6 - 07 - 2022
پراگماتیسم نیاز جهان امروز
در کلاسهای درس دانشکده علوم سیاسی، هنگامی که سخن از «پراگماتیسم» در سیاست پیش میآمد جدا از نمونههای تاریخی که گاه با کنایه زدن به عبارت ماندگار ماکیاول یعنی «هدف، وسیله را توجیه میکند» هم همراه میشد، کمتر پیش میآمد که نامی از سیاستمدار بزرگ معاصر وینستون چرچیل برده نشود.اینکه عبارت «در سیاست، نه دوست همیشگی وجود دارد و نه دشمن دایمی» از چرچیل است یا سیاستمدار آنگلوساکسون دیگری، در اصل مساله یعنی مفهوم عبارت بالا که به درستی یکی از کلیدواژههای علم سیاست و دیپلماسی، عملگرایی را تبیین میکند، تغییری به وجود نمیآورد.با نگاهی گذرا به زندگی سیاسی چرچیل و عملکرد او در جنگ جهانی دوم که حضور مستقیم جنگ را از خاک انگلستان دور کرد به درستی از چرخشهای او به هنگام ضرورت به عبارت بهتر حفظ و تامین منافع ملی حکایت میکند.در یکی از کلاسهای درس دیپلماسی برای نشانهگذاری واقعی از عملگرایی چرچیل، استاد یک نمونه تمثیلی را بیان کرد.وی گفت: در هنگامه جنگ جهانی دوم در شرایطی که هیتلر و ارتش نازی در حال تصرف اروپا و به هم ریختن جهان بودند، اگر چرچیل قصد داشت با استالین دیدار و مذاکره کند، حتما سر راه در برلین با هیتلر هم ملاقات میکرد!به عبارت دیگر سیاستمدار بزرگ جهان آنقدر به عملگرایی در سیاست باور داشت که برای گفتوگو با یکی از اعضای اصلی گروه متفقین چهبسا در صورت لزوم حتی در کوتاهمدت هم که شده، دیپلماسی آشتی و سازش را با سرکرده دشمن از نظر دور نمیداشت.امروز اگرچه جهان از وجود سیاستمداران بزرگ آنچنان بهره نمیبرد اما خوشبختانه گاه که به لبه پرتگاه نزدیک میشود، تفکر و تعقل در قالب رفتار و گفتار عملگرایانه برخی سران کشورهای بزرگ، خود را نشان میدهد. در این رهگذر، بحران و سپس جنگ ویرانگر سوریه و به تبع آن اوضاع انفجاری خاورمیانه و افزایش عملیات تروریستی داعش، جهان را در نیمههای دهه دوم از هزاره سوم میلادی با خطر ویرانی روبهرو کرده است؛ شرایطی که در کنار تصمیمهای فردی و دربرگیرنده منافع کشورها، اتحاد و همکاری جهان آزاد را با وجود تمام اختلافها و تفاوتهای آشکار و پنهان هم میطلبد.امروز منافع ملی با منافع جهانی در هم آمیخته است و اگر قرار باشد کشوری در پی حفظ منافع خود باشد چنین مهمی بدون توجه به شرایط جهان بدون مرز، امکانپذیر نخواهد بود.عملیات مرگبار داعش در پاریس هشداری بود تا جهان به خود بیاید تا رهبران آن با عملگرایی به موقع به فکر ایجاد جبهه واحدی برای مبارزه با تروریسم باشند.تا پیش از ماجرای خونبار پاریس، دیپلماسی فرانسه «سیاست چالش با روسیه» را در ارتباط با مساله سوریه و داعش پیش گرفته بود اما سخنان اخیر فرانسوا اولاند مبنی بر ایجاد جبهه متحد غرب و روسیه در مبارزه با تروریسم از چرخش بزرگ پاریس به سوی عملگرایی خبر میدهد.جهان امروز برخلاف چند دهه گذشته دیگر نمیتواند فقط در پشت مرزهای ملی با دشمنان بشریت بجنگد؛ در جهان امروز، امنیت ملی با ایجاد آرامش در هر دو سوی مرزها تامین میشود به شرطی که «پراگماتیسم» از لابهلای صفحات خاکخورده واژهنامه سیاسی بیرون آورده شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد