هماهنگی اروپا و آمریکا برای غنی‌سازی صفردرصدی ایران!
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی
صحبت‌های اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه مسائل هسته‌ای ایران، به طور خاص با محوریت افزایش ذخایر اورانیوم کشور از ۲۷۰کیلوگرم به ۴۷۰کیلوگرم دارای ابعاد بسیار حائزاهمیتی است که باید عمیق‌تر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. در واقع در آستانه دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا، آژانس هم در حال ایفای نقش خود است. از دیگر نکات قابل توجه در این گفت‌وگو این است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این مدت به مرور زمان به کشورهای اروپایی نزدیک‌تر شده است چراکه در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نه‌تنها همکاری‌های آژانس با این کشورها به شدت متزلزل بود بلکه سیاست‌های او مانع از ایفای نقشی موثر از سوی آژانس در روند مذاکرات شد. همزمان با این تحولات، کشورهای اروپایی نیز در روزهای اخیر تهدیدات و فشارهای خود را نسبت به ایران افزایش داده‌اند که این اقدام می‌تواند در راستای دستیابی به اهداف خاص خودشان تعبیر شود. در این راستا مهم است توجه داشته باشیم که بخشی از اظهارات گروسی ممکن است بار سیاسی داشته باشد و تحت‌تاثیر فشارهای بین‌المللی قرار گیرد بنابراین در پیگیری واکنش‌ها و تحولات آتی باید به دقت به این مساله توجه کنیم که چه اهدافی در پس این نوع از اظهارات و اقدامات قرار دارد و چگونه می‌تواند بر روند مذاکرات هسته‌ای تاثیر بگذارد. در حال حاضر شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد هماهنگی‌هایی میان کشورهای اروپایی و ایالات‌متحده به منظور افزایش فشار بر جمهوری اسلامی ایران در حال انجام است. این تحرکات دیپلماتیک و اقتصادی می‌تواند به معنای تلاش برای محدود کردن توانمندی‌های هسته‌ای ایران و در نهایت کاهش سطح غنی‌سازی آن به حداقل ممکن و در حد صفر باشد. از این‌رو انتظار می‌رود که طرف‌های غربی با استفاده از ابزارهای مختلف از جمله تحریم‌های اقتصادی و دیپلماتیک، فشارهای بیشتری به دولت ایران وارد آورند. در این میان لازم به ذکر است که تا به حال، واکنش رسمی و مکتوبی از سوی مقامات ایرانی در پاسخ به این هماهنگی‌ها و تحرکات دیده نشده و باید منتظر ماند و دید که جمهوری اسلامی چه استراتژی و تدابیری در برابر این فشارها اتخاذ خواهد کرد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بهانه انباشت ۴۷۰کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده باردیگر موضوع پادمان‌های هسته‌ای ایران را به عنوان مساله‌ای قابل توجه مطرح کرده است. او اشاره کرده که در سه سایت مختلف ایرانی، فعالیت‌های غنی‌سازی انجام شده که ایران در این زمینه به آژانس گزارش نداده است. این واقعیت که هنوز از سوی ایران پاسخی به آژانس ارائه نشده است، می‌تواند به شکل‌گیری یک بحران دیگر در روابط هسته‌ای بین ایران و جامعه جهانی منجر شود.
حساسیت کشورهای اروپایی نسبت به این موضوع نیز شایان توجه است به طوری که هماهنگی قابل ملاحظه‌ای بین آژانس و کشورهای اروپایی درخصوص این مساله مشاهده می‌شود. با توجه به این شرایط، این سوال مطرح می‌شود که نظر مقامات ایرانی نسبت به همکاری با آژانس چه خواهد بود و آیا آنها به گفت‌وگوهای جاری ادامه خواهند داد یا خیر. آیا آژانس به سمت یک تغییر رویکرد نسبت به ایران حرکت خواهد کرد، خصوصا در شرایطی که آقای گروسی در ماه‌های اخیر تلاش‌هایی برای نزدیک کردن طرف‌ها به توافقات انجام داده بود. در آستانه مذاکرات جدید بین ایران و ایالات‌متحده و همچنین گفت‌وگوهای ایران و اروپا، همچنین نزدیک شدن به مکانیسم ماشه، نقش آژانس در این مباحث ملموس‌تر از گذشته خواهد بود و باید دید که این نهاد چگونه می‌تواند در این مقطع حساس و بحرانی، اثرگذار باشد. البته باید اقرار کنیم که آژانس می‌تواند در مسائل هسته‌ای ایران در این مقطع نقش اساسی بازی کند و به نظر می‌رسد که آژانس خودش یا آقای گروسی را با گروه غرب هماهنگ کرده است.
