16 - 10 - 2016
چند و چون یک استعفا
دکتر صلاحالدین هرسنی*-برخی رسانهها خبر از استعفا و رفتن قریبالوقوع علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دادهاند. اگرچه معاون و سخنگوی وزارت ارشاد صحت این استعفا را به صورت رسمی تایید نکردهاند ولی باید در صورت صحت آن، چند و چون ابعاد و چرایی این استعفا را تحلیل و ارزیابی کرد. بدون تردید اولین دلیل علی جنتی در تصمیم به استعفا ناشی از دوگانگی رفتار در کارویژههای این وزارت بوده است.
به عبارت دیگر وزارت فرهنگ و ارشاد ایران هنگامی که علی جنتی سکاندار هدایتش بود، فاقد استقلال عمل بود. به واقع دوآلیسم حاکم در الگوهای رفتاری علی جنتی در مقام وزیر فرهنگ را هم استقلال عمل و همیگانگی و یکدستی رفتار در انجام کارویژهها و برنامههای این وزارت را از او سلب میکرد. این دوآلیسم حاکم بر رفتار علی جنتی ناشی از موقعیت سیاسی او بود. او در مقام وزیر فرهنگ دولت تدبیر و امید، بنا به ماموریت این وزارت آن هم در روزگاران پسااحمدینژاد از یکسو باید به منویات فرهنگی این دولت با شعار تغییر جامه عمل میداد و هم باید از خود وزیری نشان میداد که برنامههایش به خواستهها و مطالبات اصلاحطلبان نزدیک است. از سوی دیگر ماموریت او به عنوان وزیری که میخواهد تغییر را در راستای منویات دولت تدبیر و امید در دستور کار قرار دهد، با توجه به تعلق و جایگاه سیاسی ابویاش که به جبهه ضداصلاحات گرایش داشت، در اساس پروبلماتیک، سخت و چالشزا به نظر میرسید. به این ترتیب او باید به بخش اعظمی از مطالبات و خواستههای اصولگرایان هم پاسخ میداد و فرمان هدایت این وزارت را آنگونه که تعلق سیاسی ابوی و همچنین محافظهکاران ایجاب میکرد، به چرخش درمیآورد. لااقل او نمیخواست در این فقره فرزند نوح پیامبر باشد که تحتتاثیر مصاحبت و همنشینی با بدان خاندان نبوتش را گم کرده است.
دومین دلیل برای تصمیم به استعفا، باید ناشی از مداخلات برخی ارگانها در برنامههای این وزارت باشد؛ با توجه به شواهد و قرائن، این مداخلات بیشتر از سوی قوهقضاییه، گروههای فشار و خودسر، تشکلهای محافظهکار و نیروی انتظامی بوده است. در نگاه علی جنتی مداخلات سازمانیافته ارگانهای مزبور، متضمن ایجاد بیشترین مانع در اجراییسازی برنامههای وزارت ارشاد به حساب میآید. برای نمونه میتوان از مانعتراشیهایی گفت که این ارگانها بر سر لغو کنسرتهای دارای مجوز و همچنین مجوز نشر کتابها در اجراییسازی برنامههای فرهنگی این وزارت از خود نشان دادهاند.
واقعیت آن است که در صورت صحت تصمیم به استعفا از سوی علی جنتی، چنین تصمیمی پیامدهای خاص خود را دارد که قبل از هر چیز متوجه برنامههای فرهنگی دولت تدبیر و امید است. در واقع برای دولتی که دور اولش رو به اتمام است نشانه خوبی با توجه به مانعتراشیهایی که جریان ضداصلاحات علیه آن تدارک دیدهاند، نیست. بدون تردید اقدام به چنین تصمیمی به معنای شکست سیاستهای فرهنگی دولت تدبیر و امید خواهد بود و میتواند بهانهای به دست دلواپسان دهد تا آخرین تیر ترکش خود را با هدف تکدورهای شدنش، به سوی راهبرد و سیاست تدبیر و امید دولت روحانی پرتاب کنند.
* مدرس علوم سیاسی و روابط بینالملل
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد