نیاز سینما به بازیگر جدید؟
گروه فرهنگ و هنر– از ابتدای اکران نوروزی امسال (۸اسفند سال۱۴۰۳) تاکنون ۱۸فیلم روی پرده سینماها اکران شده که در مجموع با حدود ۵میلیون و ۵۰۰هزار نفر تماشاگر ۴۳۰میلیارد تومان بلیت فروخته‌اند. اگرچه سبد اکران نسبت‌به سال گذشته با تنوع بیشتر و کیفیت بهتری مواجه است اما تعداد مخاطبان فروردین و اردیبهشت‌ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به میزان حدود یکمیلیون و ۴۰۰هزار نفر افت کرده است. سال۱۴۰۳ تعداد تماشاگران سینما در دو ماه فروردین و اردیبهشت ۵میلیون و ۶۶۰هزار نفر بود و امسال در همین دو ماه به ۴میلیون و ۱۰۰هزار نفر کاهش پیدا کرده است. همچنین در اردیبهشت سال قبل ۳میلیون و ۳۰۰هزار نفر تماشاگر، بلیت خریدند در حالی که این میزان تا ۳۰ اردیبهشت امسال ۲میلیون بلیت بوده است.
بر همین اساس امیرحسین علم‌الهدی، کارشناس سینما بیان کرد: این افت مخاطب برای دست‌اندرکاران پخش سینمای ایران قابل پیش‌بینی و معلوم بود که سینمای ایران با شرایطی که پشت سر گذاشته و در آن به سر می‌برد، نمی‌توانست به یک ثبات اقتصادی رو به رشد دست پیدا کند. این مساله دلایل مختلفی دارد از جمله اینکه وقتی دولت‌ها تغییر می‌کنند، سیاست‌ها نیز تغییر می‌کنند و ممکن است هر نوع سرمایه‌گذاری با چالش مواجه شود. البته الان فضا نسبت‌به دوره قبل بازتر شده ولی این قابل پیش‌بینی بود که تماشاگران تا جایی، با فیلم‌های کمدی همراهی می‌کنند. او افزود: امسال پژمان جمشیدی که هنرپیشه خوبی هم هست هشت فیلم دارد و این فیلم‌ها قطعا دچار چالش می‌شوند. وقتی یک بازیگر دو فیلم به نام «دایناسور» و «کوکتل مولوتوف» روی پرده دارد این نشان از ضعف سینمای ایران است که به تعداد محدودی بازیگر رسیده است. اگرچه مردم این بازیگرها را دوست دارند اما یادمان باشد که آنها به کسی چک سفید امضا برای حمایت همیشگی نمی‌دهند بنابراین به‌مرور قابل درک بود که سینمای کمدی مخاطب را پس می‌زند. ما همین الان شاهد این موضوع هستیم و فیلم‌های کمدی‌ای که ممکن بود تا دو، سه سال قبل فروش آنچنانی داشته باشند امسال با افت مخاطب حداقل ۵۰ تا ۶۰درصدی مواجه شده‌اند. این موضوع ارتباطی هم به این دولت یا دولت دیگر ندارد.
کاهش حداقل ۱۰ میلیونی تماشاگر در ۱۴۰۴
این کارشناس سینما به ایسنا گفت: اگر سینمای ایران به تنوع مضامین متعهد نباشد و بازیگر جدید اضافه نکند و به‌سمت تولیدات جسورتر نرود نمی‌تواند به رشد پایدار برسد. با وجود اینکه سال گذشته در مقایسه با دو دهه۸۰ و ۹۰ از منظر تعداد مخاطب، سال خیلی خوبی بود (با حدود ۳۴میلیون نفر) ولی اگر با همین دست فرمان جلو برویم به نظر می‌رسد که امسال به عدد حدود ۲۰ تا ۲۵میلیون نفر برسیم که نسبت به آن ۳۴میلیون با ۱۰ تا ۱۴میلیون کاهش مواجه خواهیم شد. علم‌الهدی بیان کرد: البته باید صبر کنیم که چند فیلم از سینمای اجتماعی مثل «پیر پسر»، «رکسانا» و «زن و بچه» و «غریزه» اکران شوند تا سینمای اجتماعی کمی رونق بگیرد چون فیلم‌های اجتماعی اکران‌شده امسال هنوز موفقیتی نداشته‌اند. در کنار اینها نباید فراموش کنیم که سینمای ایران بدون حضور فیلم خارجی نمی‌تواند به رشد پایدار برسد. این یک بحث شخصی و سلیقه‌ای نیست بلکه علمی است. ما سینمایی را در جهان سراغ نداریم که فقط متکی به سینمای بومی خودش باشد، حتی چین و آمریکا هم همین‌طور هستند و حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد، فیلم خارجی اکران می‌کنند بنابراین سینمای ایران هم باید به سمت سینمای بین‌المللی برود و تولید مشترک را در دستور کار خود قرار دهد. البته اینها بحث‌هایی هستند که باید در سیاست کلی خارجی ایران درباره آنها به جمع‌بندی رسید.
او با تاکید براینکه «سینما علم است و اگر نتوانیم مبانی و آداب علمی را برای سینمای ایران رعایت کنیم سینما دچار فراز و نشیب‌هایی خواهد شد» افزود: کاهش حدود یکمیلیون و ۴۰۰هزار نفر مخاطب در دو ماه گذشته یعنی حدود ۱۱۰میلیارد تومان کاهش در فروش داشته‌ایم و امیدوارم در ۱۰ماه باقیمانده، سینما بتواند یک رشد قابل قبول را، دست‌کم به اندازه سال قبل به دست آورد. در این خصوص باید منتظر باشیم و ببینیم تولیدات جدید سینما که براساس سیاست‌های دولت فعلی ساخته می‌شوند در جذب مخاطب چطور عمل می‌کنند. گرچه به‌نظر می‌رسد دولت چهاردهم به سمت تنوع و افزایش حضور سینماگران و تعامل بیشتر پیش رفته و این اتفاق خوبی است اما اگر فکر جدی نکنیم و همه‌چیز را به قضا و قدر بسپاریم ممکن است سینمای ایران امسال با یک کاهش بیش از ۱۰میلیون مخاطبی مواجه شود و این یعنی حدود یک‌هزار میلیارد تومان ضرر برای سینما در سال۱۴۰۴.
باید فیلم‌هایی اکران شود که فیلم‌بین‌ها پاگیر سینما شوند
علم‌الهدی درباره اینکه آیا این منطقی است که برای رونق کلی سینما چشم انتظار اکران یکی دو فیلم همچون «پیر پسر» باشیم؟ گفت: به‌نظرم «پیر پسر» فقط می‌تواند به وضعیت اکران کمک کند و این اشتباه است که تمام بار توسعه و فروش سینما را روی دوش این فیلم قرار دهیم. بله، این فیلم شاخص است و حتما مخاطب آن را همراهی می‌کند، هرچند به‌خاطر زمان طولانی فیلم ممکن است در سانس‌دهی سینماها دچار مشکلاتی شود ولی به هر حال فیلم مهمی است که امیدوارم در کنار فیلم پرویز شهبازی و سعید روستایی بتواند سینمای اجتماعی را رونق دهد. با این حال سینمای اجتماعی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث رونق شود بلکه صرفا می‌تواند تنوع را بالا ببرد و فیلم‌بین‌ها را پاگیر سینما کند چون ما یک جامعه یک تا ۲میلیون نفری فیلم‌بین داریم که حضور آنها می‌تواند سینما را با ثبات فروش مواجه کند.
سینمای ایران به بازیگرهای جدید نیاز دارد
علم‌الهدی در بخشی دیگر با ابراز امیدواری از اینکه اکران یکسری فیلم‌های پربحث و پرحاشیه بتواند به رونق سینما کمک کند، افزود: در کنار این فیلم‌ها و ضرورت تنوع موضوعی، ما به نیروی انسانی جدید در سینما به‌خصوص در حوزه بازیگری نیاز داریم. باید کسانی که روی پرده دیده می‌شوند متنوع‌تر باشند. در وضعیت فعلی، شبکه نمایش خانگی بی‌تاثیر نیست چون روزبه‌روز سهم بیشتری از بازار را می‌گیرد و اگر سینمای ایران نتواند سیاست‌های خود را با بازار نمایش خانگی بازتعریف کند و به‌سمتی نرود که با تنوع بیشتر و جلوتر از سریال‌های نمایش خانگی حرکت کند، نمی‌تواند موفق باشد. یک مثال برای درک بهتر این شرایط همین است که به یادآوریم ما در سینما شاهد تولید انبوهی از فیلم‌های جنگی فاقد مخاطب هستیم و آیا بهتر نیست به‌جای این همه فیلم، یک فیلم جنگی خوب و پرمخاطب ساخته شود؟ چرا الان «صیاد» و «اسفند» باید این مقدار بلیت بفروشند؟ چرا ما با اسطوره‌های‌مان چنین کاری می‌کنیم؟ چرا مخاطب باید برای دیدن اسطوره‌ها بر پرده سینما بی‌انگیزه باشد؟ اینها نشان از هدف‌گذاری اشتباه متولیان سینما در حوزه دفاع مقدس است که در حوزه‌های دیگر هم قابل بررسی و تعمیم است.
