10 - 08 - 2023
کاهش سهم نساجی در صنعت کشور از ۲۵ به ۵ درصد طی سه دهه گذشته
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی اعلام کرد با وجود مزیتهای صنعت نساجی و پوشاک، سهم ارزشافزوده این صنعت از کل ارزشافزوده صنعتی از ۵/۲۵ درصد به کمتر از ۵ درصد طی سه دهه گذشته کاهش یافته است.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی به بررسی عملکرد صنایع نساجی و پوشاک و ارائه راهبردهای تقویت آن در برنامه هفتم توسعه پرداخته است، البته هدف گزارش آسیبشناسی صنایع نساجی و پوشاک و ارائه راهبردهای بهبود و ارتقای این صنعت در بستر برنامه هفتم توسعه است. در این تحقیق عنوان شده با وجود مزیتهای صنعت نساجی و پوشاک، سهم ارزشافزوده این صنعت از کل ارزشافزوده صنعتی از ۵/۲۵ درصد به کمتر از ۵ درصد طی سه دهه گذشته کاهش یافته است. بررسی نتایج این گزارش نشان میدهد چالشهای صنایع نساجی و پوشاک کشور را میتوان در سه سطح طبقهبندی کرد. سطح اول: شامل چالشهای موجود در محیط داخلی بنگاه از جمله بهرهوری پایین، سطح دوم: مسائل مربوط به محیط خارجی نزدیک شامل مشکلات مربوط به زنجیره تامین و ساختار بازار و درنهایت سطح سوم: شامل مسائل ناشی از محیط خارجی دور از جمله مشکلات مربوط به قواعد تجاری و عدم هماهنگی دستگاههای مجری اثرگذار در طول زنجیره ارزش صنعت است.
چالشهای کلیدی حاکم بر صنایع نساجی و پوشاک، تبعاتی از جمله هزینه تمام شده بالای محصولات تولیدی، کاهش توان ارزآوری، ناپایداری فعالیت واحدهای تولیدی، کاهش توان خلق ارزشافزوده و ضعف رقابتپذیری کیفی محصولات نساجی و پوشاک کشور را به همراه دارد. از این رو به منظور تقویت جایگاه صنعت نساجی و پوشاک در اقتصاد کشور متناسب با چالشها و اهداف کلان این صنعت در تناظر با رویکردهای اقتصاد مقاومتی، راهبردهایی با تاکید بر ارائه پیشنهادهایی در برنامه هفتم احصاء شد.
از جمله این موارد میتوان به اتخاذ سازوکارهای مناسب برای تکمیل زنجیره تامین پایدار، ارائه سیاستهای حمایتی برای بهبود فناوریها، توسعه ظرفیتهای صادراتی از طریق ساماندهی صادرات شرکتها و تغییر ساختار بنگاهی صنایع نساجی و پوشاک به سمت ساختار متکی بر مقیاس و رقابت اشاره کرد.
– چالشها و نواقص موجود در محیط داخلی (زنجیره ارزش؛ از جمله نقایص زنجیره ارزش صنایع نساجی و پوشاک به واسطه جایگاه ضعیف خدماتیسازی در این صنعت است، به طوری که سهم این صنعت از کل پرداختهای غیرصنعتی به کمتر از یک درصد رسیده است. انگیزه پایین ارتقای بهرهوری در شرکتها به دلیل کاهش حاشیه سود، فرسودگی تجهیزات و ضعف در بهرهمندی از نیروی انسانی خلاق از چالشهای این صنعت در محیط داخلی است.)
– چالشهای برآمده از عملکرد محیط خارجی نزدیک (ساختار صنعت؛ از جمله چالشهای مرتبط با محیط کسبوکار واحدهای نساجی و پوشاک میتوان به کمبود مواد اولیه و واسطهای، ضعف فناوری تولید و صنایع پشتیبان، ضعف جایگاه برند ملی، ضعف در اقتصاد مقیاس، قدرت پایین رقابتپذیری در بازار داخل به ویژه در برابر کالاهای قاچاق اشاه کرد. ضعف ساختاری حوزه صنف و صنعت به ویژه درباره واحدهای زیرپلهای تولیدی و توزیعی پوشاک از نقایص الگوی ساختار بازاری حاکم بر صنعت است. به طوری که حدود ۷۵ درصد از سهم توزیع پوشاک در بازار متعلق به واحدهای نیمهسازمانیافته انفرادی و ۱۵ درصد نیز به واحدهای غیرسازمانیافته انفرادی زیرپلهای و بدون مجوز اختصاص دارد.)
– چالشها و مسائل ناشی از محیط خارجی دور (سیاستی؛ از جمله مسائل این حوزه میتوان به مشکلات ناشی از نظام تعرفهبندی، مشکلات ناشی از شرایط بینالمللی و عدم هماهنگی دستگاههای مجری در طول زنجیره ارزش اشاره کرد.)
وجود چالشهای مذکور سبب شده تا عملکرد صنعت نساجی و پوشاک کشور با تبعاتی همراه باشد که از اهم آن میتوان به هزینه تمامشده بالای محصولات تولیدی، کاهش توان ارزآوری محصولات نساجی و پوشاک، ناپایداری فعالیت واحدهای نساجی و پوشاک در بازار، کاهش توان خلق ارزشافزوده در طول زمان و ضعف رقابتپذیری کیفی محصولات اشاره کرد.
راهکارهای سیاستی و تقنینی
اگرچه گستردگی و پیچیدگی مسائل و معضلات این صنعت، ارائه یک راهحل جامع و مطلوب که دارای قابلیت اثربخشی حداکثری باشد را با موانع جدی روبهرو میکند، اما با وجود این، برخی از راهبردهای اساسی که میتوان برای غلبه بر مشکلات این صنعت و بهبود نسبی آن اتخاذ و از ظرفیت برنامه هفتم برای اجرایی شدن آنها استفاده کرد، به شرح زیر مدنظر است:
* ایجاد و تکمیل زنجیره تامین پایدار و باکیفیت در صنایع نساجی و پوشاک و صنایع پشتیبان آن از طریق هدفگذاری برای تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعت نساجی در برنامه هفتم توسعه (کمیسیون صنایع و معادن) و برنامهریزی وزارتخانههای مرتبط برای اجرا (وزارتخانههای نفت و صنعت، معدن و تجارت) و ارائه سیاستهای حمایتی برای ایجاد روابط پایدار و شکلگیری پیوندهای افقی و عمودی میان واحدهای تولیدی و سازماندهی آنها در کل زنجیره صنایع نساجی و پوشاک (وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری سایر دستگاههای اجرایی)
* بهبود فناوریهای مورد استفاده در صنعت نساجی از طریق اعطای مشوقها به واحدهای نوآور (معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری و وزارت صنعت، معدن و تجارت) و ارائه برنامه جامع بازسازی و نوسازی صنایع کشور با اولویت واحدهای نساجی به ویژه بافندگی (وزارت صنعت، معدن و تجارت) و تعیین محل اعتبار و دستگاه متولی در قانون برنامه هفتم برای اجرای طرح بازسازی و نوسازی در صنایع (کمیسیون صنایع و معادن)
* توسعه ظرفیتهای صادراتی و توسعه برندهای ملی از طریق طراحی سازوکار تولید مشترک با برندهای منطقهای و جهانی و ساماندهی صادرات شرکتها در قالب شرکتهای مدیریت صادرات (وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری دستگاههای اجرایی)
* تغییر ساختار بنگاه صنایع نساجی و پوشاک به سمت «ساختار متکی بر مقیاس و رقابت» از طریق توسعه مراکز توسعه مهارتی طراحی و مد و ایجاد مراکز نوآوری و شتابدهندههای تخصصی در حوزه تجهیزات مورد نیاز صنایع نساجی و پوشاک و بازنگری در نظام ارزیابی کیفیت متناسب با استانداردهای جهانی و منطقهای (وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری دستگاههای اجرایی)
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد