25 - 11 - 2019
پولپاشی تورم زا
سیدعزیز آرمن*
دولت با اعطای کمک مالی به جامعه درصدد است از فشار اقتصادی وارده بر گروههای کمبرخوردار بکاهد و جامعه را از اثرات تورمی اصلاح قیمت سوخت برحذر دارد، اما انتظار میرود گردونه سیاستگذاری دولت با اعطای کمک معیشتی در جهت معکوس بچرخد و حتی با آثار تورمی نیز همراه شود.
از این منظر، اراده دولت برای جلوگیری از افزایش قیمتها بعید است با اعطای کمک مالی به نتیجه برسد. در مقابل اگر اراده دولت مبتنی بر کنترلهای فیزیکی و افزایش نظارتها و رصدهای وی بر بازار اقتصادی باشد تا حدودی میتوان به کنترل سطح عمومی قیمتها امیدوار بود.
اما از آنجا که فشار تورمی همراه همیشگی اقتصاد ایران است، افزایش نظارت دولت بر بازار اقتصادی نیز نه در بلندمدت و میانمدت که تنها در کوتاهمدت به مقابله با افزایش قیمتها منجر میشود و در آینده اثرات تورمی خود را بر اقتصاد تحمیل خواهد کرد.بنابراین هر زمان که دولت درصدد است با اعمال دستور با فشار تورمی مقابله کند، این مساله به تدریج فشار خود را بر قیمتها تحمیل خواهد کرد همانند تجربه اعمال سیاستهای دستوری در بازار ارز و افزایش چندبرابری قیمتها پس از آن.
اما با وجود اثراتی که اصلاح قیمت سوخت بر اقتصاد میگذارد، نمیتوان منکر شرایط ناصحیح پیشین در نحوه توزیع و مصرف سوخت شد. با این حال تصمیم دولت برای افزایش قیمت بنزین در شرایط مناسبی اتخاذ نشد و سیاستگذار میتوانست در شرایط مناسبتری و به صورت تدریجی چنین تصمیمی را روانه بازار اقتصادی کند.به نظر میرسد آنچه دولت را در شرایط کنونی به اصلاح قیمت سوخت واداشته است، کسری بودجهای است که به واسطه کاهش درآمدهای نفتی گریبان وی را گرفته است. بدیهی است اعمال تحریمها درآمدهای نفتی دولت را به میزان زیادی کاهش داده و وی را از تامین هزینههای خود ناتوان کرده است.
در این شرایط میتوان اهرم مالیاتی را به منظور جبران بخشی از درآمدهای نفتی از دست رفته به کار گرفتن با این حال به دلیل شرایط رکودی حاکم امکان افزایش نرخ مالیات نیز وجود ندارد و تنها میتوان با گسترش پایههای مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی به درآمدزایی از کانال مالیاتی امیدوار بود.با این حال آنچه دولت را به عنوان قوه مجریه مکلف به نظارت بر روند فرار مالیاتی و افزایش درآمدزایی از محل مالیاتها میکند باید از حوزه اختیارات دولت فراتر رود و کل نظام حاکم را نیز در این خصوص به تکاپو وادارد.
* اقتصاددان
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد