پیچ تاریخی ناترازی

سارا اصغری– شاخص مدیران خرید(شامخ) در بخش کل اقتصاد و صنعت در خردادماه۱۴۰۴، کاهشی و معادل ۹/‏۴۲ برآورد شد، به‌گونه‌ای که به‌صورت بی‌سابقه‌ای کمترین مقدار ۶۲ماهه خود را از اردیبهشت‌ماه۱۳۹۹ تاکنون به ثبت رسانیده است.

شاخص مدیران خرید (شامخ) در بخش کل اقتصاد و در بخش صنعت کشور در خردادماه۱۴۰۴ نسبت‌به ماه قبل آن نه‌تنها کاهش یافته بلکه شدت آن بیشتر شده و وضعیتی به‌مراتب بدتر را نشان می‌دهد، به‌طوری‌که یکی از کمترین مقادیر خود را طی سال‌های اخیر به ثبت رسانده است، به‌ویژه اینکه طی خردادماه شاخص مدیران خرید(شامخ) بخش کل اقتصاد و بخش صنعت در هر پنج مولفه اصلی آن با کاهش قابل‌توجهی روبه‌رو بوده‌اند. کاهش همزمان همه مولفه‌های ذیل آنها وضعیت مناسبی را پیش‌روی کل اقتصاد ترسیم نمی‌کند و نگرانی‌ها نسبت‌به روند یادشده و انتظاراتی که فعالان اقتصادی اظهار داشتند را افزایش داده است. با توجه به تداوم قطعی انرژی و آب واحدهای اقتصادی و تجاری، تحمیل جنگ ۱۲روزه و نااطمینانی شکل‌گرفته برای صاحبان کسب‌وکار و سخت‌گیری تعهدات ارزی و نظایر آن، رقم این شاخص را به یکی از کمترین مقادیر در سری زمانی خود طی سال‌های اخیر به ثبت رسانده ‌است.

نتایج شامخ گویای این واقعیت است که علاوه‌بر مشکلات موجود در دو سوی عرضه و تقاضا، فضای کلی صنعت و اقتصاد نیز با نااطمینانی‌های فزاینده‌ای مواجه شده است و همگی موجب کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری و افزایش تردید در میان تولیدکنندگان و صادرکنندگان و افزایش تعدیل نیروی انسانی موجود در واحدهای اقتصادی شده‌اند. این موضوع نیازمند توجه بیشتر دولت به دلایل کاهش سرمایه‌گذاری واقعی در دهه اخیر است و نتایج این نظرسنجی‌ها با روند داده‌های نهادهای آماری کشور سازگاری دارد. بنابراین برای مهار این وضعیت، اقداماتی نظیر حمایت موثر از واحدهای اقتصادی و صنعتی موثر در زنجیره تامین، مدیریت کمبود انرژی، تسهیل در تامین مواد اولیه، بازنگری در سیاست‌های ارزی، حمایت از تقاضای داخلی و تحرک تقاضا برای خرید برخی اقلام تولید داخل در شرایط اضطرار، در افق حداقل یک‌ساله، ضروری به‌نظر می‌رسد.

از کمبود انرژی تا جنگ ۱۲روزه

درباره نتایج شامخ خردادماه و کاهش بی‌سابقه آن طی ۶۲ ماه گذشته، «جهان‌صنعت» با آرمان خالقی دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به گفت‌وگو نشسته است.

آرمان خالقی در پاسخ به این پرسش که شاخص شامخ در خردادماه سال‌جاری بسیار کاهشی بوده است، به «جهان‌صنعت» گفت: در این زمینه چند عامل می‌توانند تاثیرگذار باشند که مهم‌ترین آنها اعمال محدودیت‌های انرژی و برق از ابتدای خردادماه سال‌جاری بود که واحدهای تولیدی و شهرک‌های صنعتی را به دو روز تعطیلی کامل کشاند، این در حالی است که این اعمال محدودیت‌ها کم‌سابقه بوده و سال گذشته از اواسط خردادماه آغاز شد. دو روز تعطیلی شهرک‌های صنعتی می‌تواند میزان تولید واحدهای صنعتی را بسیار کاهش دهد.

وی در ادامه با اشاره به اتفاق مهم دیگری که در خردادماه سال‌جاری شاهد آن بودیم، یادآور شد: ۲۳خردادماه سال‌جاری به یکباره وارد جنگ ناخواسته‌ای شدیم که یک‌هفته آخر خردادماه را متاثر از خود کرد که در این جنگ ۱۲روزه بسیاری از واحدها یا تعطیل شدند یا به‌صورت محدود به کار خود ادامه دادند و این یک هفته نیز می‌تواند به نوبه خود در این شاخص تاثیرگذار بوده باشد و در کل باید اذعان کرد که شرایط نرمالی بر واحدهای صنعتی حاکم نبود و جزو شرایط خاص و ویژه بود که مشابه آن را تاکنون تجربه نکرده بودیم.

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در ادامه خاطرنشان کرد: باید منتظر انتشار شاخص شامخ تیرماه در ماه آینده بود تا بتوان قضاوت بهتری از تاثیرگذاری جنگ ۱۲روزه بر واحدهای صنعتی انجام داد که ۹روز این جنگ در خردادماه اتفاق افتاد.

خالقی در ادامه به سایر عوامل تاثیرگذار بر واحدهای صنعتی اشاره کرد و افزود: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که اقتصاد در کشور ما با مسائل جدی روبه‌رو بوده و این موضوع باعث عدم سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت شده است و هر اندازه بیشتر پیش می‌رویم آثار آن را می‌توان بر واحدهای صنعتی مشاهده کنیم و این در حالی است که واحدهای تولیدی با مشکلاتی همچون عدم تامین زیرساخت‌هایی همچون برق و آب روبه‌رو هستند.

عبور از یک پیچ تاریخی

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در ادامه به موضوع برق تاکید کرد و افزود: قطعی برق در سال جدید زودتر از سال گذشته آغاز و محدودیت‌های آن نیز بیش از سال گذشته شده است. موضوع بدتر آن است که قطع‌شدن برق به‌صورت ناگهانی و بی‌برنامه انجام می‌‌شود و این موضوع پیامدها، خسارت‌ها و ضایعات غیرقابل جبرانی را برای واحدهای صنعتی به‌وجود می‌آورد و باعث کندشدن روند تولید می‌شود.

خالقی در ادامه با تاکید بر این موضوع که وظیفه دولت سیاست جبرانی برای تامین انرژی در کشور است، گفت: باید دولت در راستای ایجاد پنل‌های خورشیدی، تسهیلاتی را در نظر بگیرد و به سرمایه‌گذاران مشوق ارائه بدهد چراکه نیروگاه‌های فسیلی در کشور دیگر جوابگو نیستند و به‌دلیل کمبود آب قادر به استفاده از نیروگاه‌های برقابی نیز نیستیم. از سوی دیگر واحدهای تولیدی و کارخانجات نباید مازوت‌سوزی کنند که عاملی برای آلودگی هواست. همچنین گازوئیل آنها نیز برای نصب ژنراتور در داخل قابل تامین نیست.

دولت باید مجوزات لازم و همچنین تسهیلات موردنظر را جهت ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی برای سرمایه‌گذاران فراهم کند؛ با تاکید بر این موضوع که هم‌اکنون ما کشوری هستیم که ظرفیت لازم برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی را داریم و باید از این مزیت نهایت استفاده را برد.

وی در پایان تاکید کرد: هم‌اکنون ما در یک پیچ تاریخی قرار گرفته‌ایم و دچار بحران کمبود آب و برق شده‌ایم و اگر بتوانیم به صورت پایدار آب و برق را تامین کنیم، قادر خواهیم شد که از این پیچ تاریخی نیز عبور کنیم.