9 - 04 - 2024
پایش نشدن مخاطرات فرونشست در بناهای تاریخی
ایسنا- انتشار تصاویری از عمیقتر شدن بحران فرونشست در حوالی «نقش رستم» و «تختجمشید» در ماههای اخیر و حالا گزارش هشداردهنده رییس بخش زلزلهشناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راهوشهرسازی درباره نرخ سرسامآور فرونشست در ایران، نگرانی درباره وضعیت بناها و محوطههای تاریخی را که در معرض این بحران قرار گرفتهاند، تشدید کرده است.
داوری- مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی وزارت میراث فرهنگی- معتقد است ما اکنون در مواجهه با فرونشست رفتار واکنشی داریم نه کنشی؛ یعنی عامل بیرونی است که نسبت به آن واکنش داریم.
مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی همچنین گفته در قالب دستورالعملی که تابع قانون مدیریت بحران تدوین شده است، در تلاشیم تا برنامه حفاظت را در چارجوب تکالیف و ظرفیتها تدوین کنیم. تاثیرات بحرانهایی مثل زلزله آنی است و باید هوشیارتر با آن مواجه شد، ولی تاثیر فرونشست در طول زمان خود را نشان میدهد که در پایش و برنامهریزی باید هوشیاری بیشتری داشت.
این اظهارات گویای آن است که بناهای در خطر فرونشست یا میزان مخاطرات فرونشست برای بناهای تاریخی هنوز پایش نشده است.
در این خصوص محمد درویش- پژوهشگر و کنشگر محیطزیست- در اسفندماه ۱۴۰۲ هشدار داده بود که بخش بزرگی از دشت مرودشت که شامل قلمرو بزرگ پاسارگاد، تختجمشید و نقش رستم میشود با فرونشست بیش از ۱۵ تا ۲۰سانتیمتری مواجه است و هنگامی که فرونشست زمین از ۴میلیمتر عبور میکند، باید در اسرعوقت ستاد بحران تشکیل شود.
او معتقد است اصل این ماجرا به فعالیت چاههای کشاورزی این بخش بازمیگردد. همچنین وجود سدهای درودزن، ملاصدرا و سیوند در بالادست این دشت باعث شده است تا جریان حوزه آبشناسی حوزه کر و سیوند مختل شود. فاطمه داوری پاسخ به پایش وضعیت فرونشست در مرودشت و میزان مخاطرات آن برای محوطههای تاریخی پاسارگاد و تختجمشید را به زمانی موکول کرد که دادهها در اینباره تخصصی و کاملتر شده باشد.
درباره نزدیکتر شدن فاصله فرونشست به تختجمشید بارها هشدار داده شده است. در پاییز سال گذشته رییس مرکز پژوهشهای علوم جوی دانشگاه شیراز تاکید کرد که برداشت آبهای زیرزمینی و کشت محصولات کشاورزی تا محدوده مشخصی از پایگاه جهانی تختجمشید باید ممنوع شود، چراکه برداشت بیرویه آب در دشت مرودشت به نابودی آثار باستانی این منطقه منجر خواهد شد.
براساس مطالعاتی که دانشگاه شیراز روی دشت شیراز و مناطق دیگری از فارس انجام داده است، شکافی که در سالهای گذشته روبهروی صفه تختجمشید و در فاصله ۲۵۰متری آن ایجاد شده بود، ۲۰۰متر طول و یکمتر عرض و عمق داشت. چند شکاف نسبتا عمیق نیز در فاصله ۵۰۰متری تختجمشید ایجاد شده که نهتنها بر شدت نگرانیها افزوده، بلکه زنگ هشدار را برای گسترش این شکافها و فرونشستها و بلعیده شدن سازه باستانی تختجمشید به صدا درآورده است.
محمد ثابتاقلیدی- مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان فارس- اما چاره کار را در انتقال آب از خلیجفارس به استان فارس میداند و گفته است که این اقدام باعث بینیاز شدن زمینهای زراعی به سفرههای زیرزمینی شده و در نتیجه از فرونشست بیشتر زمین در تختجمشید، جلوگیری خواهد شد.
او همچنین گفته است: دنبال این هستیم که بتوانیم در منطقه مرودشت و پاسارگاد، یکسری انشعاباتی را به کشاورزان اختصاص بدهیم و بنا داریم که هم صنایع از این ابرپروژه منتفع شوند و هم بتوانیم در مرودشت و پاسارگاد برای کشاورزان تامین اعتبار کنیم. ما میخواهیم از این شبکه آبرسانی استفاده کنیم تا چاههای غیرمجاز را به حداقل برسانیم و به امرارمعاش مردم هم به عنوان ولینعمت ما، خدشهای وارد نشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد