2 - 12 - 2019
چهارگانه رشد بورس
فرهاد رمضان*
افزایش شاخص کلان بازار سرمایه در روزهای اخیر را میتوان در چهار علت جستوجو کرد. در نگاه اول مهمترین دلیل رشد شاخص کل بازار سرمایه مربوط به حضور شرکتهای با سرمایههای کلان در بازار سرمایه این روزهاست. در حال حاضر مهمترین بازیگردانان بازار سرمایه شرکتهایی هستند که تراز مالی بسیار سنگینی دارند. شرکتهایی مانند فولاد مبارکه، مخابرات، مس و همراه اول طی روزهای اخیر توانستهاند بازار سرمایه را به جایگاه کنونی برسانند. همواره حضور این نوع شرکتها برای بازار بسیار خوشیمن بوده و باعث افزایش شاخص کل میشود. بنابراین بررسیها نشان میدهد تثبیت و رشد کنونی شاخص کل به میزان قابل توجهی مرهون حضور شرکتهای بزرگ بنیادی است. از ابتدای سال جاری شرکتهای بنیادی توانستند در برابر فراز و نشیبهای اقتصادی دوام داشته باشند و در برابر ضربههای اقتصادی تنشناپذیر باشند. بنابراین حضور و تاثیر این گروهها در شاخص کل همراه با تهدید نیست چراکه ذات این شرکتها در برهه کنونی تاثیرپذیری کمتری از نوسانات و تنشهای داخلی و خارجی دارند .
اما دلیل دوم را میتوان در تاثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه مشاهد کرد. همواره داراییها و ارزش شرکتها به صورت مداوم با نوسان ارز تغییر میکند. آمارها نشان میدهد محرک اصلی بازار طی یک سال و نیم اخیر، نوسان قیمت ارز بوده و سایر محرکهای بازار سهام نظیر قیمتهای جهانی مواد خام، ریسکهای سیاسی و اقتصادی، قدرت تولید و فروش شرکتها (توسعه بازار فروش) در سایه این محرک قرار گرفتهاند. بر این اساس شرکتهای بزرگ دارای تقویم ارزی هستند و مدام داراییهای خود را با این تقویم همتراز میکنند. همترازی باعث میشود زمانی که نرخ ارز رشد میکند داراییها و بدهیهای شرکتها
حجیم شده و عدد بزرگتری را نشان میدهند .
بنابراین نوسانات نرخ ارز به طور قطع بر وضعیت شرکتها تاثیرگذار است.
در این میان افزایش نرخ ارز بر شرکتهای واردکننده مواد اولیه یا شرکتهای تکنولوژیمحور که حقوق و دستمزد آنها بر مبنای دلار پرداخت میشود تاثیر منفی دارد و آنها از این مساله منتفع نمیشوند. در گروه دوم شرکتهایی قرار دارند که سودآوری آنها با افزایش نرخ ارز، بیشتر میشود. بنابراین تغییر قیمت ارز در اقتصاد ایران بر ارزش شرکتها تاثیر مستقیم میگذارد و یکی از موضوعات مهم این بوده که با افزایش نرخ ارز، قیمت دارایی پایه برای شرکتهای بورسی نیز تغییر مییابد. اگرچه ممکن است نوسانات ارزی منجر به انحراف قیمت داراییهای مالی از ارزشهای ذاتی آن شود اما این موضوع به دلیل تداوم تورم و رشد نقدینگی قابل هضم خواهد بود. بنابراین با توجه به اینکه در شرایط تورمی، قیمت کالاهای مصرفی و خدماتی در مرحله پایانی تخلیه آثار نقدینگی افزایش مییابد، قیمت سهام این دسته از شرکتها زمینه رشد قیمت را دارند. مساله بعدی مربوط به جذب نقدینگی از سوی بازار سرمایه است. در حال حاضر بازار سرمایه با ایفای نقش بسیار جذاب توانسته نقدینگیهای دیگر بازارها مانند خودرو، مسکن، طلا و ارز را به سمت خود بکشد. رشد حجم ورود نقدینگی به بازار سرمایه در کوتاهمدت و میانمدت میتواند رویکرد مثبتی برای بازار سرمایه داشته باشد .
بخشی از بازارهای موازی بازار سرمایه در فاز رکود تورمی قرار دارند و بخش دیگر به واسطه ریسک بالا، توانایی جذب نقدینگی را ندارند. در این میان بانک مرکزی با اعمال نظارتهای شدید و دقیق به دنبال مهار افسار بازارهایی همانند ارز و طلاست بنابراین فرصت کنونی، فرصت بسیار مناسبی برای خودنمایی بازار سرمایه محسوب میشود بنابراین افزایش شاخص کل بازار سرمایه در دوران رکود تورمی دو پیامد مهم به دنبال دارد؛ در وهله اول شاخص کلان این بازار به واسطه ورود نقدینگیها رشد کرده و در وهله دوم با ورود نقدینگیهای زیاد شاخص کل بازار افزایش مییابد. افزایش این شاخص رابطه رفت و آمدی بین تقاضا ایجاد میکند که در نهایت منجر به جذابیت بیشتر بازار سرمایه میشود .
اما مساله آخر مربوط به تاثیر افزایش صادرات صنایع کوچک و ضروری بر اثر رشد ارز بر شاخص کل است. در شرایط کنونی که صادرات صنایع سنگین و نیمهسنگین بسیار دشوار است این نوع صنایع که شامل صنایع غذایی، دارویی و کشاورزی هستند توانستهاند به خوبی در رشد شاخص کل موثر باشند. نباید فراموش شود گروههای غیرنفتی هم میتوانند کانال شاخص کل را افزایش دهند و هم میتوانند عایدی خوبی برای شرکتهای یادشده داشته باشند. به هر حال نکته قابل ملاحظهای که در وضعیت صعودی این روزهای شاخص کل مشاهده میشود، ورود جریان نقدینگی خالص به بازار است که بخشی از آن به علت ورود سهامداران جدید و دلیل دیگر آن تزریق پول از سوی حقوقیها و حقیقیهای قدیمی است. عوامل نامبرده سبب شده در شرایط کنونی شاهد رویه مثبتی در ادامه جریان دادوستدهای بازار سرمایه باشیم.
* کارشناس بازار سرمایه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد