9 - 12 - 2019
کاهش حجم معاملات
گروه بورس- چندی پیش مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس طی ابلاغیهای، نحوه اجرای مرحله سوم سامانه مدیریت ریسک کارگزاران بورس را اعلام کرد. بر این اساس، در تاریخ (۲۸ خرداد) گام سوم سامانه حاضر (نامک) اجرایی شد. طبق قانون هر مشتری تنها در صورتی امکان خرید و معامله دارد که یا کارگزاری در روز قبل حساب آن را شارژ کرده باشد و یا خود شخصا پول به حسابش ریخته باشد. کار این سامانه جلوگیری از سفارشات بدون پشتوانه و کاهش ریسک کارگزاریها عنوان شده است. هر چند موافقان اجرای طرح راهاندازی این سامانه را اقدامی مثبت در جهت کاهش ریسک کارگزاریها عنوان میکنند. اما برخی از فعالان اجرایی شدن این سامانه را علتی برای کاهش حجم معاملات میدانند. کما اینکه در چند روز اخیر به خصوص حقوقیهای بزرگ که به طور سنتی خرید و فروشهای خود را از طریق کارگزاریها انجام میدهند با ناهماهنگیهایی در این زمینه مواجه شدند که البته در برخی از موارد، مشکل ایجاد شده از طریق کارگزاران و با افزایش سقف اعتبار برطرف شد، در این میان منتقدان این طرح معتقدند با این اقدام، حجم معاملات به شدت کاهش خواهد یافت چرا که فعال کردن سامانه مدیریت ریسک به منظور کنترل تقاضای خرید کاذب، همچون بستن یک خیابان از ترس سرعت غیرمجاز برخی رانندگان است. کارشناسان بازار معتقدند به جای محدود کردن معاملات سهامداران، میتوان تدابیری اندیشید که اشخاصی که با حجم بالا، ثبت سفارش خرید انجام دادهاند تا پایان زمان معاملات آن روز، امکان حذف سفارش نداشته باشند.
اثر منفی سامانه مدیریت ریسک بر حجم معاملات بازار
در همین ارتباط مجتبی معتمدنیا کارشناس و فعال بازار سرمایه در گفتوگو با بورسنیوز بیان کرد: در نظر داشته باشید که موافقان اجرای سامانه مدیریت ریسک، برخی کارگزاران که با شیوه دولتی کار میکنند هستند. کارگزارانی که به شیوه خصوصی فعالیت میکنند، قبل از هر اقدام نسبت ریسک به ریوارد موضوع را سنجش و در خصوص آن تصمیمگیری میکنند.
وی افزود: اصولا ثبت سفارش بیش از margin call یا اعتبار تعریف شده، بدون تایید کارگزاری امکانپذیر نبوده است. از این رو هر کارگزار بر حسب ارزش پرتفوی و گردش حساب و شناختی که از مشتریان خود داشته، به سفارشات تلفنی تایید یا عدم تایید میداده است. بنابراین نخستین انتقاد به این سامانه، مداخله سازمان بورس در نحوه تعامل کارگزاران و مشتریان است. سازمان بورس متولی اعتبارسنجی مشتریان نبوده و با این قانون، اختیار از کارگزاران سلب شده است.وی افزود: فعالیت سامانه مدیریت ریسک تا ساعت ۹ صبح کاملا صحیح و منطقی است چرا که باید اولویت در صفهای خرید با سهامدارانی باشد که نقد خرید میکنند ولی فعالیت سامانه مدیریت ریسک بعد از ساعت ۹ صبح از حجم سفارشات خرید به شدت کاسته و اصلا به صلاح بازار نیست. فعالیت این سامانه به معنای حذف سفارشات خرید کاذب نبوده و بالعکس صفهای فروش را تقویت میکند. فرض کنید سهامداری با علم به وضعیت بنیادی سهمی، قصد حمایت از سهم در قیمت خاص دارد تا قیمت ریزش نکند حتی به قیمت ورود نقدینگی جدید به بازار سرمایه. ولی مادامی که ثبت سفارش انجام نشده، این حمایت مشخص نمیشود. بنابراین فروشندگان سهم وقتی تقاضایی در بخش خرید مشاهده نکنند، نگران شده و حجم فروش به هر قیمتی تقویت میشود.این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه فعال کردن سامانه مدیریت ریسک به منظور کنترل تقاضای خرید کاذب غیرکارشناسی است افزود: به جای محدود کردن معاملات سهامداران، سازمان بورس اوراق بهادار میتواند تدابیری بیندیشد تا معاملهگران امکان حذف سفارش نداشته باشند.معتمدنیا در خاتمه تصریح کرد: این روزها سازمان بورس با اتخاذ تصمیمات و قوانینی که عکسالعمل منفی بازار را به دنبال داشته، شأن خود را به عنوان مقام ناظر زیر سوال برده و این ذهنیت را به بازار القا کرده که قرار است با ابزارهای مختلف و تصمیمات خلقالساعه، جلوی رشد بازار سرمایه گرفته شود. بهتر بود به جای آنکه ابتدا تصمیم بگیرند و پس از اجرا، به دنبال یارکشی و پیدا کردن موافقانی با این تصمیمات باشند، قبل از وضع قوانین، از فعالان بازار نظرسنجی شود. مداخله سازمان بورس در سازوکار عرضه و تقاضای بازار، ریسکی بوده که دامنگیر کل بازار شده است.
وی افزود: سازمان بورس متولی نقدشوندگی و شفافیت در معاملات بازار است که البته این دو وظیفه مهم با تصمیمات و اقدامات اخیر سازمان زیر سوال رفته است. در شرایط اقتصادی و سیاسی کنونی که نقدینگی ویرانگر در جامعه میتواند با هجوم به بازارهای کالاهای مصرفی، ارز و ... ثبات اقتصادی را مختل کند، بورس میتواند محل جذب این نقدینگی سرگردان بوده و این تهدید را به فرصت تبدیل کند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: متاسفانه مدتهاست این ذهنیت در ارکان سازمان بورس وجود دارد که هر انتقادی که توسط فعالان بازار در خصوص تصمیمات غیرکارشناسی، ناپخته و غیرحرفهای است و این ذهنیت و رویکرد تاثیری مخربتر از اتخاذ تصمیم، بر بازار سرمایه وارد کرده است. شاید وقت آن باشد که سازمان بورس قبل از اتخاذ چنین تصمیماتی تعامل بیشتری با فعالان بازار سرمایه داشته باشد و از پیش نسبت به فرصتها و تهدیدهای ایجاد شده آن بررسی انجام دهد.
حقوقیها با مشکل مواجه شدند
از سوی دیگر علیرضا تاجبر از فعالان بازار سرمایه در گفتوگو با «جهانصنعت» با بیان این که سهامداران آشنایی کاملی با سامانه مدیریت ریسک در بازار ندارند معتقد است: اجرای هر طرح و دستورالعملی در روز نخست به دلیل نبود آشنایی کافی، آثاری به دنبال دارد. در این رابطه نیز معاملهگران اطلاعات کافی از نحوه این موضوع ندارند. بهخصوص حقوقیهای بزرگ که بهطور سنتی خرید و فروشهای خود را از طریق کارگزاریها انجام میدهند با ناهماهنگیهایی مواجه شدند.این کارشناس بازار سرمایه با عنوان اینکه عمده ریسک کارگزاران طی سالهای اخیر موضوع اعتبارات است که باید کنترل میشد یادآور شد: به جای محدود کردن معاملات سهامداران، میتوان تدابیری اندیشید که اشخاصی که با حجم بالا، ثبت سفارش خرید انجام دادهاند تا پایان زمان معاملات آن روز، امکان حذف سفارش نداشته باشند.
وی با اشاره به درخواست کانون کارگزاران در سال ۹۳ برای مدیریت و کنترل ریسک اعتباری بهخصوص در مظنههای بالا و خریدهای بدون پشتوانه افزود: سازمان بورس برای فراهم کردن زمینههای این موضوع و آمادهسازی بسترهای لازم زمان زیادی را صرف کرد.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه در فاز نخست این امر در سال گذشته شاهد اجرای این سامانه از ساعت ۸:۳۰ تا ۹صبح بودیم. اقدامی مهم که از تشکیل صفهای بیهوده و معاملات بدون پشتوانه جلوگیری کرد.
تاجبر، اجرای مرحله سوم را در راستای تکمیل همین طرح عنوان کرد و افزود: در این میان دو ریسک عمده وجود دارد که باید به آن توجه کرد؛ کندی معاملات و امکان اختلال در سیستم معاملاتی به دلیل کنترل مداوم سیستم توسط سامانه مزبور و همچنین اختلال در تبادل اطلاعات مشتریان.وی در ادامه توضیح داد: طبق اصول باید حساب مشتریان در همان لحظه شارژ شود ولی این امر با تاخیر چند ساعته صورت میگیرد که این امر سبب میشود سامانه مزبور در بررسی حساب مشتری پیغام خطا اعلام کند.
اقدامی مثبت در جهت کاهش ریسک
همچنین حسن قاسمی مدیرعامل کارگزاری آیندهنگر خوارزمی معتقد است: کار این سامانه جلوگیری از سفارشات بدون پشتوانه بوده و اقدامی مثبت در جهت کاهش ریسک کارگزاریهاست.وی اضافه کرد: اجرایی شدن این سامانه به صورت گام به گام در حال انجام است و طی چند روز اخیر شاهد اجرای بخش دیگری از قانون بودهایم هرچند که اجرای کامل آن با زمان طولانی همراه بوده است.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: در مرحله نخست، قبل از زمان اجرای معاملات انجام میشد اما رفته رفته محدودیتها در حال افزایش است تا جایی که تا ساعت ۱۱ و نیم این سامانه اجرا میشود و پس از آن یعنی تا ساعت ۱۲ و نیم امکان انجام
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد