31 - 01 - 2024
کاهش ۴۵ درصدی بارش در ایران
سایه سنگین بیآبی بر سر پهنه خشک و نیمهخشک ایران سنگینی میکند. نقشه بارندگیهای کشور نشان میدهد که بخش اعظم سرزمین ایران با کاهش بارش مواجه هستند. مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در گزارش هفتگی خود از آخرین وضعیت بارش در ایران نوشت. بر اساس این گزارش بارندگی در برخی استانها نسبت به میانگین در مقایسه با سال گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش داشته است.
کاهش بارندگی میتواند یک هشدار جدی برای ایران باشد. توضیح آن هم ساده است؛ ایران چهارمین سال پیدرپی است که با خشکسالی مواجه شده و از سوی دیگر جمعیت کشور نیز افزایش داشته است. حالا در کنار این موارد وضعیت مصارف آب را در کشور در نظر بگیرد. بیش از ۹۰ درصد مصارف آبی کشور در بخش کشاورزی است. با وجود هشدارهای مکرر کارشناسان حوزه آب و محیطزیست، تاکنون تغییر چشمگیری در الگوی مصارف آب بهویژه کشاورزی ایجاد نشده است.
در چنین شرایط هجوم مصارف آبی به سمت آبهای زیرزمینی میرود، اما وضعیت آبهای زیرزمینی نیز چندان مناسب نیست، چراکه در سالهای اخیر برداشتهای بیرویه از این منابع نیز به اندازهای پیش رفته که فرونشست زمین در گوشهوکنار کشور پدید آمد. حالا در مراکز شهرها و مناطق مسکونی نیز زمین به ناگهان زیر پای شهروندان خالی میشود. البته تاکنون فرونشست زمین خسارت جانی نداشته، اما کارشناسان میگویند با این وضعیت احتمال خسارت جانی وجود دارد. کاهش ۴۵ درصدی بارش در ایران
آنطور که مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی گزارش داده است، میزان بارش از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن، ۵۴ میلیمتر بود. این میزان بارش در مقایسه با میانگین بلندمدت بیش از ۴۵ درصد کاهش داشته است. همچنین میزان بارش از ابتدای فصل جاری ۷/۲۰ میلیمتر بود. این میزان بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۴۸ درصد کاهش داشته است.
کاهش چشمگیر بارندگی در ۴ استان
بررسی دادههای مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نشان میدهد که بارش در چهار استان (فارس، بوشهر، هرمزگان و کرمان) نسبت به سال گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش داشته است. استان فارس از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن، ۶/۳۹ میلیمتر بارش را ثبت کرد. این میزان بارندگی نسبت به سال گذشته حدود ۵/۷۸ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۴/۷۴ درصد کاهش داشته است.
سد رودبال در استان فارس خشک شد
اخیرا علیجان صادقپور مدیرعامل شرکت آبفای فارس به «تسنیم» گفته که سد رودبال در استان فارس که منبع تامین آب هشت شهر و ۵۰ روستا بود، خشک شده است. به عبارتی منبع تامین آب ۳۲۵ هزار نفر جمعیت در این استان آب ندارد. بنابر گزارش دفتر اطلاعات و دادههای آب، سد رودبال در استان فارس فقط یک میلیون مترمکعب آب داشت. درصد پرشدگی این سد تا اول بهمن فقط یک درصد عنوان شده بود.
کاهش بارندگی در استانهای درگیر با فرونشست
استان بوشهر نیز در بازه زمانی گفته شده، ۶/۶۵ میلیمتر بود. این میزان بارش نسبت به سال گذشته ۷۸ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۶۲ کاهش داشته است. هرمزگان نیز ۵/۱۶ میلیمتر بارش داشته که نسبت به سال گذشته ۹/۷۷ و نسبت به میانگین بلندمدت ۶/۷۹ درصد کاهش داشته است. بنابر اطلاعات مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، استان کرمان از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن، حدود ۱۴ میلیمتر بارش داشته که نسبت به میانگین بلندمدت ۶/۷۱ درصد و نسبت به سال گذشته ۵/۷۱ درصد کاهش داشته است.
استانهای اصفهان، خراسانرضوی و تهران نیز نسبت به میانگین بلندمدت به ترتیب ۸/۵۷ درصد، ۷/۴۷ درصد و ۱/۳۹ درصد کاهش بارش داشتهاند. ضمن آنکه بررسی دادههای بالا نشان میدهد که پیشروی فرونشست زمین در این استانها نیز بیشتر است.
وزیر نیرو: منابع آبی کشور
محدود است
اخیرا علیاکبر محرابیان وزیر نیرو درباره کمبود منابع آبی در ایران هشدار داده و گفته: «منابع آبی کشور محدود است. صنایعی که با هزاران هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری راهاندازی شدهاند، در صورت وابستگی به بارشها ممکن است با چالش مواجه شوند.»
البته وزیر نیرو درباره جانمایی این صنایع توضیحی نداد. از جمله انتقادات کارشناسان حوزه آب و فعالان حوزه محیطزیست جانمایی صنایع است. به گفته آنها در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، فعالیت صنایع توجیهی ندارد.
۳۰ میلیارد مترمکعب آب پشت سدها تبخیر میشود
«اسماعیل کهرم» فعال محیطزیست درباره کاهش منابع سدهای بزرگ کشور گفت: طبق بررسیهای انجامشده سالانه «۳۰ میلیارد مترمکعب» آب پشت سدها تبخیر میشود. خود این سدها باعث کم شدن نزولات شدهاند. به این صورت که در گذشته قبل از احداث سدها آب در بستر رودخانهها جریان داشتند با وجود برداشتها و تبخیرهایی که در مسیرشان اتفاق میافتاد باز خشک نمیشدند. وقتی روی رودخانهها سد میسازند باعث تجمع آب میشود و یک دریاچه بزرگ ایجاد میشود، آب که در یک جا جمع میشود میزان تبخیرش بالاتر میرود.
کهرم در ادامه با اشاره به عدم لزوم احداث سدهای بزرگ در استان خوزستان افزود: «سد ایلی سو» در ترکیه چهار سال آبگیریاش طول میکشد تا یک دریاچه تکمیل میشود و خیلی طبیعی است که در طول نگهداری این آب در این دریاچه میزان بالایی از آن تبخیر میشود. تماس آب در مناطق جنوبی کشور مانند خوزستان که گرم است باعث تبخیر بیشتر میشود و ساخت سد در این مناطق اصلا منطقی نیست. اگر آن آب روان باشد رودخانهها حیات بهتری دارند.
وی با اشاره به مشکلات سدهای کشور گفت: یکی از بزرگترین مشکلات سدهای ایران بزرگ بودن آنهاست. اگر سدها را کوچکتر میساختیم هم آب مورد نیازمان برای شرب و کشاورزی تامین میشد، هم تولید برق داشتیم و آب کمتری تبخیر میشد. با میزان آبی که سالانه در پشت سدها تبخیر میشود نیاز آبی کشور تامین میشود.
این استاد دانشگاه میگوید: سد دز هفتمین سد بزرگ جهان بود در زمانی که در راستای برنامههای جهانی احداث شد. الان همان «سازمان بانک جهانی» که در ساخت صدها سد در کشورهای جهانسوم مشارکت کرده و هزینهاش را داده به این نتیجه رسیده که اشتباه کرده و نباید این کار را میکرد.
این فعال محیطزیست تاکید کرد: در قبل از انقلاب ۱۳ سد در کشور داشتیم الان بیش از ۷۰۰سد بزرگ و کوچک داریم. جمعیت ایران قبل از انقلاب ۳۰ میلیون نفر بود و خشکسالی هم نداشتیم، الان حدود ۹۰ میلیون جمعیت داریم و این همه سد و خشکسالی؛ ایراد کار کجاست؟
وی با اشاره به نتایج بهرهبرداری بیرویه از منابع سفرههای زیرزمینی گفت: سفرههای آب زیرزمینی ما آب محدود دارند، احمدینژاد زمانی که رییسجمهوری بود، میگفت: «اینکه میگویند آب نیست دروغه شما زمین را بکنید آب هست» و مردم زمین را کندند و با گذاشتن موتور آب چاه حفر کردند و آب را از عمق ۶۰۰ متری بیرون کشیدند، سفره آبهای زیرزمینی خشک شد و این مساله باعث بروز فروچاله و فرونشستها در دشتهای ایران شد.
کهرم با اشاره به خشکسالی در استان اصفهان گفت: ما در ۱۱ استان کشور برنج میکاریم، برنج مختص سه استان است؛ گیلان، مازندران وگلستان چون آب به اندازه کافی برای کشت آن وجود دارد. چرا در استان اصفهان برنج میکارند، فولاد مبارکه و ذوبآهن اصفهان کافی نبود! همان مقدار صیفیکاری که میکردند برای استان اصفهان کافی بود. ساخت سد در این استان باعث خشک شدن این رود و فرونشست دشتها شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد