداشت، آن را معرفی کردیم البته نسخه کلیات سعدی در آستان قدس رضوی نیز ۶۰ سال پس از وفات سعدی نگاشته شده است.
اعتمادی همچنین درباره ثبت کتاب «مسالکالممالک» در کمیته ملی حافظه مستند جهانی یونسکو اظهار کرد: این کتاب توسط ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری که در سال ۹۵۷ میلادی فوت کرد، بیش از هزار سال پیش به نگارش درآمده است.
وی موضوع این کتاب را کلیاتی جامع درباره شناخت جغرافیا و فرهنگ برخی از نقاط مختلف ایران بیان کرد و گفت: نسخه فارسی کتاب «مسالکالممالک» در کتابخانه موزه ملی ایران و نسخه عربی آن در کتابخانه گوته در آلمان است. پس از بررسی هر دو کتاب، یونسکو سوالاتی درباره قدمت و مقدمتر بودن کتابها عنوان کرد به همین دلیل برای از بین بردن این نوع سوالات در بررسیهایی که با آلمان داشتیم، ترجیح دادیم هر دو نسخه را به صورت مشترک در کمیته ملی مستند حافظه جهانی به ثبت برسانیم.
وی تاکید کرد: ایران سه اثر پیشنهادی برای ثبت در فهرست کمیته میراث مستند در حافظه جهانی یونسکو داشت که این دو اثر به ثبت رسیدند و در نهایت تعداد آثار ثبت شده ایران به ۹ اثر افزایش یافت.
اعتمادی همچنین با بیان اینکه برای ثبت هر کدام از این آثار در کمیته حافظه جهانی باید دو سال قبل آثار معرفی و به یونسکو ارایه شوند، بیان کرد: برای سال ۲۰۱۷ ما فرصت داریم تا ۱۱ فروردینماه ۱۳۹۵ آثار پیشنهادی خود را ارایه کنیم.
در حال حاضر یکی از کاندیداهای این فهرست برای دو سال آینده «آلبومخانه» کاخ گلستان است.
سعدی شیرازی از بزرگترین شاعران اواخر سده ششم و سده هفتم خورشیدی است و آثار پرشمار و گوناگونی در قالبهای مختلف ادبی از خود به یادگار گذاشته است. در یک دستهبندی میتوان آثار او را به دو دسته منثور و منظوم تقسیم کرد. غرض از آثار منثور آثاری است که به نثر نگاشته شدهاند مانند بخش اعظم گلستان سعدی که البته در لابهلای این اثر بزرگ و جهانی، آیاتی از قرآن، احادیث اسلامی و نیز ابیاتی به فراخور نثر آورده شده است. دسته دوم (آثار منظوم)، دربردارنده بوستان سعدی، غزلیات (فارسی و عربی)، قصاید و ملمعات چند عنوان دیگر است. از قدیمالایام به مجموعه تمامی این آثار در چارچوب یک یا چند مجلد، کلیات سعدی اطلاق میشده است. کلیات سعدی بارها در خارج و داخل ایران در شکلهای مختلف به چاپ رسیده ولی تا حدود صد سال گذشته در هیچیک از این چاپها تدوینگر کلیات به دنبال نقل نزدیکترین و منطبقترین آثار با آنچه در واقع از قلم سعدی جاری شده بوده، نمیرفته و این ضعف به سبب عدم آگاهی از روشهای معمول و اصولی تصحیح نسخ دستنوشته کهن رقم میخورد. از زمان تاسیس مراکز آموزش عالی و تدریس علوم روز در حوزه ادبیات و فرهنگ و ایجاد ارتباط با مراکز علمی معتبر جهان، آشنایی محققان با روشهای اصولی تصحیح و جمعآوری و تدوین نسخ قدیمی رقم میخورد و افراد دانشمندی چون محمدعلی فروغی کمر همت به انجام صحیح و دقیق این کار میبندند. محمدعلی فروغی در سال ۱۳۱۶ برای اولین بار و پس از هشت سال ممارست دیوان مصحح خود را در چهار مجلد منتشر میسازد و بعد از گذشت چهار سال با کمک حبیب یغمایی گلستان سعدی را در مجلدی جداگانه و با تصحیحی دقیقتر از خود به جای میگذارد. فروغی در پارهای از ابیات که بین نسخه بدلها به شک میافتاده، یکی از آنها را در متن اصلی میآورده و دیگری را در ذیل صفحه آن بیت ذکر میکرده که این عمل بسیار مورد استقبال ادبا و دانشمندان و پژوهشگران قرار گرفته است ولی از سوی دیگر باعث افزایش حجم کتاب و در نتیجه ایجاد مشقت برای خوانندگان شده بود. در آن موقع با کسب اجازه از محمدعلی فروغی، دیوان مصحح یک جلدی بدون دربرداشتن نسخه بدلها و توضیحات مربوط به آنها نیز به چاپ رسید تا هرکس به فراخور و نیاز خود اقدام به تهیه آن کند و این مشکل برطرف شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد