چینیزاسیون برنج ایران
محمدصادق جنان صفت
مصرف برنج برای تامین کالری در میان شهروندان ایرانی عادتی جاافتاده شده است. ایرانیان دست‌کم یک وعده غذای شبانه‌روزی خود را با استفاده از برنج تامین می‌کنند. به همین دلیل است که اقتصاد برنج در ایران همانند اقتصاد گندم دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است. بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان تولید برنج در ایران به‌طور متوسط پیرامون ۲میلیون هکتار و واردات نیز ۲ /۱میلیون هکتار است. ایران در سال‌های دورتر واردات برنج را از کشورهایی مثل آمریکا و اروگوئه که از نظر مزه و مرغوبیت همانند برنج ایران بودند، تامین می‌کرد. در دهه‌های تازه‌سپری‌شده اما ایران ناگزیر شده است به بازار هند و پاکستان سنجاق شود. بخشی از این تغییر جهت سیاسی بوده و بخشی نیز به دلیل اجبار در تهاتر است. تجربه نشان می‌دهد تا پیش از اینکه قدرت خرید ایرانیان کاهش جدی را تجربه کند حتی گروه‌های کم‌درآمد ترجیح می‌دادند برنج ایرانی مصرف کنند. در حال حاضر اما قدرت خرید گروه‌های کم‌درآمد اجازه خرید برنج ایرانی را نمی‌دهد و مردم با اکراه برنج خارجی خریداری می‌کنند.
پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران و تمایل شدید نهادهای حاکمیتی به خودکفایی در تامین غذا موجب شد تصمیم‌ها و اقدام‌هایی برای افزایش تولید برنج در ایران گرفته و اجرا شود. استفاده از بذرهای پر محصول و با کیفیت پایین‌تر و نیز اقدام به تهیه بذرهای پربازده در کشت این محصول مهم در دستور کار قرارگرفته و انجام شده است. با این همه به دلایل گوناگون از جمله کوچک بودن اراضی زیر کشت برنج که حتی زیر ۱۰۰۰متر را نیز شامل می‌شود و دور بودن از ماشینی کردن کشت و داشت و برداشت و کود و سم کارآمد موجب شده است بازدهی برنج در یک هکتار زمین زیر کشت برنج از میانگین دنیا و کشورهایی مثل هند و پاکستان در آسیا و همچنین اروگوئه و آمریکا و حتی برخی کشورهای آفریقایی مثل مصر پایین‌تر باشد.
حالا خبری منتشر شده که معاون وزیر جهادکشاورزی از ایجاد مرکز تحقیقات مشترک برنج ایران و چین خبر داده و گفته است: هدف از این مرکز توسعه ارقام هیبرید و مقاوم به خشکی با عملکرد بیش از ۶ تن در هکتار است، همچنین ارقام جدید نیشکر چینی با عملکرد دو برابر به کشور وارد می‌شود. آیا وزارت جهاد کشاورزی درباره تغییر اساسی تولید برنج در ایران از بذرهای ایرانی به چینی تحقیق علمی همه سویه انجام داده است؟ اگر این کار انجام شده نتایج آن را منتشر کند. آیا می‌توان بدون پرسش از هزاران‌هزار برنج‌کار ایرانی که
نسل در نسل برنج می‌کارند با یک کشور قرار داد و برای برنج‌کاران تعیین‌تکلیف کرد؟ آیا وزارت جهاد کشاورزی به ویژه مدیران دولت چهاردهم در ۱۴ماه گذشته گامی برای افزایش بازدهی تولید برنج در کشور برداشته‌اند؟ اگر این کار انجام شده، نتایج چه بوده است؟ کشاورزی و زراعت همانند صنعت اتومبیل و لوازم خانگی نیست که آن را به چینی‌ها بدهیم. هیچ کشوری در دنیا آب و خاک خود را به بذرهای دیگر کشورها واگذار نمی‌کند. بهتر است دولت محترم از وزیر در این‌باره پرسش کند.
