پوشاک در تله رکود
سارا اصغری – صنعت نساجی و به‌ویژه پوشاک در ایران گرفتار بحران‌های چندبعدی شده است. تورم افسارگسیخته خانوارها را مجبور کرده تا خرید پوشاک از اولویت نخست آنها خارج شود و این موضوع به رکود بیشتر در این بازار بیش از پیش دامن زده است؛ رکودی که حتی فصل پاییز و بازگشایی مدارس نیز نتوانسته به آن رونق چندانی ببخشد. تولیدکنندگان نیز به‌دلیل تورم درگیر افزایش قیمت
مواد اولیه وارداتی، ماشین‌آلات فرسوده و قطعی برق هستند. در این میان تحریم‌های بین‌المللی و مکانیسم ماشه نیز می‌تواند زنجیره تامین این صنعت را بیش از پیش شکننده کند که به‌نوبه خود می‌تواند هزینه‌های تولید را صعودی کند. در این میان نهادهای نظارتی متعدد به‌جای حل مساله، با محدودیت‌های اضافی نفس‌های آخر این صنعت را به شماره انداخته‌اند؛ این در حالی است که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های صنعت پوشاک این است که با سرمایه‌گذاری بسیار اندک نسبت‌به سایر صنایع، می‌توان اشتغالزایی بالایی را ایجاد کرد.
خارج‌شدن از اولویت سبد خانوار
یک کارشناس صنعت پوشاک در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» به وضعیت صنعت نساجی در شرایط کنونی پرداخت و عنوان کرد که صنعت پوشاک کشور به دلیل ساختار اقتصادی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است، یکی از این مشکلات تورم بسیار بالاست که در چند سال اخیر شدت بیشتری پیدا کرده و همواره ادامه‌دار شده است، در چنین شرایطی هزینه‌های خانوار افزایش یافته و پوشاک به‌عنوان یک کالای مورد نیاز از اولویت سبد خرید خانوارها خارج شده است و سهم کوچک‌تری را به خود اختصاص داده است.
مجید نامی در ادامه با اشاره به کالاهایی که بیشترین میزان تورم را داشته‌اند، خاطرنشان کرد: طی این سال‌ها بیشترین تورم در حوزه خوراکی‌ها و مسکن روی داده است. البته خانوارها با افزایش هزینه‌های اینترنت و فیلترشکن نیز مواجه شده‌اند، از همین‌رو تمام این موارد سبب شده پوشاک از اولویت خانوار خارج شود، همین موضوع روی بازار پوشاک نیز اثرگذار بوده و به‌تدریج این بازار را به‌سمت کوچک شدن پیش برده است؛ از این رو برندهای داخلی پوشاک تحت فشار بسیاری قرار گرفته‌اند، از یک سو با افزایش قیمت مواد اولیه خود روبه‌رو شده‌اند و از سوی دیگر بازار آنها دچار رکود شده است.
وابستگی صنعت پوشاک به واردات
این کارشناس در پاسخ به این پرسش که چه میزان مواد اولیه صنعت پوشاک وارداتی است، خاطرنشان کرد که بین ۷۰ تا ۸۰درصد پنبه از طریق واردات تامین می‌شود. همچنین الیاف اکریلیک بین ۹۰ تا ۹۵درصد وارداتی است که البته این الیاف بیشتر در فرش ماشینی به کار برده می‌شود. علاوه‌بر این ویسکوز نیز ۱۰۰درصد وارداتی است. نامی در ادامه یادآور شد: سایر مواد اولیه از جمله پلی‌استر توسط واحدهای پتروشیمی در داخل تامین می‌شود اما مساله این است موادی که تولید واحدهای پتروشیمی است در بورس کالا عرضه و در آنجا با سیستم قیمت‌گذاری دستوری، قیمت‌گذاری می‌شود. جالب اینجاست تا زمانی‌که مواد اولیه به دست تولید‌کننده می‌رسد قیمت آنها نسبت‌به بورس کالا افزایش می‌یابد.
ماشین‌آلاتی که دیگر به کار نمی‌آیند
این کارشناس پوشاک در ادامه به فرسوده بودن ماشین‌آلات و تجهیزات در صنعت نساجی اشاره کرد و گفت که چندین سال است که تولیدکنندگان نساجی در زمینه ماشین‌آلات و تجهیزات خود را به‌روز نکرده‌اند که تامین این تجهیزات حدود ۹۰درصد وابسته به واردات هستند، این در حالی است که حدود سه‌سال است که ارزی برای این موضوع به تولیدکنندگان در صنعت نساجی تخصیص داده نشده است. در چنین شرایطی، تجهیزات و ماشین‌آلات فرسوده سبب کاهش میزان بهره‌وری در این صنعت شده است.
خاموشی صنعت نساجی
نامی در ادامه یادآور شد که هم‌اینک به غیر از این مشکلات ساختاری که چندین سال است صنعت پوشاک به آن گرفتار شده، چندسال اخیر نیز با مشکل ناترازی انرژی به‌ویژه قطعی برق مواجه شده است. واحدهای تولیدی دو تا سه روز را در تعطیلی به سر می‌برند که این موضوع سبب کاهش تولید آنها نیز شده است. در چنین شرایطی برخی واحدها مجبور به خرید ژنراتور شده که در این راستا نیز مشکلاتی برای تامین سوخت آن یعنی گازوئیل در زمینه خرید، سهمیه‌بندی و قیمت گازوئیل دارند، این در حالی است که ما هنوز به فصل زمستان نرسیدیم. تمام تمام این مسائل به دست هم داده و بازار صنعت نساجی و پوشاک را گرفتار رکود کرده است.
نهادهای نظارتی بر صنعت پوشاک
این کارشناس صنعت پوشاک در ادامه عنوان کرد که این در حالی است که صنعت پوشاک با مسائل خاص خود از سوی وزارت کشور، اماکن، کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور از سوی وزارت ارشاد و نهادهای مختلف دیگر و نحوه فعالیت و به نوعی محدودیت در فضاهای مجازی روبه‌رو است.
از مکانیسم ماشه تا بازار پوشاک
نامی در پاسخ به این پرسش که فعال شدن مکانیسم ماشه بر صنعت پوشاک چه اثراتی را به همراه خواهد داشت گفت که اعمال تحریم‌های بین‌المللی بدون شک روی موضوع تخصیص ارز و حمل‌و‌نقل تاثیرگذار خواهد بود و این موضوع نیز به نوبه خود روی زنجیره تولید در صنعت پوشاک اثر خواهد گذاشت. کسانی‌که مدعی هستند مکانیسم‌ماشه اثری به‌همراه نخواهد داشت باید به آنها یادآور شود که تحریم‌های بین‌المللی حتما روی تمام صنایع ما ازجمله صنعت پوشاک تاثیر خواهد گذاشت. یک زمانی ما کالایی را از چین طی کمتر از ۲۰روز به کشور وارد می‌کردیم. در شرایط تحریم بین‌المللی ممکن است این زمان به بالای دو ماه برسد که به نوبه خود سبب خواب سرمایه می‌شود و هزینه‌های سرمایه‌گذاری را نیز افزایش می‌دهد.
