واگذاری کشت خشخاش به بخش خصوصی بزرگ‌ترین اشتباه مدیران
جهان صنعت– یک تحلیلگر و پژوهشگر اعتیاد می‌گوید: براساس قانون و طبق ماده(۱) قانون مبارزه با موادمخدر کشت و مصرف خشخاش در کشور ممنوع و جرم است و اگر اتفاقی بخواهد در این زمینه بیفتد باید در ابتدا یک اصلاح قانون صورت بگیرد. یا در ماده(۱)، کشت تریاک از جرم خارج شود یا در ماده(۴۱) قانون، در ابتدای آن کلمه «کشت» اضافه شود.
چند ماهی است که بحث کشت خشخاش در کشور بیشتر از همیشه مطرح و اخبار مختلفی در این خصوص منتشر شده است. البته تا پیش از انقلاب، ایران خودش کشت خشخاش را انجام می‌داده و پس از آن کشت خشخاش ممنوع شده و برای آن مجازات مشخصی تعیین شده و در نهایت خشخاش مورد نیاز صنعت دارویی کشور و… در تمام این سال‌ها از محل کشفیات پلیس مبارزه با موادمخدر تامین می‌شده است.
در طول سال‌های اخیر و به ویژه در یک سال گذشته، ظاهرا شرایط تغییر کرده است؛ روی کار آمدن طالبان و عدم کشت خشخاش در افغانستان و کاهش کشفیات پلیس، برخی از شرکت‌های دارویی را با مشکل مواجه کرده است.
به گفته حسین ذوالفقاری، نماینده رییس‌جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر اکنون شرکت‌های دارویی و وزارت بهداشت درباره تامین مخدرهای مورد نیاز برای تولید دارو به صراحت اعلام نیاز کرده و گفته‌اند در صورت عدم تصمیم‌گیری در این خصوص، سلامت کشور مورد خطر است.
ذوالفقاری ادامه می‌دهد: اکنون عده‌ای به اشتباه و غلط می‌گویند قصد دارند کشت موادمخدر را در کشور آزاد کنند در صورتی که این برداشت غلطی است، در صورت تصویب موضوع مذکور در جلسه ستاد، در گام نخست کشت شقایق الیفرا و شاهدانه صورت خواهد گرفت. البته باید متذکر شوم که شقایق الیفرا و شاهدانه توسط کشاورزان نیز قابل استحصال نیست.
فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت نیز در پاسخ به پرسشی درباره مجوز کاشت خشخاش، می‌گوید: کاشت خشخاش باتوجه به نیازهای دارویی و دسته ضددردها ریشه در پیش از انقلاب دارد که بعد از انقلاب از این امر استعفا داد و به سمت واردات حرکت کرد. با توجه به تغییرات سیاسی در افغانستان منابع ما به‌سرعت روبه کاهش گذاشت.
مهاجرانی معتقد است راهی که برای تامین خشخاش مورد نیاز در کشور وجود داشت یا واردات یا تامین داخلی بود که باتوجه به اینکه امکان کاشت آن وجود دارد و اینکه واردات آن ممکن است باتوجه به تحریم‌ها و برخی سایه‌های سیاسی در این زمینه ما را دچار ناپایداری کند، جمع‌بندی بر تولید داخلی قرار گرفت که با سازوکار نظارتی انجام می‌شود.
اگرچه مسوولان دولتی کشت دوباره خشخاش در کشور را به دلیل کمبود در بخش تولید دارو می‌دانند اما هنوز هیچ سازوکاری برای انجام این کشت تعریف نشده است.
سعید صفاتیان، تحلیلگر و پژوهشگر اعتیاد در خصوص شروع دوباره کشت خشخاش در ایران گفت: دنیا در طول یک سال به ۳۰۰ تن مرفین برای امور مرتبط با مسائل درمانی و دارویی در طب نیاز دارد و این در صورتی است که تریاکی وجود داشته باشد یا کشتی صورت گرفته باشد که بخواهند از آن مرفین به دست بیاورند؛ در ایران اگرچه حجم مرفین مورد نیاز مشخص نیست اما گفته می‌شود که عدد بالایی را در برمی‌گیرد.
او می‌گوید: کشت خشخاش پیش از انقلاب در ایران انجام می‌شده و براساس قانون آن زمان وزارت کشاورزی وقت، به این دلیل که افغانستان و دیگر کشورهای همسایه ما به کشت اقدام می‌کنند و ما هم احتیاج به کاشت خشخاش داریم، به کشت اقدام می‌شده است.
در حال حاضر کدام کشورها خشخاش کشت می‌کنند؟
امروزه کشورهایی مثل فرانسه، هندوستان، ترکیه، اسپانیا و استرالیا خشخاش می‌کارند و از آن برای دنیا مرفین به دست می‌آورند. ایران نیز مرفین مورد نیاز خود در داخل را تا یکی دو سال گذشته از کشفیات نیروی انتظامی تامین می‌کرد و البته کشفیات پلیس مبارزه با موادمخدر هم به تولید خشخاش در افغانستان وابسته بود. پیش از اینکه طالبان روی کار بیایند نزدیک به ۲۲۰هزار هکتار در افغانستان، زمین ویژه خشخاش به زیر کشت می‌رفت و حجم تولید خشخاش افغانستان مشخص نبود ولی به هر صورت حدود ۳۰درصد خشخاش وارد شده به ایران توسط نیروی انتظامی کشف می‌شد و مقدار زیادی برای دارو مصرف می‌شد.
چرا بحث کشت دوباره خشخاش در ایران مطرح شده است؟
در طول یک‌سال اخیر حجم کشفیات پلیس مبارزه با موادمخدر در خصوص خشخاش و به دنبال آن برای تولید دارو کم شده است و به همین دلیل برخی از مسوولان از شروع دوباره کشت خشخاش در ایران حرف می‌زنند که البته این بحث مربوط به امروز نیست. نخستین بار در سال ۱۳۸۱ که بنده مدیرکل درمان ستاد مبارزه با موادمخدر بودم و با عنوان مدیریت مصرف مطرح شد که هدف مدیریت مصرف موادمخدر در کشور بود.
قانون درباره کشت خشخاش در کشور چه می‌گوید؟
براساس قانون و طبق ماده(۱) قانون مبارزه با موادمخدر کشت و مصرف خشخاش در کشور ممنوع و جرم است و اگر اتفاقی بخواهد در این زمینه بیفتد باید در ابتدا یک اصلاح قانون صورت بگیرد. یا در ماده(۱)، کشت تریاک از جرم خارج شود یا در ماده(۴۱) قانون، در ابتدای آن کلمه «کشت» اضافه شود؛ قانون مبارزه با موادمخدر کشور تنها قانون استثنای کشور است که شاید ۲۵ سال است که قوانین مربوط به موادمخدر در مجمع تشخیص مصلحت نظام، اصلاح و مصوب می‌شد، نه در مجلس و الان یکی دو سال است که این بحث اصلاح قانون از مجمع تشخیص به مجلس آمده است.
آیا سازوکار مناسبی برای کشت دوباره خشخاش در کشور دیده شده است؟
کشت خشخاش کاملا باید دولتی باشد و اگر بخواهیم به روند توزیع آن بپردازیم، باید به چند نکته توجه کنیم؛ از جمله اینکه آیا توزیع توسط بخش خصوصی انجام شود یا بخش دولتی؛ ما ۸هزار مراکز مربوط به درمان اعتیاد در کشور داریم که یک‌‌میلیون نفر از معتادان کشور را تحت درمان دارند. از طرف دیگر بخش مربوط به سازمان‌های مردم نهاد را داریم که آنها هم نزدیک به یک‌‌میلیون نفر را تحت پوشش درمان دارند. اگر بخواهد کشت دوباره خشخاش در کشور رخ بدهد، بخش خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد باید ستون اصلی اینکار در توزیع باشند؛ چون اگر صرفا به سیستم دولتی بخواهیم ارجاع کنیم عملا چنین کاری نخواهد شد.
آیا در حال حاضر ما توانایی تبدیل خشخاش به مرفین را در داخل کشور داریم؟
الان در جاده کرج به تهران کارخانه‌ای داریم که سال‌هاست در حوزه تولید مرفین کار می‌کند و باید ببینیم همین یک کارخانه کفاف می‌دهد یا باید کارخانه جدید دیگری را هم برای تبدیل خشخاش به مرفین راه‌اندازی کنیم. نکته مهم دیگر این است که ببینیم در مصارف دارویی چه میزان از مرفین را نیاز داریم و اینکه آیا بحث صادرات هم در آن به وجود می‌آید و در کل برای کشت خشخاش در کشور مجموعه‌ای از عوامل را باید مدنظر داشت و هماهنگی‌ها و نظارت‌های قوی باید در دستور کار قرار بگیرد.
منبع: خبرآنلاین
