همیشه راهی برای دور زدن هست
جهان صنعت– یک گزارش امیدوارکننده از نفت ایران زیر سایه سنگین تحریم‌ها؛ «درآمد» و «فروش» نفت ایران، ۹ و چهار برابر شد، گزارشی که نشان می‌دهد با وجود فشارهای گسترده بر نفت ایران و تشدید تحریم‌ها، ایران در سال‌های اخیر توانسته است به طور قابل‌توجهی تولید و صادرات نفت و گاز خود را افزایش دهد. همزمان براساس گزارش‌های اخیر، تولید نفت و میعانات گازی ایران به شکل چشمگیری رشد کرده و صادرات نفت به رکوردهای بی‌سابقه‌ای دست یافته است.
اولین گزارش مثبت از روند تولید نفت ایران را اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، اعلام کرده است. براساس گزارش این نهاد، درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۴ به ۴۳میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۰ با درآمد ۵میلیارد دلار، ۶/۸برابر شده است. این رشد چشمگیر نشان‌دهنده افزایش تولید نفت و بهبود شرایط صادراتی ایران در این سال‌هاست.
در حالی که پیش‌بینی می‌شود درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۵ به ۳۳میلیارد دلار کاهش یابد، این رشد همچنان بیانگر موفقیت‌های ایران در مدیریت صادرات نفتی خود است. پیش‌بینی می‌شود درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۵ با ۱۰میلیارد دلار کاهش، به ۳۳میلیارد دلار برسد.
آمارهای مختلف نشان می‌دهند که صادرات نفت ایران نیز در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. طبق پیش‌بینی‌ها، صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۴ به ۴۸/۱میلیون بشکه در روز رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۰، زمانی که این میزان به ۳۷۰هزار بشکه در روز محدود بود، چهار برابر افزایش یافته است. این افزایش در صادرات نفت ایران با وجود تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی، گواهی بر توانمندی کشور در مقابله با چالش‌ها و یافتن بازارهای جدید است.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا براساس قانون تحریم‌های ایران به صورت دوره‌ای ارزیابی خود از وضعیت صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران را منتشر می‌کند. این نهاد وابسته به وزارت انرژی آمریکا در گزارش جدیدی که منتشر کرده به ضعف و ناتوانی خود در دستیابی به اطلاعات مربوط به جریان فروش و صادرات نفت ایران اذعان کرده است.
در بخشی از این گزارش آمده است: «همه داده‌ها و تحلیل‌هایی که در مورد صادرات و درآمدهای نفتی ایران در این گزارش ارائه شده به دلیل اطلاعات و دسترسی محدود به حجم فروش و صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران، تخمینی و برآوردی است.»
در بخش دیگری از این گزارش در مورد رویه‌های برچسب‌گذاری ایران بر نفت و فرآورده‌های نفتی صادراتی نوشته است: ما هیچ منبعی برای این اطلاعات نداریم، همچنین در پاسخ به این پرسش که شرکت‌های دخیل در صادرات و فروش نفت و فرآورده‌های نفتی ایران کدام هستند نیز این نهاد وابسته به وزارت انرژی آمریکا اذعان کرده است که ما هیچ منبعی برای این اطلاعات نداریم.
افزایش ۴ برابری صادرات نفت ایران در ۴ سال
این گزارش کل صادرات نفت و میعانات ایران در سال میلادی گذشته را یک میلیون و ۴۸۴هزار بشکه در روز تخمین زده که این رقم ۱۵۶هزار بشکه در روز بیشتر از سال قبل بوده است. ایران در سال پیش از آن یک میلیون و ۳۲۷هزار بشکه در روز نفت صادر کرده بود.
صادرات نفت ایران که در سال ۲۰۲۰ تنها به ۳۷۰هزار بشکه در روز رسیده بود در سال‌های بعد روندی جهشی را طی کرده و در سال ۲۰۲۴ به چهار برابر این رقم رسیده است.
این گزارش نوشته است: بخش اعظم نفت صادراتی ایران در این سال به مقصد چین بوده، به طوری که ایران در این سال یک میلیون و ۴۴۴هزار بشکه در روز نفت به چین صادر کرده است. صادرات نفت ایران به چین در این سال رشد ۲۱درصدی نسبت به سال قبل داشته است. ایران در سال پیش از آن یک میلیون و ۱۸۹هزار بشکه در روز نفت به چین صادر کرده بود. کل صادرات نفت ایران به سایر کشورها در سال ۲۰۲۴ نیز فقط ۴۰هزار بشکه در روز برآورد شده است. چین به عنوان مهم‌ترین مقصد نفت صادراتی ایران، در سال ۲۰۲۴ رشد ۲۱درصدی در خرید نفت از ایران را تجربه کرده است. صادرات نفت ایران به چین در این سال به ۴۴/۱میلیون بشکه در روز رسید که بخش عمده‌ای از کل صادرات ایران را تشکیل می‌دهد. این افزایش در صادرات به چین نشان‌دهنده تداوم روابط تجاری ایران با این کشور در شرایط تحریم‌های شدید است.
کاهش صادرات گاز با وجود محدودیت‌ها
در حالی که صادرات نفت ایران روندی صعودی داشته، صادرات گاز طبیعی ایران در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال‌های قبل با کاهش ۳۰درصدی روبه‌رو بوده است. صادرات گاز ایران در این سال به حدود ۹میلیارد مترمکعب رسیده است که نسبت به سال ۲۰۲۳ کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهد اما همچنان ایران یکی از کشورهای مهم در تامین گاز برای بازارهای جهانی، به ویژه ترکیه است.
اوپک که این گزارش را اعلام کرده، می‌نویسد: ایران در سال میلادی گذشته ۸میلیارد و ۹۶۷میلیون مترمکعب گاز طبیعی صادر کرده است. از سویی ایران در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۱۲میلیارد و ۹۲۷میلیون مترمکعب گاز طبیعی صادر کرده بود که ترکیه مهم‌ترین واردکننده گاز ایران بوده است.
صادرات گاز ایران در حالی طبق گزارش اوپک روند کاهشی داشته که ایران در سال‌های اخیر با ناترازی گاز در زمستان روبه‌رو بوده و گاز اغلب پتروشیمی‌ها در زمستان قطع شده است. این در حالی است که طبق گزارش اخیر مجمع جهانی گاز، ایران در میان ۱۰کشور دارنده ذخایر گاز جهان با ۹۹/۳۳تریلیون مترمکعب ذخیره گاز در مقام دوم جهان قرار دارد اما قطر که با داشتن ۸۳/۲۳تریلیون مترمکعب ذخایر گازی در مقام سوم بوده، با صادرات ۱۶۲میلیارد مترمکعبی دومین صادرکننده بزرگ گاز طبیعی جهان در سال ۲۰۲۴ شناخته شده است. صادرات گاز قطر در این سال نسبت به سال قبل یک میلیارد مترمکعب بیشتر بوده است.
ایران با وجود تمامی تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی، توانسته است تولید و صادرات نفت و گاز خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. این افزایش تولید و صادرات نشان‌دهنده توانایی ایران در مدیریت منابع انرژی خود و یافتن راه‌هایی برای مقابله با محدودیت‌های بین‌المللی است.
رشد صادرات نفت به ویژه به چین که بخش عمده‌ای از صادرات نفت ایران را تشکیل می‌دهد، نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این روابط برای ایران است. ایران با وجود چالش‌ها و کاهش صادرات گاز، همچنان نقشی کلیدی در تامین انرژی جهانی ایفا می‌کند. این موفقیت‌ها گواهی بر پایداری و انعطاف‌پذیری ایران در برابر تحریم‌ها و محدودیت‌های خارجی است. در آینده نیز با توجه به تغییرات بازار جهانی نفت و گاز، ایران ممکن است به افزایش بیشتر صادرات خود ادامه دهد.
