هدفگذاری تجارت ۳۰ میلیارد دلاری

جهان صنعت– از زمان شروع دور جدید مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، بسیاری از توجهات به سمت عمان به عنوان میانجی طرفین و رابطه آن با ایران جلب شد؛ اکنون به بهانه سفر مسعود پزشکیان، رییسجمهور کشور به عمان که با همراهی هیات اقتصادی اتاق ایران انجام شد نگاهی به تاریخچه اقتصادی غنی میان دو کشور و نگاهی هم به شرح اتفاقات این سفر داشتهایم.
تاریخچه غنی روابط میان دو کشورهمسایگی دو کشور در محدوده خلیجفارس و به ویژه تنگه هرمز بخشی از امنیت و اقتصاد دو کشور را به یکدیگر گره زده است و به همین جهت بررسی روابط اقتصادی ایران و عمان به جهت تبیین الگویی برای مناسبات اقتصادی دو کشور که باعث تقویت روابط سیاسی نیز شود، حائزاهمیت است. وجود همبستگی و همکاری اقتصادی میان دو دولت ایران و عمان، علاوهبر منافعی که میتواند برای دو طرف داشته باشد، در درازمدت میتواند الگوی خوبی برای دیگر همسایگان به جهت گسترش همکاریهای اقتصادی و به تبع آن سیاسی و امنیتی باشد. این افزایش سطح همکاریها که بر پایه همکاریهای اقتصادی بنا میشود، در درازمدت میتواند نویدبخش منطقهای امنتر و کمتنشتر باشد.
تا به اینجای کار ایران و عمان باوجود تفاوتهای فرهنگی و سیاسی همواره در تلاش بودند با استفاده از منابع غنی خود در مسیر توسعه اقتصادی مشترک حرکت کنند. پس از جنگ جهانی دوم و در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، ایران با شتابی قابل توجه در حال توسعه بود و به عنوان یک بازیگر اصلی در عرصه اقتصادی خلیجفارس شناخته میشد و در همین دوره عمان نیز با چالشهای داخلی روبهرو بوده و در تلاش برای مدرنیزه کردن ساختار اقتصادی خود بود. در دوران سلطنت سلطان سعید بن تیمور در عمان، این کشور تلاش کرد از مسیری مستقل و با تکیه بر منابع خود، به سمت توسعه اقتصادی حرکت کند. ایران در این دوره به دلیل موقعیت استراتژیک خود به عنوان یک شریک تجاری جذاب برای عمان شناخته میشد. در سالهای پس از انقلاب اسلامی در ایران، روابط بین دو کشور به دلیل تحولات سیاسی در ایران و موضع عمان نسبت به انقلاب به طور موقت تیره شد اما با گذشت زمان و برقراری ثبات سیاسی در هر دو کشور، زمینهای برای تقویت دوباره روابط اقتصادی فراهم شد.
با ورود به دهههای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، ایران و عمان به تدریج از تحولات سیاسی تجدیدنظر کردند و بر اهمیت همکاریهای اقتصادی تاکید بیشتری داشتند. در این دوره شاهد امضای توافقنامههای تجاری، اقتصادی و سرمایهگذاری، زمینههای جدیدی برای همکاریهای اقتصادی هستیم و عمان به عنوان یک دروازه برای ورود ایران به بازارهای آفریقا و کشورهای حاشیه خلیجفارس تبدیل و در مقابل ایران با تکیه بر منابع انرژی خود به عنوان یک تامینکننده کلیدی برای نیازهای عمان معرفی شد.
در سالهای قرن بیستویکم، روابط اقتصادی ایران و عمان به طور چشمگیری رشد کرد. با وجود چالشهای ناشی از تحریمهای بینالمللی علیه ایران، عمان با رویکردی مستقل، به تداوم و تقویت روابط اقتصادی با ایران ادامه داد به گونهای که در سالهای اخیر، توافقنامههایی در زمینههای انرژی، حملونقل، کشاورزی و صنعت بین دو کشور به امضا رسید و این امر نشاندهنده تمایل هر دو کشور به گسترش همکاریها و یافتن مسیرهای جدید تجارت بود. میتوان به روشنی دید که این دو کشور تلاش کردهاند با تقویت روابط اقتصادی خود، بهویژه در زمینههای تجاری و تولید بیش از پیش به دو اقتصاد مکمل تبدیل شوند و از ظرفیتهای اقتصادی مشترک بهرهبرداری کنند.
چشمانداز روابط آینده
تا به اینجای کار تمام جوانب سفر نشان از افزایش تعاملات آینده دو کشور دارد. مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان در حاشیه سفر مسعود پزشکیان، رییسجمهور کشورمان به عمان، ۱۸ سند همکاری امضا کردند. این اسناد با هدف نهادینهسازی همکاریهای دوجانبه و گسترش روابط در حوزههای حقوقی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، دفاعی، رسانهای، فناوری، انرژی و معدن، میان مسوولان دو کشور به امضا رسید، همچنین به گزارش روابطعمومی اتاق ایران در حاشیه این مراسم، از تمبر یادبود مشترک جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان به عنوان نمادی از پیوندهای فرهنگی و تاریخی دو کشور رونمایی شد.
با توجه به نیاز روزافزون دو کشور به تامین مواد غذایی و کشاورزی پایدار، همکاری در زمینه کشاورزی و صنایع غذایی میتواند از دیگر حوزههای قابل توجه باشد. ایران با تجربیات گسترده خود در زمینه کشاورزی میتواند به انتقال تکنولوژی و دانش فنی به عمان کمک کرده و عمان نیز میتواند به عنوان بازاری برای محصولات کشاورزی ایران عمل کند. حوزه فناوری اطلاعات و نوآوری نیز به عنوان یک فرصت جدید در روابط ایران و عمان مطرح است. ارتقای همکاری در زمینههای فناوریهای نوین، استارتاپها و تحقیقات علمی میتواند به بهبود بهرهوری و افزایش تنوع اقتصادی در هر دو کشور کمک کند. برگزاری همایشها و کارگاههای مشترک در این زمینه میتواند تبادل ایدهها و تجارب موثر را تسهیل کند. با توجه به توافقات تجاری موجود و برداشتهای مثبت از بازارهای یکدیگر، همکاری در زمینه صادرات و واردات کالاهای مختلف از جمله مواد غذایی، پوشاک، تکنولوژی و خدمات میتواند به رشد اقتصادی دو کشور کمک کند. برپایی نمایشگاههای تجاری و رویدادهای بازرگانی مشترک نیز به ارتقای آگاهی و شناسایی فرصتهای جدید در بازارهای هدف کمک میکند. ایران با داشتن منابع غنی نفت و گاز و عمان به عنوان یک بازار مصرفکننده و شریک تجاری، میتوانند با همکاری در زمینههای اکتشاف، استخراج و انتقال انرژی، به ایجاد یک شبکه موثر در این بخش بپردازند. پروژههای مشترک در زمینه LNG و سوختهای پاک میتوانند نهتنها به بهبود درآمد ملی دو کشور کمک کنند بلکه پیوندهای اقتصادی را نیز مستحکمتر سازند.
تجارت ۳۰ میلیارد دلاری
رییسجمهور با تاکید بر جایگاه ایران و عمان در اتصال بازارهای منطقهای گفت: ما میتوانیم به صورت مشترک با استفاده از ظرفیت ژئوپلیتیکی، پیوندهای راهبردی با بازارهای مهم منطقه و جهان برقرار کنیم.
مسعود پزشکیان صبح دیروز در ادامه برنامههای سفر به عمان، در نشست تجار و فعالان اقتصادی دو کشور با تاکید بر جایگاه ایران و عمان در اتصال بازارهای منطقهای گفت: ما میتوانیم به صورت مشترک، پیوندهایی راهبردی با آفریقا، روسیه، آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، ترکیه و اروپا برقرار کنیم و از ظرفیت ژئوپلیتیکی دو کشور برای توسعه تجارت فرامنطقهای بهره ببریم.
وی با بیان اینکه روابط ایران و عمان ریشهدار، صمیمی و بر پایه باورهای فرهنگی و دینی مشترک استوار است، بر ضرورت تقویت پیوندهای تجاری، بانکی و ترانزیتی میان دو کشور تاکید کرد.
رییسجمهور با اشاره به گفتوگوهای روز سه شنبه خود با سلطان هیثم بن طارق و توافقات حاصلشده در این مذاکرات اظهار داشت: آنچه امروز بیش از هر چیز اهمیت دارد، ایجاد زیرساختهایی برای تقویت اتصال مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی دو کشور است زیرا تنها در چنین بستری میتوان به همکاریهای تجاری، علمی، صنعتی و اقتصادی عمق بخشید.
پزشکیان با اشاره به اهمیت تقویت مبادلات بانکی گفت: تا زمانی که نظام مالی و بانکی ما بهدرستی به یکدیگر متصل نباشد، امکان شکلگیری تعامل اقتصادی گسترده فراهم نمیشود. وی افزود: رییسکل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در این سفر حضور دارد و نشستهایی سازنده با طرف عمانی برگزار کرده که میتواند مسیر تبادلات مالی و تجاری را تسهیل کند.
رییسجمهور با تاکید بر جایگاه ایران و عمان در اتصال بازارهای منطقهای تصریح کرد: ما میتوانیم به صورت مشترک، پیوندهایی راهبردی با آفریقا، روسیه، آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، ترکیه و اروپا برقرار کنیم و از ظرفیت ژئوپلیتیکی دو کشور برای توسعه تجارت فرامنطقهای بهره ببریم.
پزشکیان تاکید کرد که در صورت فراهمشدن بسترهای لازم، حجم مبادلات اقتصادی میان ایران و عمان میتواند به ۲۰ تا ۳۰میلیارد دلار برسد. رییسجمهور افزود: تحقق این هدف نیازمند تصمیمسازی و باور مشترک است و در صورت تحقق، میتواند تحولی بزرگ در مناسبات منطقهای ایجاد کند.
پزشکیان خاطرنشان کرد: ایران و عمان میتوانند با اتکا به ظرفیتهای بخشخصوصی، پیوندهای سرمایهگذاری و همکاریهای مشترک را در حوزههای گوناگون علمی، پزشکی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی به یک حلقه پایدار منطقهای تبدیل کنند. روابط تاریخی، فداکاریها و اشتراکات فرهنگی دو ملت، پشتوانهای ارزشمند برای تحقق این هدف است.
رییسجمهور در ادامه با اشاره به پیشینه تاریخی روابط ایران و عمان تاکید کرد: ایران ما با کشور برادر عمان، ارتباطی صمیمی و ریشهدار دارد. این روابط مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه به تاریخ چندصد ساله بازمیگردد؛ تاریخی که با جانفشانیها و فداکاریهای فراوان آمیخته شده و پیوندهای فرهنگی، اعتقادی و انسانی دو ملت را عمیقتر کرده است.
پزشکیان با بیان اینکه ما میتوانیم برای خدمت به ملتهایمان، ساختن آیندهای بهتر برای نسلهای آینده و توسعه علمی و اقتصادی دست به دست هم دهیم، افزود: در این جلسه که با حضور روسای اتاقهای بازرگانی برگزار شد، به نظر میرسد ضرورت دارد حوزههایی فراتر از تجارت هم وارد تعامل جدی شوند از جمله وزارتخانههای فرهنگی، علمی، فناوری و اقتصادی، این همکاریها قطعا برای هر دو کشور مفید خواهد بود.
رییسجمهور تاکید کرد: وقتی مسیرهای تعامل در حوزههای علمی، اقتصادی و سیاسی گشوده شود، امنیت و آرامش نیز به دنبال آن خواهد آمد. جایی که تجارت، صنعت و علم در حال حرکت است، جنگ و خشونت موضوعیتی ندارد. پس با توسعه همکاریهای سازنده، میتوانیم نهتنها برای ملتهای خود بلکه برای صلح و ثبات منطقه نیز گام برداریم.
پزشکیان با اشاره به جایگاه مسلمانان در منطقه گفت: تمامی کشورهای اسلامی، همکیش و برادر یکدیگرند. هیچ مسلمانی نباید فریب سیاستهایی را بخورد که هدفشان ایجاد اختلاف و درگیری بین مسلمانهاست. متاسفانه استعمارگران، بهجای آنکه رفاه بیاورند، با دامن زدن به جنگ و خونریزی، منابع ما را میبرند، نخبگان ما را جذب میکنند و در عوض، ابزار جنگ میفروشند تا ما را به جان یکدیگر بیندازند.
رییسجمهور در پایان سخنان خود با اشاره به همکاریهای مشترک دو کشور در سایه برادری و وحدت گفت: ما باید هوشیار باشیم و در کنار یکدیگر برای برقراری صلح، امنیت و همکاری واقعی میان ملتهای مسلمان تلاش کنیم. امیدوارم تفاهماتی که در جریان این سفر حاصل شد، بهزودی به نتایج ملموس و سازندهای منجر شود. از همه عزیزان، از وزیر امور خارجه، وزیر صنعت، معدن و تجارت و همه همراهان و حاضران این نشست صمیمانه قدردانی میکنم.
اولین انتقال بین بانکی ایران و عمان تا چند روز آینده
رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عمان در همایش بررسیهای تجاری ایران و عمان ضمن بیان پیشنهادهای خود در مسیر توسعه سطح روابط اقتصادی بین دو کشور از اجرایی شدن اولین انتقال بین بانکی ایران و عمان طی چند روز آینده خبر داد.
جمال رازقیجهرمی در جریان برگزاری همایش بررسی فرصتهای تجاری ایران و عمان که با حضور رییسجمهور مسعود پزشکیان و وزرای خارجه و صنعت دو کشور برگزار شد، ضمن تاکید بر روابط سیاسی و دوستی عمیق دو کشور طی سالیان متمادی گفت: باوجود همه ظرفیتها و روابط صمیمانه، این موضوع منجر به رشد مناسبات تجاری بین دو کشور نشده و بدیهی است که روند مناسبات خوب سیاسی باید منجر به رشد قابل توجه مناسبات تجاری و به دنبال آن روابط سیاسی عمیقتر شود.
این فعال اقتصادی تاکید کرد: با وجود رشد ۴۰ تا ۶۰درصدی روابط تجاری بین دو کشور طی سه سال گذشته، هنوز این مناسبات به یکهشتم روابط با یکی از کشورهای حاشیه خلیجفارس نرسیده است.
رییس اتاق مشترک ایران و عمان تصریح کرد: اگر موانع تجاری موجود مورد بازنگری قرار نگیرد و مرتفع نشود، هدفگذاری ۲۰میلیارد دلاری که توسط اتاقهای مشترک برای پنج سال اخیر تعیین شده است، هرگز محقق نخواهد شد.
او با توجه به اعلام اتاق بازرگانی عمان از اجرایی شدن اولین انتقال بین بانکی ایران و عمان طی چند روز آینده خبر داد.
رازقی ضمن تشکر از همکاری و تعامل ویژه اتاق بازرگانی عمان و شورای بازرگانان این کشور برای شناسایی موانع موجود که با همکاری سفارت و اتاق مشترک ایران و عمان صورت گرفت، چند پیشنهاد مشخص برای توسعه مناسبات و رفع چالشهای موجود ارائه کرد که عبارتند از حل مشکل بانکی و امکان افتتاح حساب برای فعالان اقتصادی که قصد تاسیس شرکت در عمان دارند البته با ریال عمانی، تشکیل کمیته سه نفره زیر نظر وزیر تجارت عمان برای رفع مشکلات فعالان اقتصادی که درحال تکمیل زنجیره تولید در عمان هستند، اعلام آمادگی اتاق عمان برای پرداخت ۵۰درصد یارانه برای برقراری خط کشتیرانی مستقیم و منظم بین بنادر ایران و عمان، موافقت برای اختصاص ۱۰۰۰مترمربع ساختمان باهدف گسترش فعالیت شرکتهای دانشبنیان ایران در پارک علم و فناوری مسقط در حوزه زیستبوم فناوری، تشویق فعالان اقتصادی به منظور تکمیل زنجیره تولید به ویژه در زمینه دارو، مواد غذایی و گردشگری سلامت، امکان استفاده از خدمات بیمهای عمان در مقاطعی که بیماران عمانی به ایران سفر میکنند و در نهایت حل مشکل استفاده از کارتهای بانکی بینالمللی در درگاههای پرداخت ایران.
پیشنهادات ۷ گانه رییس اتاق ایران
رییس اتاق ایران که در راس هیات تجاری عازم مسقط پایتخت عمان شده است با حضور در همایش بررسی فرصتهای تجاری ایران و عمان هفت پیشنهاد برای تعمیق روابط ایران و عمان در حوزه اقتصاد ارائه داد. به اعتقاد او رفتن به سمت تعریف پروژههای مشترک سرمایهگذاری راهکار مناسبی در این مسیر است.
صمد حسنزاده در این همایش تصریح کرد: حضور فعالان اقتصادی ایران و عمان در این همایش ارزشمند، نشاندهنده علاقهمندی جدی بخشهای خصوصی دو کشور برای تعمیق همهجانبه روابط و ارتقای همکاریهای اقتصادی دوجانبه است. این همایش میتواند سرآغازی بر ارتقای همکاری و تعامل با کشورهای دیگر (بهویژه کشورهای همسایه) با استفاده از امکانات و روابط گسترده بازرگانان ایرانی و عمانی با دیگر کشورها از طریق پیوند دادن فعالان اقتصادی دو کشور برای ساختن آیندهای درخشان و شکوفا باشد.
اولویت راهبردی ایران
حسنزاده با بیان اینکه گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه، اولویت راهبردی جمهوری اسلامی ایران است، افزود: بخشخصوصی ایران تمایل زیادی برای همکاری با شرکتهای عمانی دارد. با توجه به تنوع وسیع ظرفیتهای همکاری بین دو کشور، لازم است بر آینده روابط متمرکز شد تا بتوان با استفاده بهینه از فرصتهای جدید، نقشه راه مناسبی برای روابط و همکاریهای مشترک که در بردارنده منافع دو طرف باشد، تعریف و ترسیم کرد.
او اشتراکات فرهنگی، تاریخی و حسن همجواری و روابط ممتاز سیاسی در منطقه را از ظرفیتهای مهم برای عمق بخشیدن به روابط اقتصادی دانست و افزود: در سالهای اخیر، حجم مبادلات تجاری دو کشور از ۲میلیارد دلار عبور کرده است و چشمانداز روشنی برای افزایش این رقم تا سطحی بسیار بالاتر وجود دارد.
رییس اتاق ایران تاکید کرد: بهواسطه تبادل هیاتهای تجاری بهصورت منظم و مستمر میان اتاقهای بازرگانی، شناخت خوبی از ظرفیتهای اقتصادی و تولیدی نزد فعالان اقتصادی دو کشور ایجاد شده است. با این حال، نکاتی در خصوص پیشبرد هرچه بیشتر روابط اقتصادی بین دو کشور، با تکیه بر برخی ظرفیتها که همچنان به فعلیت نرسیدهاند، وجود دارند که باید مورد توجه قرار بگیرند.
نقش اتاقهای بازرگانی
حسنزاده در حوزه همکاریهای تجاری و مبادلات کالایی به زمینههای متعددی برای صادرات کالا از ایران به عمان و نیز تامین برخی اقلام مورد نیاز بازار ایران از طریق عمان اشاره و تصریح کرد: برای برنامهریزی بلندمدت و پایدار توسعه روابط اقتصادی لازم است به سمت سرمایهگذاریهای مشترک در دو کشور حرکت کنیم بنابراین شایسته است بخشخصوصی دو کشور برای فراهم کردن کلیه تسهیلات و امکانات لازم برای این امر، پیگیری مستمر از دو دولت داشته باشند، همچنین در این ارتباط لازم است اتاقهای مشترک دو کشور به شناسایی پروژههای دارای مزیت نسبی و برنامهریزی برای اجرایی شدن آنها بپردازند.
او با نگاه به آمارها در زمینه «صادرات مجدد کالاهای ایرانی از طریق عمان» و «واردات کالا از عمان» گفت: این اعداد و ارقام نشاندهنده رشد مبادلات است اما توسعه همکاریهای ترانزیتی و بندری و استفاده از ظرفیت و مزایای مناطق آزاد تجاری دو کشور از جمله مناطق آزاد دُقُم و صُحار و منطقه آزاد تجاری چابهار همچنان به عنوان زیرساختهای لازم برای توسعه فعالیتهای بخشخصوصی مورد توجه است که در این زمینه شایسته است اقدامات تکمیلی و زیربنایی از سوی دو کشور صورت پذیرد.
رییس اتاق ایران در ادامه به پیشرفتها و دستاوردهای ارزشمند شرکتهای ایرانی در حوزههای معادن، فناوریهای دانشبنیان، ایتیوای تیسی اشاره کرد و پیشنهاد داد: همکاری میان شرکتهای ایرانی و عمانی در این حوزهها مورد توجه قرار گیرد.
دعوت ایران از سرمایهگذاران
حسنزاده با دعوت ایران از سرمایهگذاران در بخشهای مختلف نظیر نفت، گاز، پتروشیمی، انرژیهای تجدیدپذیر، پروژههای آبرسانی، صنعت نیروگاهی، حملونقل، معادن، کشاورزی، صنعت خودروسازی، فناوری اطلاعات، صنعت گردشگری و هتلسازی گفت: امکان سرمایهگذاری کامل بهصورت مستقل یا با مشارکت سرمایهگذاران ایرانی در حوزههایی که مطرح شد، وجود دارد.
رییس اتاق ایران در بخش دیگری از سخنان خود به صنعت گردشگری بهویژه گردشگری سلامت به عنوان یکی از زمینههای مهم همکاری بین ایران و عمان اشاره کرد و ادامه داد: بخشخصوصی ایران آماده همکاری و ارائه خدمات به گردشگران سلامت کشور عمان است. طبق برآوردها سالانه حدود ۴میلیون نفر از کشورهای عربی به منظور گردشگری وارد ایران میشوند که حدود یک میلیون نفر از این گردشگران، برای بهرهگیری از امکانات درمانی و سلامت به ایران سفر میکنند.
او خاطرنشان کرد: حوزههای انرژی، ساخت و احداث نیروگاههای بادی و خورشیدی و تاسیسات آب و فاضلاب، یکی دیگر از زمینههای جدید همکاری است که امکان بهرهگیری از توانمندی و تجربیات شرکتهای ایرانی در این بخش وجود دارد.
حسنزاده تاکید کرد: بخشخصوصی ایران برای همکاری در بخش توسعه و نوسازی زیرساختها و بخشهای صنعتی و معدنی عمان و همچنین ارائه خدمات فنیومهندسی و همکاری مشترک در زمینههای مختلف عمرانی کشور عمان در حوزههای جادهسازی، ایجاد شبکه ریلی، سدسازی و… آمادگی کامل دارد، همچنین بخشهای خصوصی دو کشور میتوانند در چارچوب همکاریهای چندجانبه و منطقهای، در اجرای پروژههای فنیومهندسی در کشورهای سوم منطقه، بهصورت مشترک همکاری و فعالیت کنند.