3 - 11 - 2019
همگرایی محتاطانه
«جهان صنعت»- ایران بارها نظامی بودن برنامه هستهای خود و استفاده از موشکها را رد کرده است اما با این وجود بعد از خروج آمریکا از برجام، نگرانی اروپا از برنامه موشکی جمهوری اسلامی بیشتر شده است. از این رو فرانسه که به عنوان میانجیگر اختلاف ایران و آمریکا معرفی شده در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل از رییسجمهور کشورمان خواست عدم استفاده از سلاح هستهای بار دیگر مورد تاکید مقامات ایران قرار گیرد.
نهایتا رهبر انقلاب هم در دیدار شماری از متخصصان ایرانی با یادآوری فتوای خویش مبنی بر حرام بودن استفاده از بمب هستهای فرمودند: «موضع قاطعانه و شجاعانه حکومت ایران این است که برای ساخت بمب هستهای هزینه نکند.» رهبر انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه میتوانستیم در این راه قدم برداریم اما کاربرد این سلاح را حرام قطعی شرعی اعلام کردیم، تصریح کردند: «بنابراین هیچ دلیلی ندارد که برای تولید و نگهداشت سلاحی که استفاده از آن مطلقا حرام است، هزینه کنیم.»
در راستای سخنان رهبری دیروز نیز وزیر امور خارجه در توئیتر خود با انتشار کلیپی از سخنرانی اخیر رهبری درباره حرام بودن ساخت، استفاده و نگهداری سلاح اتمی نوشت: رهبر ایران، دیرزمانی، کاملا روشن ساختهاند که تسلیحات اتمی، غیراخلاقی و نقض اصول اسلامی است بنابراین ساخت، دستیابی، انبار کردن و استفاده از آن ممنوع است. وی ادامه داد: ما از نقطه نظر وظیفه اخلاقی- مذهبی و بنا به ضرورتهای راهبردی، به شکل اصولی با سلاح هستهای مخالفیم.
اما مواضع ایران در خصوص عدم استفاده از سلاح هستهای در حالی مطرح میشود که مقامات تهران تاکنون با اعلام سه ضربالاجل ۶۰ روزه تعهدات خود را کاهش دادند و در سومین مرحله کاهش تعهدات، تاکید کردند مجددا تحقیقات روی سانتریفیوژهای پیشرفته را آغاز میکنند. اکنون ایران در یکقدمی گام چهارم است هرچند برای اجرایی شدن آن به شدت مردد است اما طبیعتا نگرانی کشورهای غربی از ادامه کاهش تعهدات هستهای و استفاده این کشور از تسلیحات هستهای وجود دارد. البته ایران خود تمایلی به ادامه کاهش تعهدات هستهای ندارد چرا که مقامات تهران میدانند با دست خالی احتمال به صفر رسیدن تعهدات هستهای و در عمل نابودی دستاورد چندین ساله دولت روحانی وجود دارد. از این جهت در انتظار اروپا برای اجرای تعهدات هستهای هستند .
اکنون ایران برای آنکه پنجره دیپلماسی در پرونده توافق هستهایشان بسته نشود به اعلام مواضعی ملایمتر روی میآورد و از سرسختی خود نسبت به آمریکا دوری میکند. این رویکرد نهایتا از طرف حاکمیت هم دنبال میشود و آن، تکرار موضع ایشان در عدم استفاده از سلاح هستهای است تا دیگر بهانهای برای اروپا برای نجات برجام وجود نداشته باشد. البته ایران بعد از مرحله سوم کاهش تعهدات هستهای نرمش بیشتری به خرج داد و به رویکرد دیپلماسی نه تنها با اروپا بلکه با آمریکا روی آورد. ایران در نیویورک تلاشهایی برای اجرایی شدن توافق در قالب اعضای ۱+۵ انجام داد. خبر این توافق هرچند در حاشیه سازمان ملل به نتیجه نرسید اما نشان داد که با وجود اینکه ایران موضع محکمی نسبت به آمریکا دارد اما گاه براساس منافع ملی رفتارهایی متناقض با گفتهها نشان میدهد. بارها مقامات کشور اعلام کردند گفتوگو با روسای آمریکا به ویژه رییس فعلی منتفی است اما باز هم مذاکره با ترامپ از جانب تهران به طور کلی رد نشد و تلاشهایی برای اجرایی شدن توافق میان تهران و واشنگتن در نیویورک صورت گرفت و اینها همه برخلاف موضع رسمی ایران است که گفته میشود با ترامپ و آمریکا مذاکره نمیکنیم!
رهبر انقلاب پیش از این بارها مذاکره با آمریکا را منتفی دانستند و نسبت به اعتماد به اروپا هم هشدار داده بودند اما با این وجود، اتفاقات نیویورک و صحبت از توافق میان ایران و آمریکا نشان از آن داشت که در مذاکره به روی آمریکا بسته نیست. مقامات ایران میدانند که نتیجه تلاشهای چند سال اخیر دستگاه دیپلماسی توافقنامه هستهای بود که اکنون در خطر نابودی است. سران کشور به واسطه حفظ این دستاورد چند ساله به دنبال مجاب کردن آمریکا برای برداشتن تحریم و ادامه مذاکره هستند.
تکرار مواضع ایران در خصوص عدم استفاده از سلاح هستهای با وجود آنکه آمریکا از برجام خارج شد و در عمل وفاداری اروپا هم به تعهداتش ثابت نشد اما باز هم میتواند پالس مثبت دیگری از جانب تهران باشد. ایران بارها نظامی بودن برنامه هستهای خود را رد کرده و مقامات کشور بارها تاکید داشتند که به دنبال سلاح اتمی نیستند. مضاف بر مواضع مقامات نیز فتوای رهبری هم حائز اهمیت است. در متن فتوای حضرت آیتالله خامنهای که در سال ۱۳۸۹ شمسی منتشر شد، تولید و انباشت سلاح هستهای و دیگر انواع سلاحهای کشتار جمعی، شیمیایی و میکروبی حرام شناخته شد. اما با این حال بهانهگیری کشورهای اروپایی و آمریکایی همچنان ادامهدار است و این کشورها بارها در مجامع مختلف از برنامه هستهای ایران ابراز نگرانی کردهاند.
با اینکه آمریکا از برجام خارج شده و از طرف دیگر تعهدات هستهای از جانب ایران به خاطر عدم اجرایی شدن اینستکس کاهش یافته اما همچنان ایران به توافق هستهای پایبند است و حتی امیدوار است مجبور به برداشتن گام چهارم نشود چراکه سه کشور اروپایی امضاکننده برجام به ایران پیام دادند که اگر چهارمین گام از کاهش تعهدات هستهای این کشور برداشته شود، از توافق هستهای خارج خواهند شد.
لذا با وجود آنکه کمتر از یک ماه به شروع گام چهارم باقی مانده اما ادامه کاهش تعهدات هستهای از جانب ایران فعلا مسکوت است و مقامات تهران چه دولتی و چه حاکمیت فعلا به رویکرد دیپلماسی و ارائه پالسهای مثبت به اروپا برای اجرای تعهدات هستهای از جانب کشورهای غربی روی آوردند تا توافق هستهای بیش از این نخنما نشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد