وال پست در برابر زلزله؛ چرا اهمیت دارد؟
در برابر زلزله سازه‌ها باید توانایی مقابله با نیروهای جانبی و حفظ پایداری خود را داشته باشند. دیوارهای غیرباربر، بازشوها و نواحی آسیب‌پذیر در ساختمان‌ها نیاز به مقاوم‌سازی ویژه دارند تا از تخریب و فروپاشی جلوگیری شود. استفاده از سیستم‌های تقویت‌کننده همچون وال پست‌ها به‌ویژه در نواحی حساس مانند اطراف پنجره‌ها و درها، می‌تواند به توزیع یکنواخت نیروهای زلزله کمک کند و از وقوع آسیب‌های جدی جلوگیری نماید.
توزیع یکنواخت نیروهای جانبی
در هنگام وقوع زلزله نیروهای افقی و عمودی به ساختمان‌ها وارد می‌شود که در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند منجر به تخریب شدید دیوارها و فروپاشی سازه خواهد شد. یکی از مهم‌ترین ابزارها برای مقابله با این نیروها، استفاده از سیستم‌های تقویت‌کننده مانند وال پست است. این سیستم به‌طور مؤثر نیروهای جانبی ناشی از زلزله را جذب کرده و آن‌ها را به‌صورت یکنواخت در دیوارها توزیع می‌کند. بدین ترتیب دیوارها از تجمع فشار و تنش در نواحی حساس همچون اطراف پنجره‌ها و درها در امان می‌مانند.
در دیوارهای بلند (بالای ۳.۵ متر) که بیشتر در معرض خمش و ترک‌خوردگی قرار دارند، عملکرد وال پست حیاتی است. این سیستم با انتقال نیرو به اجزای اصلی سازه، مانند تیرها و ستون‌ها، از ایجاد آسیب‌های جدی و ترک‌های گسترده در دیوار جلوگیری می‌کند. در ساختمان‌هایی که فاقد این سیستم تقویت‌کننده هستند، نیروهای زلزله ممکن است به‌طور متمرکز به برخی قسمت‌ها وارد شده و باعث ضعف ساختاری شود. نصب وال پست در نواحی حساس، مانند اطراف پنجره‌ها و درها، به افزایش استحکام دیوار کمک کرده و از ایجاد نقاط ضعف جلوگیری می‌کند؛ بنابراین تضمین‌کننده یک ساختار مقاوم‌تر در برابر زلزله خواهد بود.
کاهش آسیب پذیری دیوارهای غیرباربر
دیوارهای غیرباربر که تنها برای تقسیم فضا در ساختمان‌ها طراحی می‌شوند، به‌طور طبیعی بارهای وزن‌دار را تحمل نمی‌کنند. این دیوارها درصورتی‌که به درستی تقویت نشوند، در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله آسیب‌پذیر بوده و ممکن است در زمان بروز چنین رخدادهایی به سرعت فرو بریزند. این مسأله نه‌تنها خطرات جدی برای ایمنی ساکنان ایجاد می‌کند بلکه می‌تواند مسیرهای فرار از ساختمان را مسدود کرده و به وضعیت اضطراری دامن بزند. بنابراین تقویت دیوارهای غیرباربر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
یکی از روش‌های مؤثر در تقویت این دیوارها، استفاده از سیستم‌های وال پست است. وال پست‌ها با اتصال به اسکلت ساختمان، دیوارهای غیرباربر را در برابر نیروهای جانبی مقاوم می‌سازند. تحقیقات نشان می‌دهند که دیوارهایی که به این سیستم تجهیز شده‌اند، حتی تحت‌تأثیر شتاب‌های افقی معادل ۴ برابر شتاب گرانش، همچنان پایداری خود را حفظ می‌کنند. علاوه‌براین در هنگام وقوع زلزله‌های شدید، دیوارهای غیرباربر ممکن است از اسکلت جدا شوند؛ اما وال پست‌ها با اتصال به این دیوارها، مانع از جدا شدن آن‌ها و تضمین یکپارچگی سازه می‌شوند. با استفاده از این روش، ساختمان پایداری بیشتری در برابر زلزله خواهد داشت.
افزایش انعطاف پذیری و اتلاف انرژی
سازه‌هایی که در برابر زلزله مقاوم هستند، باید ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشند که فراتر از استحکام معمولی است. این سازه‌ها علاوه‌بر تحمل بارهای سنگین و نیروهای جانبی، باید قادر به جذب و اتلاف انرژی زلزله نیز باشند. یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه، استفاده از سیستم‌های راکینگ است.
سیستم‌های راکینگ (Rocking Systems) به‌ویژه دیوارهای راکینگ پست‌تنشیده (PTRSW)، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با ترکیب وال پست‌های پیش‌تنیده، حرکت کنترل‌شده دیوارها را امکان‌پذیر می‌سازند. این حرکت نه‌تنها باعث کاهش تنش‌های متمرکز در دیوارها می‌شود بلکه به‌طور مؤثری انرژی زلزله را جذب و اتلاف می‌کند. از این طریق، فشار و آسیب‌های وارده به سایر قسمت‌های ساختمان به حداقل می‌رسد.
همچنین برخلاف سازه‌های سنتی که پس از زلزله دچار تغییر شکل‌های دائمی می‌شوند، سازه‌های مجهز به سیستم‌های وال پست قادر به بازگشت به شکل اولیه خود هستند. این ویژگی از طراحی منعطف و اتصالات لغزشی در سیستم وال پست ناشی می‌شود که باعث خواهد شد سازه‌ها پس از زلزله به وضعیت پایدار و ایمن خود بازگردند. این ویژگی‌ها باعث افزایش دوام و طول عمر سازه‌ها می‌شود.
مقاوم سازی دیوارهای پیرامون بازشوها
بازشوهای در و پنجره در ساختمان‌ها به‌عنوان نقاط ضعف شناخته می‌شوند؛ زیرا این نواحی معمولاً ضعیف‌تر از سایر بخش‌های دیوار هستند و در برابر نیروهای جانبی، مانند زلزله، آسیب‌پذیرترند. در زلزله‌های اخیر ایران مشاهده شده که بسیاری از ساختمان‌ها در همین نقاط دچار تخریب جدی شده‌اند. به همین دلیل مقاوم‌سازی دیوارهای پیرامون بازشوها اهمیت بسیاری دارد.
یکی از روش‌های مؤثر در تقویت این نواحی، استفاده از وال پست‌های ترکیبی است. نصب همزمان وال پست‌های عمودی و افقی در اطراف بازشوها، استحکام دیوار را در هر دو جهت عمودی و افقی افزایش می‌دهد. این روش کمک می‌کند تا از انحراف دیوار و ایجاد ترک‌های مورب در نواحی اطراف بازشوها جلوگیری شود که در نهایت باعث افزایش مقاومت دیوار در برابر نیروهای زلزله خواهد شد.
همچنین در زلزله بم، بسیاری از دیوارها به دلیل عدم تقویت مناسب اطراف پنجره‌ها و درها فرو ریختند. در اینجا وال پست با انتقال نیروهای جانبی به ستون‌ها، از فروپاشی موضعی و تخریب‌های شدید در این نقاط جلوگیری می‌کند. این اقدامات می‌تواند به‌طور چشمگیری از وقوع فجایع مشابه در آینده پیشگیری نماید و ایمنی ساختمان‌ها را بهبود بخشد.
تطبیق پذیری با انواع مصالح و شرایط محیطی
وال پست‌ها در جنس‌های مختلفی چون فولاد، آلومینیوم و گالوانیزه ساخته می‌شوند که این ویژگی به آن‌ها امکان استفاده در انواع پروژه‌ها را می‌دهد. این سیستم‌ها به‌ویژه در مناطق مرطوب با استفاده از مواد گالوانیزه یا آلومینیومی از خوردگی جلوگیری می‌کنند. همچنین برای دیوارهای بتنی سنگین از وال پست‌های فولادی ضخیم استفاده می‌شود، درحالی‌که برای دیوارهای سبکتر مانند گچ، پروفیل‌های سبکتر مناسب‌تر هستند. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که وال پست‌ها در شرایط مختلف محیطی و انواع سازه‌ها کاربردی و مؤثر باشند.
نتیجه گیری
مقاوم‌سازی دیوارهای پیرامون بازشوها و تقویت دیوارهای غیرباربر با استفاده از سیستم‌های وال پست، به‌ویژه در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله، از اهمیت بالایی برخوردار است. این سیستم‌ها با توزیع یکنواخت نیروها، جلوگیری از فروپاشی موضعی و کاهش آسیب‌های ناشی از شتاب‌های افقی، از ساختمان‌ها در برابر تخریب‌های شدید محافظت می‌کنند. استفاده از این روش‌ها می‌تواند علاوه‌بر افزایش ایمنی ساکنان، به جلوگیری از خرابی‌های گسترده در زلزله‌های آینده کمک نماید.
این مطلب توسط جهان صنعت نوشته نشده و انتشار آن به منزله تایید محتوا نیست
