پایان دوره اضافه‌پرش قیمتی خودرو؛ دلار و خودرو در مسیر مشترک
جهان صنعت ، بررسی تحولات بازار خودرو از نیمه شهریورماه تا روز گذشته نشان می‌دهد که با وجود افزایش محسوس نرخ دلار و شکل‌گیری موج تورمی جدید در بازار خودرو، بهای دلاری خودروهای داخلی تقریباً ثابت مانده است. در مقابل، قیمت دلاری خودروهای مونتاژی رشد اندکی را تجربه کرده‌اند.
ثبات دلاری خودروهای داخلی، رشد محدود مونتاژی‌ها
بر اساس محاسبات انجام‌شده با نرخ دلار ۱۰۲ هزار و ۳۰۰ تومان در ۱۵ شهریور و ۱۱۳ هزار و ۷۵۰ تومان در روز گذشته، میانگین بهای دلاری خودروهای داخلی حدود ۱۳۰ دلار (۰.۶ درصد) کاهش یافته، اما خودروهای مونتاژی افزایش متوسط ۴۸۷ دلاری (۲.۱ درصد) را تجربه کرده‌اند.
این نتایج نشان می‌دهد که قیمت خودروهای داخلی تقریباً هم‌گام با نرخ ارز حرکت کرده‌اند و برخلاف سال‌های گذشته، دیگر از نوسانات دلار عقب نمانده‌اند.
در بازه سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۳، قیمت خودرو به‌طور متوسط ۱۸۴۸ درصد افزایش یافت؛ در حالی که نرخ دلار ۱۴۵۲ درصد رشد کرده بود، به این معنا که خودرو نسبت به ارز «اضافه‌پرش قیمتی» داشت. اما از میانه سال گذشته تا تابستان امسال، این رابطه تغییر کرد و حتی برای مدتی، رشد دلار تأثیری بر قیمت خودرو نداشت. اکنون، روند جدید نشان می‌دهد که بازار خودرو دوباره به مسیر هم‌جهت با بازار ارز بازگشته است؛ بدون پرش‌های شدید قیمتی و بدون عقب‌ماندگی.
جزئیات تغییرات دلاری در خودروهای منتخب
بررسی‌های دنیای اقتصاد در مورد ۶ خودروی داخلی و ۴ خودروی مونتاژی پرتقاضا نشان می‌دهد:
- پژو ۲۰۷ معمولی از ۸۷۴۹ دلار در ۱۵ شهریور به ۸۸۳۵ دلار رسیده است؛ رشد ۸۶ دلاری (۱ درصد).
- تارا اتوماتیک از ۱۲٬۰۷۲ دلار به ۱۱٬۴۲۸ دلار کاهش یافته؛ افت ۶۴۴ دلاری (۵.۳ درصد)، بیشترین کاهش میان خودروهای داخلی.
- شاهین پلاس اتوماتیک تغییر اندک ۳۹ دلاری (۰.۳ درصد) را تجربه کرده است.
- کوییک دنده‌ای بیشترین افزایش را داشته و از ۵٬۲۷۹ دلار به ۵٬۵۸۲ دلار رسیده؛ رشد ۳۰۳ دلاری (۵.۷ درصد).
در میان مونتاژی‌ها، فیدلیتی پرایم هفت‌نفره بیشترین افزایش را داشته است؛ از ۲۱٬۵۰۵ دلار به ۲۳٬۲۹۷ دلار، معادل رشد ۱۷۹۲ دلاری (۷.۷ درصد).در مقابل، جک J4 با افت ۱۰۵ دلاری (۱ درصد) تنها خودروی مونتاژی کاهشی بوده است.
خودروهای ایرانی در مقیاس جهانی
نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که بهای دلاری بسیاری از خودروهای داخلی به محدوده ۱۰ تا ۱۲ هزار دلار رسیده است؛ محدوده‌ای که در بازارهای جهانی به خودروهای اقتصادی اختصاص دارد، اما تفاوت چشمگیری در کیفیت، فناوری و ایمنی میان محصولات ایرانی و جهانی دیده می‌شود.
در بازار هند، خودروهایی مانند ماروتی آلتو K10 یا تاتا تی‌آگو با قیمتی بین ۶ تا ۱۱ هزار دلار عرضه می‌شوند و از بهره‌وری سوخت بالا و استاندارد ایمنی مطلوب برخوردارند.
در چین نیز خودروهای برقی ارزان‌قیمت مانند وولینگ مینی EV با قیمتی حدود ۵ تا ۸ هزار دلار پرفروش‌ترین مدل‌های جهان‌اند و نسخه‌های جدیدتری چون BYD Seagull با قیمت ۱۱ تا ۱۳ هزار دلار و برد حرکتی ۴۰۰ کیلومتر، نماد نسل تازه خودروهای اقتصادی محسوب می‌شوند.
در اروپا و آمریکا اما دیگر نمی‌توان خودروی جدیدی با قیمت ۱۲ هزار دلار یافت؛ داچیا اسپرینگ و فیات پاندا در اروپا بین ۱۵ تا ۱۸ هزار دلار قیمت دارند و در آمریکا، ارزان‌ترین مدل‌ها مانند نیسان ورسا از ۱۶ هزار دلار آغاز می‌شوند.
مقایسه این داده‌ها نشان می‌دهد که در حالی‌که قیمت دلاری خودروهای ایرانی به محدوده خودروهای اقتصادی جهان رسیده است، سطح کیفیت و فناوری آنها با نمونه‌های مشابه فاصله زیادی دارد.
به بیان دیگر، مصرف‌کننده ایرانی برای خودرویی با سطح فنی پایین‌تر، قیمتی می‌پردازد که در بازارهای جهانی معادل محصولات ایمن‌تر و باکیفیت‌تر است.بخش بزرگی از این شکاف قیمتی ناشی از هزینه‌های غیرتولیدی، انحصار بازار و محدودیت واردات است، نه بهبود کیفیت یا فناوری تولید.
