هشدار درباره خطرآفرینی یک تپه تاریخی

جهان صنعت– باستان‌شناسان در جریان تعیین عرصه و حریم پیشنهادی تپه «نارین قلعه» در استان قزوین نسبت‌به خطرآفرینی این محدوده هشدار داده و تدابیر سریع‌تر برای ایمن‌سازی در اطراف این تپه تاریخی را خواستار شدند. شواهد باستان‌شناسی قدمت این تپه را به دوره اسلامی میانه و اواخر ساسانی نسبت می‌دهد.

پروژه تعیین عرصه و پیشنهاد حریم اثر تاریخی نارین قلعه نیارک که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به انجام رسید.

نوذر حیدری، سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه نارین قلعه در این‌باره گفت: اثر تاریخی موسوم به «نارین قلعه» در جبهه شمالی روستای نیارک از توابع بخش طارم سفلی شهرستان قزوین و در منطقه‌‌ای نیمه کوهستانی و خوش آب و هوا واقع شده است. این تپه که در محلی به نام‌های دیگری مانند

«نارنج قلعه» و «نارون قالا» نیز نامیده می‌شود، طبق شواهد سطحی یکی از آثار دوره اسلامی میانه (سده هفتم و هشتم هجری) و به احتمال زیاد آثاری از اواخر دوره ساسانی بوده که در تاریخ ۱۰‌مهر۱۳۸۰ با شماره‌۴۱۲۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

او اظهار کرد: روستای نیارک در خطی مستقیم در ۱۵‌کیلومتری جنوب غربی شهر لوشان از توابع استان گیلان و ۶۰‌کیلومتری شمال غربی شهر قزوین واقع شده است. فاصله جاده‌ای روستای نیارک از این دو شهر به ترتیب ۳۰ و ۱۱۵کیلومتر است. روستای نیارک که مرکز دهستان نیارک نیز محسوب می‌‌شود از محورهای اصلی ارتباطی ابهر، خرم دره سلطانیه در استان زنجان به صفحات شمالی و استان گیلان محسوب می‌‌شود و بزرگ‌ترین روستای مناطق پیرامونی خود است.

این باستان‌‌شناس ادامه داد: تپه موسوم به نارین قلعه که در شش دهه گذشته در شمال روستای نیارک واقع شده بود و به احتمال زیاد یک مرکز (قلعه) حاکم‌نشین در زمان خود بوده، امروزه به واسطه توسعه روستا در جبهه شمالی در مرکز روستا قرار گرفته و منازل مسکونی و باغات اهالی محل آن را در برگرفته است. این اثر تپه‌ای است مرتفع و دایره‌شکل با ارتفاع متوسط ۵ تا ۱۷‌متر از سطح زمین‌‌های اطراف و قطر متوسط ۱۰۰‌متر که سرپرست هیات باستان‌‌شناسی نارین قلعه گفت: بقایای سفال‌های ساده و لعابدار دوره اسلامی و همچنین سفال‌‌های احتمالا از دوره ساسانی در سطح تپه و پیرامون آن دیده می‌‌شوند که گاه‌نگاری دقیق آن نیازمند مطالعات گونه‌شناسی تطبیقی است که در ادامه این برنامه صورت خواهد گرفت.

حیدری افزود: ریزش دیواره‌‌های بدنه تپه که در اثر برداشت بی‌رویه خاک و نیز نزولات جوی صورت گرفته ضمن آشکار کردن بقایای ساختارهای معماری ساخته‌شده از سنگ‌‌های تراش‌خورده و دارای ملات ساروج و بعضا خشکه‌چین، سبب ایجاد محدوده‌‌ای خطرآفرین شده که ممکن است با سقوط این دیواره به‌ویژه در جبهه شرقی باعث ایجاد خسارات جانی و مالی شود و به همین سبب ضروری است هرچه سریع‌تر تدابیر ایمن‌سازی در پیرامون این تپه صورت پذیرد.

او ادامه داد: در راستای برنامه گمانه‌‌زنی با همکاری قابل توجه اهالی مجاور مجموعا ۲۰گمانه در جهات مختلف تپه و با فاصله‌‌ای مناسب از عرصه مشهود آن جانمایی و در عمق‌های متفاوتی از نیم تا ۵/۲متر حفر شدند. با وجود به دست آمدن یافته‌‌های غیرمنقول در لایه‌‌ای فوقانی گمانه‌‌ها فقط در دو گمانه حلقه نخست گمانه‌‌ها آثار غیر‌منقول (دیوار خشکه‌چین سنگی) و (بقایای یک تنور/ اجاق) در مجموعه گمانه‌‌های جبهه شمالی و جنوبی به دست آمدند که تنور به دست آمده در جبهه شمالی که داخل باغ یکی از اهالی واقع شده بود به واسطه به دست آمده بقایای ظروف چینی (نعلبکی) دوره معاصر در داخل آن، متاخر تشخیص داده شد.

حیدری گفت: با وجود ثبت ملی این اثر و قرار داشتن آن در میان روستا و آسیب‌های وارده به آن به دلایل متعددی از جمله کمبود اعتبارات تاکنون اقدامی برای تعیین و عرصه آن صورت نگرفته بود و این برنامه در همین راستا با تامین اعتبار توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌‌دستی استان قزوین و مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده باستان‌شناسی انجام شد.

منبع: ایسنا