هویت گمشده فرش در بازار
جهان صنعت– با وجود ۱۲هزار و ۵۰۰بافنده و گردش مالی قابل‌توجه، صنعت فرش استان سمنان به دلیل نبود برندسازی و بازار فروش مناسب، عمده سود خود را به دلالان و با برند استان‌های دیگر می‌دهد.
برای مثال می‌توان به فرش تک رنگ سنگسری اشاره کرد که تنها قالیبافی برندسازی شده در کل استان سمنان به شمار می‌آید در حالی که ظرفیت‌ها مزیت‌های قالیبافی استان سمنان بسیار فراتر از یک برند است. برای مثال ۸۰درصد از بافندگان فرش استان در شهرستان شاهرود حضور دارند اما قالی طرود حتی برای مردم استان سمنان هم ناشناخته است.
یک فعال حوزه فرش استان سمنان می‌گوید: تلاش‌هایی در راستای اعتلای فرش استان سمنان صورت گرفته است. برای مثال در سال‌های اخیر هشت مرکز قالیبافی متمرکز در این استان ایجاد شده اما در کنار تولید مهم‌ترین مشکل فرشبافان استان فروش محصولاتشان است وگرنه از بابت تولید می‌توان از عهده مشکلات برآمد.
علی گلی بیان می‌کند: نهایت هنر قالیبافان استان سمنان بعد از تکمیل یک فرش فروختن آن به دلالان یا گذاشتن تصویر آن در اینستاگرام است تا شاید برای آن مشتری پیدا شود در صورتی که ما در این استان با مشکل بزرگ فروش محصولات و برندسازی روبه‌رو هستیم. به عبارت دیگر بازار فروش برای محصولات تولیدی استان ایجاد نشده است.
وی می‌افزاید: رابطه دولت با قالیبافان استان سمنان هم همیشه یک طرفه بوده است. به این معنی که دولت صرفا با اعطای تسهیلات بانکی و نهایتا آموزش و فروش نخ و دار قالی به صورت تعاونی خدماتی را به قالیبافان داده که بتوانند تولید کنند اما مشکل اینجاست که کسی تولید قالیبافان استان سمنان را نمی‌خرد و حتی بسترهای فروش هم ایجاد نمی‌شود.
این فعال صنعت فرش در استان سمنان ادامه می‌دهد: اگر همین حالا به دیدار قالیبافان استان سمنان بروید در می‌یابید که عمده مشکل آنها فروش محصولاتشان است. شرایط قالیبافی در این استان به گونه‌ای رقم خورده که فرشبافان تنها دلالان را می‌شناسند و راه دیگری برای فروش فرش‌هایشان پیدا نمی‌کنند.
گلی ضمن بیان اینکه این موضوع مصداق خام‌فروشی است زیرا آنطور که باید و شاید به بافنده سود نمی‌رسد، بیان کرد: فرش‌های تولیدی استان سمنان دارای کیفیت خوبی هستند اما از آنجا که برندسازی در آنها صورت نگرفته مجبور هستند به اولین دلالی که به سراغشان می‌آید فرش بفروشند در حالی که می‌توان با ایجاد بازارهای جدید برای تولیدات استان سمنان ارزش این تولیدات را بالا برد.
وی ادامه می‌دهد: تقریبا این همان مقوله‌ای است که در کشاورزی شاهد آن هستیم. برای مثال فلفل فرومد مدتی است به دلالان فروخته می‌شود و بخش بزرگی از سود حاصل از آن به جیب دلالان می‌رود در حالی که تولید‌کننده هیچ سهمی ندارد و همین وضعیت در فرش استان سمنان هم دیده می‌شود.
یک کارشناس حوزه فرش نیز با بیان اینکه ما در استان سمنان دو نوع فرش داریم، گفت: فرش‌های تزئینی و تابلو فرش‌هایی که عمدتا در مقوله صنایع‌دستی می‌گنجند و ایل سنگ سر در غرب استان سمنان سرآمد آن است، یکی از انواع فرش‌های تولیدی استان سمنان بوده که البته این تابلوها عمدتا در بازارهای تهران و حتی مشهد و گرگان فروخته می‌شوند اما باز هم سود عمده آن نصیب دلالان می‌شود.
فرناز احمدی با بیان اینکه بخش بزرگی از این دلالان حتی نام تولیدات فرش استان سمنان را هم به استان‌های دیگر گره می‌زنند، ابراز می‌کند: نوع دوم فرش در استان سمنان فرش‌های مصرفی است که عمدتا در روستاهای شاهرود و دامغان و میامی تولید می‌شود. این فرش‌ها اصلا برندسازی نشده و فروش‌شان به دلالان سبب می‌شود تا قالیباف‌ها سودی نصیبشان نشود.
وی با بیان اینکه تقریبا می‌توان گفت همه این فرش‌ها به نام تولیدات استان‌های دیگر به فروش می‌رسند زیرا فرش تولیدی استان سمنان برندسازی نشده است، افزود: سود خالص این فرش‌ها متاسفانه به نام دلالان ثبت می‌شود و این بافندگان را که عمده مشکلات بر دوششان است، دلسرد می‌کند.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان سمنان ضمن بیان اینکه استان سمنان دارای ۱۲هزار و ۵۰۰ بافنده فعال فرش است، گفت: ۱۱۸نفر در بازه زمانی شهریورماه۱۴۰۳ تا شهریورماه ۱۴۰۴ تقاضای استفاده از تسهیلات بانکی قالیبافی را ارائه داده‌اند. یادگار احمدی با بیان اینکه در همین بازه زمانی ۱۲۰نفر از متقاضیان تسهیلات بانکی به بانک‌ها معرفی شدند تا از وام‌های تولیدی بهره‌مند شوند، ابراز کرد:
۵۵ کارگاه متمرکز و ۳۵کارگاه غیرمتمرکز قالیبافی در سراسر استان سمنان به خصوص دهستان طرود منطقه شاهرود وجود دارد، همچنین هشت مجتمع کلان قالیبافی هم در استان فعالیت دارد.
وی با بیان اینکه در بازه زمانی شهریورماه سال گذشته تا شهریورماه امسال یک‌هزار و ۶۰۰ مورد بازرسی از کارگاه‌ها و مراکز تولید فرش و قالی در استان سمنان صورت گرفته است، ابراز کرد: در این بازرسی‌ها در زمینه تخلفات، وضعیت کارگری، تولید و… نظارت‌ها و رصد‌هایی صورت گرفته است.
یک کارشناس اقتصادی اعلام می‌کند: حاکمیت دولتی در سال‌های اخیر همه توان خود را روی پرداخت تسهیلات بانکی به قالیبافان استان سمنان گذاشته است در صورتی که مشکل بزرگ قالیبافان استان سمنان در وهله اول بازار فروش مناسب است تا از شر دلالان که با پایین‌ترین قیمت ممکن تولیدات آنها را خریداری می‌کنند رها شوند.
سیدرضا طباطبایی با اشاره به اینکه در این بستر بازارهای الکترونیک روستایی می‌تواند یک راهکار مناسب باشد به طوری که قالیباف بتواند محصولات تولیدی خودش را با قیمت مناسب‌تر به فروش برساند، تاکید می‌کند: از همه مهم‌تر اینکه در این بستر بتواند سفارش‌های کارهای آینده را هم بگیرد که این موضوع از فروش هم مهم‌تر است زیرا می‌تواند تولید را تداوم بخشد.
وی می‌افزاید: برای حمایت از قالیبافان نیاز است که یک بسته حمایتی از سوی دولت وجود داشته باشد که تسهیلات بانکی یک بخش آن باشد. در واقع در این بسته حمایتی ابتدا باید ساماندهی قالیبافان و تلاش برای رفع نیازهای آنها به خصوص تامین اقلام اولیه و در وهله دوم باید نقشه راه جامع قالیبافی در استان سمنان تهیه و مزیت‌های هر منطقه در آن گنجانده شود. در این بسته باید مزیت‌های قابل سرمایه‌گذاری حوزه قالیبافی استان سمنان نیز لحاظ شود تا بتوانیم از ظرفیت سرمایه‌گذاران هم بهره‌مند شویم.
منبع: بازار
