همسویی تلآویو و ابوظبی در بابالمندب
جهانصنعت – در حالی که بهرسمیتشناختن سومالیلند از سوی رژیمصهیونیستی با موجی از محکومیتهای عربی و اسلامی روبهرو شده است، سکوت معنادار امارات درباره این اقدام پرسشهای جدی درباره نقش و منافع ابوظبی در این منطقه راهبردی برانگیخته است.
اعلام رسمی رژیمصهیونیستی مبنیبر بهرسمیتشناختن منطقه سومالیلند، واکنشهای گستردهای را در جهان عرب و اسلام به دنبال داشت. بسیاری از کشورها با صدور بیانیههایی این اقدام را نقض صریح حقوق بینالملل دانسته و بر حمایت خود از وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی سومالی تاکید کردند.
این کشورها هشدار دادند که چنین تصمیمی میتواند زمینهساز تقویت گرایشهای تجزیهطلبانه و بیثباتی بیشتر در منطقه شاخ آفریقا شود.
با این حال در میان این موج محکومیتها، سکوت امارات بیش از همه جلب توجه کرد. ابوظبی تاکنون هیچ موضع رسمی در تایید یا رد اقدام رژیمصهیونیستی اتخاذ نکرده است؛ موضوعی که با توجه به روابط گسترده و چندلایه امارات با سومالیلند، از نگاه ناظران معنادار تلقی میشود.
پایگاه بربره؛ محور نفوذ
خبرگزاری مصری «INDEX» در گزارشی درباره دلایل سکوت امارات نوشت: کارشناسان سیاسی به غیبت نام امارات از فهرست کشورهای محکومکننده اشاره کرده و یادآور شدهاند که گزارشهای متعددی در سالهای گذشته از گسترش روابط ابوظبی با سومالیلند حکایت دارد. این روابط بنابر همان گزارشها، شامل حضور نظامی امارات در بندر راهبردی بربره در ساحل خلیج عدن است؛ منطقهای که بهدلیل نزدیکی به یمن و تنگه بابالمندب، از اهمیت ژئوپلیتیکی بالایی برخوردار است.
به گزارش ایسنا، رسانههای عبری نیز به این مساله پرداخته و ضمن اشاره به انتقاد دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا از شتابزدگی رژیمصهیونیستی در این تصمیم گزارش دادهاند که امارات در سومالیلند دارای یک پایگاه نظامی فعال است. بهگفته این منابع، این پایگاه شامل باند پروازی طولانی، آشیانههای هواپیما و تاسیسات بندری آبهای عمیق است و تصاویر ماهوارهای نیز وجود چنین زیرساختهایی را تایید میکند.
روزنامه عبری «یدیعوت آحارونوت» در این زمینه نوشت که امارات متحده عربی تنها کشوری است که نهتنها اقدام اسرائیل را محکوم نکرده بلکه خود نیز عضو توافقهای ابراهیم بهشمار میرود.این روزنامه تاکید کرد که چنین موضعی اتفاقی نیست زیرا گزارشهای سالهای اخیر نشان میدهد ابوظبی با وجود عدم شناسایی رسمی سومالیلند، روابط خود را با این اقلیم به طور مستمر تقویت کرده است.
براساس گزارشهای بینالمللی، امارات از سال۲۰۱۷ و پس از موافقت پارلمان سومالیلند، یک پایگاه نظامی در شهر ساحلی بربره ایجاد کرده است. از آن زمان تاکنون بهگفته این گزارشها که رسانههای عبری نیز به آن پرداختهاند، این پایگاه نقش پشتیبان در فعالیتهای امارات در یمن ایفا کرده است.
پایگاه بربره در فاصلهای حدود ۲۵۰کیلومتری از جنوب یمن قرار دارد و همین موقعیت، اهمیت آن را دوچندان کرده است. گزارشها حاکی است که این پایگاه دارای باند پروازی به طول چهار کیلومتر است که امکان فرود هواپیماهای سنگین و جنگندهها را فراهم میکند. همچنین شواهد ماهوارهای از وجود آشیانهها، محوطههای پارک هواپیما و توسعه زیرساختهای بندری در اطراف این باند حکایت دارد.
رویکرد دوگانه ابوظبی
در عین حال تحلیلگران اسرائیلی معتقدند امارات رویکردی دوگانه را در پیش گرفته است؛ بهگونهای که از یکسو روابط رسمی خود را با دولت فدرال سومالی حفظ کرده و بر همکاری دوجانبه تاکید میکند و از سوی دیگر نفوذ میدانی و عملی خود را در سومالیلند گسترش میدهد. در همین چارچوب، در ماه آگوست گذشته اعلام شد که شیخه بن نِهیّان، وزیر مشاور در وزارت خارجه امارات با حسن شیخ محمود، رییسجمهور سومالی دیدار کرده و درباره توسعه همکاریها در زمینههای مختلف گفتوگو داشته است.
وی در این سفر به موگادیشو رفت و چند ماه بعد نیز رییسجمهور سومالی به ابوظبی سفر کرد و با محمد بن زاید رییس امارات دیدار داشت؛ دیداری که در آن راههای تقویت همکاریهای دوجانبه بهویژه در حوزه توسعه و ثبات سومالی مورد بحث قرار گرفت.
همپوشانی منافع با تلآویو
به باور تحلیلگران سکوت امارات در برابر اقدام رژیمصهیونیستی را نمیتوان جدا از شبکه پیچیده منافع امنیتی و دریایی در شاخ آفریقا و چارچوب همکاریهای ناشی از توافقهای ابراهیم تحلیل کرد. در حالی که تلآویو بهصورت علنی مسیر شناسایی یک موجودیت تجزیهطلب را در پیش گرفته، ابوظبی ترجیح داده است نفوذ خود را بیسروصدا و به دور از تنشهای دیپلماتیک مدیریت کند.
اعتراف رژیمصهیونیستی به سومالیلند و سکوت معنادار امارات در قبال آن، پرده از تحولات عمیق در معادلات نفوذ در شاخ آفریقا برمیدارد؛ تحولاتی که در آن منافع نظامی، دریایی و اقتصادی بر شعارهای رسمی درباره حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها پیشی گرفته است. در چنین شرایطی این پرسش همچنان بیپاسخ مانده است: آیا سکوت امارات موضعی موقت و تاکتیکی است، یا نشانه پذیرش ضمنی پروژهای بزرگتر برای بازطراحی ژئوپلیتیک منطقه تحت چتر همکاریهای ابراهیمی؟
