31 - 12 - 2017
نگرانی همچنان باقی است
«جهان صنعت»- برطرف کردن فقر مطلق در کشور تا پایان دولت دوازدهم یعنی سال ۱۴۰۰ یکی از وعدههای مهم روحانی است که بارها توسط رییسجمهور و وزرا مورد تاکید قرار گرفته اما حالا شرایط بازار بهگونهای رقم خورده که برای خرید یک کیلو گوجهفرنگی باید ۴۵۰۰ تومان پول کنار گذاشت و هر شانه تخممرغ را نیز ۲۲ هزار تومان خریداری کرد که با یک حساب و کتاب سر انگشتی میتوان نتیجه گرفت اقشار کمدرآمد و سطح پایین جامعه اگر بخواهند قید خرید گوشت، مرغ و برنج را هم بزنند و با املت شکم خود را سیر کنند، باید تمام حقوق خود را صرف همین مساله کنند. این در حالی است که به لطف لایحه بودجه سال ۹۷، قرار است از سال آینده بیشتر خرج و مخارج دولت از جیب مردم تامین شود چراکه صحبتهایی از افزایش قیمت حاملهای انرژی به میان آمده و علاوه بر فشار مالیاتی مضاعف به فعالان اقتصادی خوشحساب، عوارض خروج از کشور نیز قرار است افزایش پیدا کند. در این میان نگاهی به بودجه نشان میدهد که نه تنها برای کوچکسازی و چابکسازی دولت در بودجه سال آینده فکری نشده بلکه حتی بودجه شرکتهای دولتی ۱۹ درصد نیز افزایش داشته است در حالی که برای رونق تولید و اشتغال و همچنین بهبود وضعیت معیشتی خانوارها تدبیر خاصی اندیشیده نشده است. بنابراین آنطور که کارشناسان میگویند، بیشتر فشارهای اقتصادی سال آینده روی دوش مردم خواهد بود.
وعده تعیین استاندارد حداقل زندگی
این پیشنهادات در لایحه بودجه سال ۹۷ درحالی از سوی دولت ارائه شده که رییسجمهور هنگام ارائه این بودجه به مجلس اعلام کرد: در سال آینده باید حداقل زندگی مردم و استاندارد حداقل را برای زندگی مردم تعیین کنیم. این چیزی است که در سال ۹۷ اعلام خواهیم کرد. روحانی با تاکید بر اینکه این بودجه برای رفع فقر است، گفت: این بودجه و تبصره ۱۴ آن برای این است که بتوانیم به هدف رفع فقر مطلق برسیم. برای اولین بار ایران یک قدم بسیار مهم و بزرگ برای استانداردسازی زندگی اقشار آینده در سال آینده برمیدارد. رییسجمهور همچنین با بیان اینکه وعدهای که دادیم این است که رفع فقر مطلق از بودجه ۹۷ آغاز میشود، گفت: همه شما برای فقرا نگرانید و حق با شماست. همه میدانیم اقشاری در این کشور شرایط زندگی خوبی ندارند. از این رو استانداردی را برای حداقل زندگی تعیین کرده و اعلام میکنیم هرکسی زندگیاش پایینتر از این استاندارد است اعلام کند و در یک سازمان حمایتی ثبتنام شود چراکه ما نظام تامین اجتماعی را سال آینده به صورت گسترده آغاز خواهیم کرد.
اگر کمی عقبتر هم برگردیم، به یاد خواهیم آورد که رییسجمهور و اسحاق جهانگیری معاون اول او بارها در مناظرات انتخاباتی اخیر، وعده از بین بردن فقر مطلق را تا ۱۴۰۰ مطرح کردهاند. همچنین حسن روحانی در اولین کنفرانس خبری خود بعد از انتخابات بهطور مجدد روی این موضوع تاکید کرد و گفت: «هدف ما این است که فقر مطلق را تا پایان دولت دوازدهم در سال ۱۴۰۰ از بین ببریم. آنچه گفتیم بر مبنای نظر کارشناسی، برنامهای بوده که به مجلس دادیم و کتاب برنامه دولت دوازدهم بوده است و بر همین مبنا تلاش خواهیم کرد.»
حال با توجه به اینکه روحانی بارها روی موضوع رفع فقر مطلق تاکید کرده و حتی سال ۹۷ را زمان اجرای این اقدام اعلام کرده است، بد نیست نگاهی به وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم بیندازیم تا ببینیم آیا پیادهسازی چنین تصور زیبایی با تصمیمات و اقداماتی که توسط دولتمردان اجرایی میشود، قابلیت تحقق خواهد داشت یا خیر.
بدترین ماههای معیشتی
پاییز و زمستان سال ۹۶ را شاید بتوان به عنوان بدترین ماههای معیشتی مردم نامگذاری کرد چراکه طی روزهای اخیر روند افزایش قیمت کالاهای اساسی بهطور عجیبی سرعت گرفته و هر روز یکی از مهمترین اقلام اساسی با افزایش قیمت قابل توجهی وارد بازار میشود. این در حالی است که در جلسه اخیر مسوولان بازرگانی و اقتصادی کشور که به ریاست معاون اول رییسجمهور برگزار شده، تنها بر ضرورت نظارت دقیق بر بازار و رصد قیمتها به صورت مستمر تاکید شده است در صورتی که شواهد نشان میدهد، بازار نابسامان کالاهای اساسی همان سمت و سوی قبلی خود را طی میکند. البته وزیر صنعت، معدن و تجارت در جلسه اخیر ستاد تنظیم بازار، گزارشی از جلسات کارگروه تنظیم بازار و آخرین وضعیت قیمتها را ارائه کرد و از نظارت دقیق بر بازار خبر داد اما واقعیت این است که با حرف و شعار، بازار سر و سامان پیدا نمیکند و وضعیت جیب مردم هم بهتر نمیشود.
افزایش قیمت بیسروصدا
بررسی قیمت اقلام اساسی در بازار نشان میدهد که در روزهای اخیر نرخ برخی محصولات نظیر لبنیات، تخممرغ و برنج خارجی بیسروصدا افزایش یافته است. همچنین برنج ایرانی نیز که طی ماههای اخیر با قیمتهای بالا در مغازهها به فروش میرسید، این روزها در معرض گرانیهای مجدد قرار گرفته است. در این میان افزایش قیمت جوجه یک روزه و همچنین نهادههای دامی، گرانی مرغ را در روزهای آینده به دنبال خواهد داشت. این در حالی است که با افزایش سرمای هوا و کمبود تولید برخی از اقلام میوهوترهبار، قیمت برخی از اقلام میوه در بازار افزایش یافته و حتی قیمت هر کیلو گوجهفرنگی در برخی مناطق سطح شهر به ۴۵۰۰ تومان رسیده است.
گشت و گذاری در بازار نشان میدهد که قیمت هر کیلو برنج خارجی به هفت هزار و ۵۰۰ تا هشت هزار، هر شانه تخممرغ ۱۹ تا ۲۰ هزار، شیر بطری دو هزار و ۷۰۰، شیر نایلونی هزار و ۸۰۰، ماست یک کیلویی شش هزار تومان و پنیر ۴۰۰ گرمی پنج هزار و ۳۰۰ تومان رسیده است. این در حالی است که برخی از فروشندگان نیز معتقدند، قیمت برنج خارجی و تخممرغ به سبب کمبود عرضه در بازار افزایش یافته که با افزایش نرخ بنزین در سال آینده، قیمتها دستخوش تغییر و تحولاتی جدید قرار خواهند گرفت.
نظر مجلسیها
همچنین نمایندگان مجلس نیز معتقدند که بندهای لایحه بودجه سال ۹۷ نه تنها به نفع معیشت زندگی مردم نخواهد بود بلکه گرانیهای کاذب را نیز به دنبال خواهد داشت. این در حالی است که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران که برای اولین بار تورم خانوارهای کل کشور را برحسب دهکهای هزینهای در آذرماه محاسبه کرده، تورم سالانه خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات برای دهک اول ۱/۱۱ درصد و برای دهک دهم ۲/۱۳ درصد اعلام شده است. بر این اساس نرخ تورم در گروه خوراکیها دو رقمی اعلام شده در حالی که با توجه به وضعیت معیشتی خانوارها و همچنین براساس برنامهها باید نرخ تورم تکرقمی میشد.
در این خصوص عضو هیاترییسه کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد: تاثیرات روانی زمزمههای افزایش نرخ حاملهای انرژی مخصوصا قیمت بنزین باعث شده حتی رشد قیمت برخی اقلام خوراکی از هماکنون شروع شود. حسن حسینیشاهرودی با بیان اینکه با توجه به وضعیت معیشت خانوارها نباید رشد نرخ تورم دو رقمی باشد، گفت: خانوارها میتوانند تامین برخی از نیازهای اعضای خانوار مانند پوشاک نو و غیره را به تعویق بیندازند اما تامین اقلام خوراکی خانوادهها اجتنابناپذیر است. این در حالی است که تاثیرات روانی زمزمههای افزایش نرخ حاملهای انرژی مخصوصا قیمت بنزین باعث شد حتی رشد قیمت برخی اقلام خوراکی از هماکنون شروع شود در صورتی که باید با ایجاد بازار رقابتی و حذف سوداگران و اعمال نظارت موثر سیستمی و برقراری ارتباط نزدیکتر بین تولیدکننده و فروشنده، هزینههای بالاسری را کنترل کرد تا از گرانی کاذب جلوگیری شود.
کوچکتر شدن سفره خانوارها
در این باره همچنین سخنگوی هیاترییسه مجلس اعلام کرده است: اگر در بحث هدفمندی یارانهها و رشد قیمت حاملهای انرژی و اشتغالزایی، ملاحظات لازم رعایت نشود معیشت خانوارها با مشکل جدی روبهرو میشود. بهروز نعمتی معتقد است رشد نرخ بنزین علاوه بر تاثیرات اقتصادی که بر قیمتها خواهد داشت، باعث میشود قیمت کالاها و خدمات به صورت کاذب و روانی نیز گران شود.
معصومه آقاپورعلیشاهی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز درباره لایحه بودجه سال ۹۷ معتقد است نفس ایرانیان در بودجه سال آتی بند آمده است. این درحالی است که باید اقتصاد کشور از شعارزدگی خارج شود و کارهای اساسی در اقتصاد کشور انجام شود چراکه اگر در این رابطه باز هم تاخیر وجود داشته باشد به زیان مردم است. همچنین تاخیر در تحول اقتصادی باعث میشود مردم بازنده باشند و سفره خانوارهای ایرانی کوچکتر شود.
گرانیهای ناشی از نوسان دلار
اما گذشته از وضعیت بازار نابسامان خوراکیها و اقلام اساسی، طی روزهای اخیر بازار طلا، سکه و دلار نیز با نوسانات قابل توجهی روبهرو شد بهطوریکه به دنبال افزایش قیمت دلار، قیمت تمامشده تولید برای تولیدکنندگان افزایش یافت و در بازارهای مختلف همچون بازار لوازم خانگی، صحبت گرانیهای مجدد به میان آمد چراکه با افزایش قیمت دلار، قیمت واردات کالاهای وارداتی مانند پوشاک یا مواد اولیه برای تولید در حوزههای مختلف افزایش مییابد و در نهایت از قدرت رقابت تولیدکننده کاسته شده و قیمتها برای مردم نیز افزایش پیدا میکند. در حالی که به گفته بازاریها، رکود در بازار از بین نرفته و این نوسانها با توجه به قدرت خرید پایین خانوارها، شرایط بازار را روزبهروز وخیمتر خواهد کرد.
افزایش قیمت ۱۵ درصدی مسکن
این در حالی است که بر اساس آماری که بانک مرکزی در رابطه با معاملات املاک و مستغلات در پایان آذرماه سالجاری منتشر کرده است، متوسط قیمت یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاههای معاملات ملکی در تهران حدود پنج میلیون تومان بوده که بیانگر افزایش ۱/۴ درصدی نسبت به آبانماه و ۹/۱۴ درصدی در قیاس با آذرماه سال گذشته است. با این وجود نه تنها قیمت اساسیترین کالاهای مورد نیاز مردم و همچنین لوازمخانگی، پوشاک و... افزایش یافته بلکه حتی قیمت خانه نیز نسبت به سال قبل تا حدود ۱۵ درصد رشد داشته است که نشان میدهد خرید خانه با حقوقهای فعلی، قابلیت تحقق ندارد.
رشد پایدار اقتصادی، فقر را ریشهکن میکند
با توجه به آنچه تاکنون ذکر شد و همچنین با وجود لایحه بودجه سال ۹۷ که از زمان ارائه آن، بارها توسط کارشناسان مورد انتقاد قرار گرفته، به نظر میرسد سال آینده اوضاع معیشتی مردم نابسامانتر از حال حاضر پیش خواهد رفت چراکه روند افزایش قیمتها به سرعت در حال اتفاق افتادن است. همچنین نگاهی به آمارها نشان میدهد دولت یازدهم اختلاف طبقاتی یا همان فاصله فقیر و غنی را بیشتر کرده است بهطوری که بررسی آخرین آمارهای رسمی مرکز آمار بهوضوح نشان میدهد فاصله میان فقرا و اغنیا طی سالهای ۹۱ تا ۹۴ افزایش یافته است.
شاید به همین خاطر باشد که در حال حاضر یکی از تاکیدات مهم رییسجمهور «برطرف کردن فقر مطلق در کشور تا پایان دولت دوازهم» است بهطوری که دولت قصد دارد با بودجههای خود، رفع فقر و ایجاد عدالت را در سال ۹۷ در دستور کار قرار دهد. اگرچه به نظر میرسد با شرایط فعلی و همچنین پیشبینی کارشناسان، نهتنها فقط مطلق در سال آینده ریشهکن نخواهد شد بلکه به تعداد فقرا افزوده هم میشود. این در حالی است که صاحبنظران اقتصادی معتقدند ریشهکنی فقر مطلق یک دهه طول میکشد چراکه ریشهکن شدن فقر به دنبال رشد پایدار اقتصادی در کشور خواهد بود. اما در حال حاضر هنوز چارچوب اقتصاد مقاومتی به درستی تدوین نشده و درآمد سرانه ما حدود ۵ هزار دلار است در صورتی که زمانی میتوانیم از ریشهکنی فقر صحبت کنیم که درآمد سرانه حدود ١٠ هزار دلار باشد.
به گفته فتاح رییس کمیته امداد، اگر بخواهیم سطح رفاه مردم را خیلی بالا ببریم، تعداد کسانی که در خط فقر مطلق به سر میبرند، بیشتر خواهد شد و حتی تا ۱۶ یا ۲۰ میلیون نفر هم افزایش خواهد یافت بنابراین بستگی دارد که برای مردم چه امکاناتی در نظر گرفته شود و همچنین تعریف دقیقی از فقر مطلق ارائه شود تا بتوان برای رفع فقر مطلق نیز برنامهریزی کرد. واقعیت این است که روحانی در زمان انتخابات ریاستجمهوری بارها به مساله از بین بردن فقر مطلق اشاره کرد و در این مورد شعار داد. همچنین در حال حاضر نیز زمان اجرایی شدن این وعده، سال ۹۷ عنوان میشود اما با وجود تلاشهای صورت گرفته، همچنان برنامه مشخصی برای دستیابی به این منظور دیده نمیشود و به نظر میرسد با وجود بندهای طلایی لایحه بودجه سال ۹۷، مردم در سالهای بعد فقیرتر هم خواهند شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد