28 - 07 - 2022
چرخ پنچر تایرسازان
«جهانصنعت»- بررسی صورتهای مالی صنعت لاستیک و پلاستیک نشان میدهد این صنعت در بهار امسال چالش جدی کاهش سودآوری را تجربه کرده و در قیاس با سالهای گذشته با پسرفت روبهرو بوده است. در این میان عقبگرد برخی از دست رفتن حاشیه سود برخی از تایرسازان شیب بیشتری نسبت به همگروهیها نشان میدهد. به ویژه در پکویر این روند مشهودتر است چرا که این شرکت در حالی در فصل بهار سال جاری حاشیه سود هشت درصدی را به دست آورده که این رقم در فصل قبل (زمستان ۱۴۰۰) ۲۲ درصد بوده است. آنطور که رییس هیاتمدیره انجمن صنعت تایر به تازگی مطرح کرده و مورد تایید تحلیلگران نیز قرار دارد، قیمتگذاری دستوری اصلیترین مانع رشد سودآوری این صنعت در کنار معضلاتی همچون کاهش نرخ سرمایهگذاری در صنعت و مشکلات صادراتی است. از سال گذشته تولیدکنندگان تایر به دنبال مجوز افزایش قیمت ۷۰ درصدی محصولات این صنعت بودهاند با این حال پس از پیگیریهای فراوان در خردادماه امسال تنها توانستند ۳۰ درصد نرخ محصولات خود را افزایش دهند. رقمی که به گفته فعالان این صنعت نمیتواند پاسخگوی تورم افسارگسیخته مواد اولیه، نرخ ارز برای واردات مواد مورد نیاز و همچنین هزینههای سربار تولید باشد.
طبق توافق وزارت صمت و تایرسازان در اواخر سال ۹۹، قرار بود شرکتهای این صنعت آمار تولید و فروش خود را در سامانه جامع تجارت منتشر کنند و در ازای آن تمامی محصولات آنها از شمول قیمتگذاری خارج شود. به گفته حمیدرضا عبدالمالکی رییس هیاتمدیره انجمن تایرسازان اجرای این توافق در سال ۹۹ منجر به رشد ۲۰ درصدی تولید شده است؛ روندی که البته در سال ۱۴۰۰ معکوس شده چرا که در این سال وزارت صمت بدون مشورت با فعالان صنعت، تایر خودرو را مشمول قیمتگذاری دستوری کرده است! در همین حال درخواست افزایش قیمت تایرسازان در این سال هم بیجواب ماند و موجب آن شد که شرکتها تنها بتوانند سه تا ۱۱ درصد حاشیه سود ثبت کنند. این در حالی است که به گفته فعالان این صنعت، در سال ۱۴۰۰ تورم مواد اولیه مورد نیاز برای تولید تایر، ۷۷ درصد بوده است! در خردادماه سال جاری اما بالاخره وزارت صنعت رضایت داد تا تایرسازان نرخ بخشی از محصولات خود را تا ۳۰ درصد افزایش دهند. رقمی که البته با نیاز این صنعت فاصله بسیاری داشت چرا که فعالان این حوزه از سال ۱۴۰۰ به دنبال دریافت مجوز افزایش قیمت ۷۰ درصدی بودهاند. در همین حال با توجه به تورم قیمتهای جهانی و داخلی مواد اولیه در سال ۱۴۰۱، همین ۳۰ درصد افزایش قیمت نیز بلااثر شده است. بررسی گزارشهای سه ماهه صنعت لاستیک و پلاستیک و به ویژه شرکتهای تایرساز نیز موید همین مطلب است و نشان میدهد در بهار امسال این صنعت زیانساز ظاهر شده و در بهترین حالت با حاشیه سود اندک و بسیار پایینتر از میزان فصلهای گذشته سه ماهه نخست را پشت سر گذاشته است.
چالشهای صنعت
صنعت تایرسازی با سابقه ۶۰ ساله در ایران، همچنان صنعتی جوان به شمار میرود که پتانسیلهای زیادی برای رشد و توسعه و حضور در بازارهای بینالمللی دارد اما مانند دیگر صنایع و حوزههای اقتصادی در کشور، با چالشهای زیادی دست و پنجه نرم میکند و از ظرفیتهای خود عقب مانده است. اگرچه به دلیل تحریمها و برخی سیاستگذاریهای داخلی، درهای واردات تایرهای خارجی تقریبا مسدود به نظر میرسد و تولیدکنندگان ایرانی بازار داخلی را در دست دارند اما از سوی دیگر این درهای بسته تجارت موجب سختتر شدن صادرات محصولات و از دست رفتن بازارهای بینالمللی شده است. تجارتی که میتوانست سود بالایی را نصیب شرکتهای تایرسازی کند در حال حاضر برای صادرات تایرهای سواری ۱۰ درصد تولیدات شرکت و برای تایرهای کشاورزی ۳۰ درصد تولید مجوز صادرات دارند اما به گفته فعالان صنعت، این روند به شدت درگیر بوروکراسی اداری است. نرخ ارز نیز چالش دیگری در برابر صنعت تایرسازی است. به ویژه آنکه این صنعت دستکم ۳۰ درصد از مواد اولیه خود را وارد میکند، نوسانات نرخ ارز و سیاستهای بانک مرکزی در قبال بازار آزاد ارز و نرخ نیمایی، این صنعت را با چالش جدی مواجه کرده است. در همین حال هر گونه نوسان در قیمتهای جهانی را نیز باید به فهرست چالشهای این صنعت افزود. با توجه به وابستگی صنعت به واردات مواد اولیه، به ویژه از ابتدای جنگ روسیه و اوکراین، تایرسازان با افزایش نرخ جهانی مواد اولیه مواجه شدهاند. با توجه به این چالشها به ویژه شناوری نرخ ارز و قیمت مواد اولیه اما این صنعت در تله قیمتگذاری دستوری گرفتار است. نرخگذاری کنترلی که بدون توجه به افزایش نرخهای جهانی و هزینه تامین مواد اولیه و زنجیره تولید، تنها به قیمتی دستوری تاسی میکند و تایرسازان را ملزم کرده است تا سقف معینی افزایش نرخ را در محصولات خود اعمال کنند؛ سیاستی که بر اساس صورتهای مالی تایرسازان مشخص است این صنعت را به سمت ورشکستگی سوق میدهد.
کاهش نرخ سرمایهگذاری
کاهش نرخ سرمایهگذاری اما چالش مهم دیگری است که این صنعت را با خطر جدی روبهرو کرده است. در حال حاضر نیاز سالانه کشور به محصولات تایرسازان ۴۵۰ هزار تن است که ۳۰۰ هزار تن آن در داخل تولید و ۱۵۰ هزار تن از طریق واردات تامین میشود. در همین حال محاسبات نشان میدهد ارزبری تولید داخل یک دلار به ازای هر کیلوگرم تایر است اما ارزبری واردات ۵/۳ دلار به ازای هر کیلوگرم است که حاکی از صرفه اقتصادی تولید داخلی است. آن طور که رییس هیاتمدیره انجمن صنعت تایر گفته است پروژههای مختلفی در صنعت تایر به مبلغ۵۰۰ میلیون دلار تعریف شده که بین ۲۰ تا ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند، اما زیانده شدن صنعت در ۲ سال گذشته سبب شده سرمایهگذاریها دچار چالش شود و بانکها نیز حاضر به تامین سرمایه در گردش این صنعت نباشند. تایرسازان مهمترین چالش پیش روی خود را قیمتگذاری دستوری و سرکوب قیمتها توسط وزارت صمت میدانند. محصول تایر در انتهای زنجیره ارزش قرار دارد و درحالی که مواد اولیه و واسطهای تایرسازان از پالایشیها، دودهسازها و یا پتروشیمیها به قیمت آزاد خریداری میشود، خود تایرسازان مشمول قیمتگذاری دستوری میشوند و همین روند تولید آنان را با توجه به هزینه بالای تمام شده ساخت کالا یا محصول برای آنان سخت و پرچالش کرده است. مصطفی تنها، سخنگوی انجمن صنفی تایرسازان ایران در گفتوگو با ایلنا تاکید کرده است اینکه بخشی از زنجیره مشمول قیمتگذاری شود و بخشی از آن مشمول نشود، جانب انصاف و عدالت نیست. از دید او وزارت صمت بهتر است نه تنها مصلحت خودش، بلکه مصلحت و منفعت صنایع و تولیدکننده را نیز در نظر بگیرد و به تایرساز اعتماد کند که تولید با چالشهای عدیده مواجه نشود. به گفته تنها، در شرایط تورم مزمن و شدید در معنای افزایش مستمر و شدید سطح عمومی قیمتها (متوسط تورم نقطهبهنقطه ماهانه بالای ۴۰ درصد در دو سال اخیر) تولید با افزایش هزینه تمام شده مواجه میشود که به نظر میرسد آغاز چالشها در تولید همین جا شکل میگیرد. تایرسازان پس از چانهزنیهای بسیار با دولت موفق به مجوز اصلاح محدود قیمتها میشوند و این در حالی است که این مجوزها پس از چند ماه به تایرسازان ابلاغ میشود. به گفته سخنگوی انجمن صنفی تایرسازان در این سیکل زمانی مشخص و معلوم است که تایرسازان وارد محدوده کاهش شدید سود یا زیان میشوند. بررسیهای صورتهای مالی بنگاههای تایرساز در بازار سهام هم نشان میدهد مساله قیمتگذاری دستوری، این بنگاهها را با چالشهای جدی روبهرو کرده است.
عملکرد سه ماهه تایرسازان
در حال حاضر ۱۱ شرکت تایرسازی در زمینه ساخت تایرهای خودروهای سواری، باری، اتوبوسی، وانتی، راهسازی، کشاورزی، همچنین تایر دوچرخه، موتور و انواع تیوب در کشور مشغول به فعالیت هستند و ۱۵ هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از ۲۵۰ هزار نفر بهطور غیرمستقیم در زنجیره ارزش این صنعت اشتغال به کار دارند. جمع تولیدات تایرسازان در سه ماهه نخست امسال ۶۲ هزار و ۴۹۴ تن مشتمل بر پنج میلیون و ۹۶۸ هزار و ۵۳۶ حلقه انواع تایر خودروهای سواری، وانتی، باری و اتوبوسی، کشاورزی، راهسازی و صنعتی بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر تعداد رشد یک درصدی، اما از نظر وزنی ۲ درصد افت داشته است. از میان شرکتهای بورسی دو شرکت کویرتایر و ایرانتایر با کاهش شدید سودآوری شرکت در عملکرد سه ماهه ابتدایی امسال روبهرو بودهاند؛ به طوری که سود عملیاتی ایرانتایر در سه ماه ابتدایی امسال با کاهش ۹۰ درصدی مواجه شده است. اصلیترین دلیل آن نیز افزایش مواد اولیه مصرفی و به دنبال آن افزایش بهای تمامشده کالای فروشرفته اعلام شده است.
سه شرکت لاستیک یزد، آرتاویل تایر و گروه صنعتی بارز نیز علاوه بر اینکه با کاهش شدید سودآوری همراه بودند، با زیان نیز مواجه شدند؛ به طور مثال گروه صنعتی بارز در سه ماه ابتدایی امسال با زیان خالص ۳/۱۳۶ میلیارد تومان روبه رو شده، در حالی که در دوره منتهی به مدت مشابه سال قبل با سود ۹۰ میلیارد تومانی روبهرو بود. یا اینکه مجتمع صنعتی آرتاویل تایر نیز در سه ماه ابتدایی امسال با زیان خالص ۴۵ میلیارد تومان مواجه شده، در حالی که در مدت مشابه سال قبل با سود ۷/۵۴ میلیارد تومان روبهرو شد. مجتمع صنایع لاستیک یزد نیز در سه ماه ابتدایی امسال با زیان ۹/۳۲ میلیارد تومانی مواجه شده، درحالی که در سه ماه ابتدایی پارسال با سود ۹/۷۱ میلیارد تومان مواجه شد. سایر شرکتهای تایرساز حاضر در بازار سرمایه که با روند سودآوری مواجه بودند، بیشتر تولیدکننده صنایع لاستیک و تایر و در زنجیره ارزش صنعت تایر هستند که خط تولید کالای متفاوتی نسبت به تولیدکنندههای اختصاصی تایرسواری دارند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد