چرا وجود اهرمی‌ها مورد نیاز بورس است
جهان‌صنعت- علی‌اکبر ایرانشاهی، رییس مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس و اوراق بهادار در میزگرد بررسی چالش‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی که در سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد، گفت: سرمایه‌گذاران از نظر ریسک، در طیفی از افراد بسیار ریسک‌گریز تا بسیار ریسک‌پذیر قرار می‌گیرند. برای مثال، افرادی که تنها به بانک‌های دولتی مثل بانک ملی اعتماد دارند، در دسته ریسک‌گریز قرار می‌گیرند، در حالی که کسانی که وارد حوزه رمزارزها می‌شوند، جزو ریسک‌پذیرترین افراد محسوب می‌شوند. در این میان، ابزارهای متنوعی وجود دارد که هر سرمایه‌گذار با توجه به میزان ریسک‌پذیری خود می‌تواند از آنها استفاده کند.
وی تاکید کرد: سازمان بورس وظیفه خود را در این می‌بیند که متناسب با سلیقه‌های مختلف، ابزارهایی طراحی و مقررات‌گذاری کند. از صندوق‌های با درآمد ثابت که ابزارهای کم‌ریسکی هستند گرفته تا صندوق‌های تضمین اصل سرمایه برای سرمایه‌گذاران محتاط و صندوق‌های سهامی کلاسیک و شاخصی. صندوق‌های اهرمی نیز به عنوان ابزارهایی با ریسک بالا شناخته می‌شوند.
ایرانشاهی در ادامه گفت: صندوق‌های اهرمی شامل دو نوع یونیت‌هلدر هستند: یونیتهلدرهای عادی که نقش وام‌دهنده را دارند و یونیتهلدرهای ممتاز که نقش ریسک‌پذیر را ایفا می‌کنند. یکی از دلایل استقبال خوب از این ابزار، تمایل بالای بسیاری از فعالان بازار سرمایه به پذیرش ریسک است. البته بر اساس آمار، تنها حدود ۳۰ تا ۴۰درصد فعالان بازار در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند که این میزان نسبت به کل فعالان بازار زیاد نیست. یکی از دلایل آن می‌تواند نبود سایر ابزارهای پرریسک باشد که جایگزین مناسبی برای این ابزار نشده‌اند. این صندوق‌ها ماهیتی کوتاه‌مدت دارند و همین ویژگی باعث شده تا معامله‌گران در زمان‌هایی که انتظار رشد مقطعی در بازار دارند، وارد شوند و در صورت پیش‌بینی افت بازار از آن خارج شوند. نگاه غالب سرمایه‌گذاران به این صندوق‌ها، نگاه کوتاه‌مدت است و ایرادی هم به آن وارد نیست.
رییس مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس و اوراق بهادار اضافه کرد: اینطور نیست که چون منافع مدیر صندوق در بزرگ شدن صندوق است، تمایلی به کوچک شدن آن وجود نداشته باشد. هیچ‌گاه ادعا نکردیم که این ابزار استاندارد جهانی دارد. همانطور که صندوق‌های ETF شاخص‌محور نیز در بازار جهانی یک ساختار مشخص دارند اما در ایران با ساختاری متفاوت اجرا می‌شوند. اینکه چرا یک صندوق اهرمی ۱۰۰سهم خریداری می‌کند اما سهمی که من به آن علاقه دارم را نمی‌خرد، دلیل نمی‌شود که ابزار را ناکارآمد بدانیم. این نوع نگاه غیرکارشناسی است. وقتی صندوقی شاخص‌محور نیست، عملکرد آن باید با معیار مشخصی ارزیابی شود. شاخص بازار به عنوان یک معیار قابل دفاع توسط نهاد ناظر پذیرفته شده است و اگر مدیر صندوقی عملکردی بهتر از شاخص داشته باشد، می‌تواند مشمول دریافت کارمزد عملکرد شود.
ایرانشاهی خاطرنشان کرد: کارمزد عملکرد نیز روزانه محاسبه نمی‌شود بلکه در بازه زمانی یک‌ساله، اگر صندوق عملکردی بهتر از شاخص داشته باشد، مستحق دریافت این کارمزد است. این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت طراحی شده‌اند و هدف اصلی آنها کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با استفاده از اهرم است. در واقع، اگر فردی بخواهد مستقیما با اهرم سرمایه‌گذاری کند، ریسک بیشتری متحمل می‌شود اما صندوق اهرمی می‌تواند این ریسک را تعدیل کند. در حال حاضر بیش از ۵۰۰ صندوق در بازار داریم. سرمایه‌گذاران باید بر اساس عملکرد مدیران صندوق تصمیم‌گیری کنند، نه اینکه نهاد ناظر را مقصر بدانند. اطلاعات مربوط به پرتفوی صندوق‌ها به صورت ماهانه منتشر می‌شود و بازده آنها نیز شفاف است، بنابراین انتخاب نهایی بر عهده خود سرمایه‌گذار است. وی در نهایت تاکید کرد: ما در مقررات‌گذاری تمرکز را بر عملکرد گذاشته‌ایم. به همین دلیل، رقابت بین مدیران صندوق‌ها به‌قدری بالا رفته که حتی بازدهی‌های یک درصدی برایشان اهمیت دارد، چون می‌خواهند سرمایه‌گذار جذب کنند. این رقابت سالم باعث شده از برخی مشکلات دیگر جلوگیری شود. در مورد بازگشت کارمزد توسط کارگزارها هم باید گفت که کارمزد یونیت‌ها و پرتفوی صندوق‌ها بسیار پایین‌تر از معاملات سهام است. افزون بر آن، ما دستورالعملی برای پیشگیری از معاملات غیرمعمول داریم که فرمول مشخصی دارد، بنابراین احتمال بازگشت کارمزد توسط کارگزار بسیار پایین است و عملا چیزی از آن باقی نمی‌ماند.
