28 - 05 - 2023
نویدبخش بازگشت برجام
نقش ایران در اوپک پررنگتر میشود؟
«جهانصنعت»- دبیرکل سازمان کشورهای صادرکننده نفت در حالی به ایران سفر کرده که در آستانه اجلاس اوپکپلاس، یکبار دیگر لابیها برای ثبات بازار نفت شدت گرفته است.
روز گذشته هیثم الغیص دبیر کل اوپک به منظور ملاقات و گفتوگو با رییسجمهوری و وزیر نفت ایران وارد تهران شد.
هرچند بررسی وضعیت بازار نفت، چشمانداز عرضه و تقاضا و تبادلنظر درباره نشست پیشروی اعضای اوپک و نشست وزارتی ائتلاف اوپکپلاس از محورهای این دیدار اعلام شد، با این حال تحلیلگران اقتصاد انرژی بر این باورند که سفر دبیرکل کویتیالاصل اوپک آن هم درست بعد از گرم شدن روابط ایران با کشورهای عربی منطقه میتواند نویددهنده این موضوع باشد که قرار است تحولاتی در حوزه دیپلماسی انرژی ایران صورت بگیرد.
هرچند همچنان تحریمها عامل بازدارنده افزایش تولید نفت ایران است با این حال در ماههای اخیر رفت و آمدهای دیپلماتیک نشاندهنده تحولات تازه در دیپلماسی منطقهای ایران است.
آخرین بار محمدبارکیندو دبیرکل اوپک در بهار ۱۳۹۸ برای شرکت در نمایشگاه بینالمللی نفت، گاز و پتروشیمی به ایران آمده بود و هیثم الغیص بیت و هفتمین دبیرکل اوپک که حالا نزدیک به دو سال از دبیرکلی او میگذرد، به ایران سفر کرده است.
سفر هاشم الغیص در شرایطی صورت میگیرد که روابط ایران و عربستان در حال گرمتر شدن است. از سویی زمزمههایی برای وساطتت پادشاه عمان برای ازسرگیری مذاکرات برجام شنیده میشود. در همین حال، ظاهرا عراقیها هم در حال مذاکره با ایران برای پذیرش FATF هستند.
مجموعه این عوامل میتواند برای نفت ایران نویدبخش بازگشت به بازار باشد.
جهان آبستن تحولات نفتی
قیمت نفت در ماههای گذشته روند کاهشی داشته است. در مقابل دلار به شدت تقویت شده و تقریبا همه اقداماتی که اوپکپلاسیها برای بالا ماندن قیمت نفت از کاهش متوالی تولید گرفته تا نزدیکی مواضع بین روسیه و عربستان انجام دادهاند، تا قیمت نفت کاهش نیابد، اما کشورهای مصرفکننده نفت در راس آنها آمریکا هم بیکار نمانده و با سیاستهای پولی از یکسو و افزایش تولید نفت خود اقدام به مقابله به مثل در مقابل تصمیمهای اوپکپلاس کرده است.
اگرچه روسیه که تحت تحریمهای آمریکا و کشورهای اروپایی قرار دارد، مدعی شده که تولید نفت خود را کاهش داده، اما منابع خبری میگویند که روسیه همچنان ۹ میلیون بشکه نفت در روز به بازارهای جهانی صادر میکند.
رویترز به نقل از منابع آگاه نوشت که روسیه در آستانه نشست وزیران اوپکپلاس، تمایل دارد حجم تولید نفت این گروه بدون تغییر حفظ شود زیرا از قیمت و سطح تولید فعلی رضایت دارد.
اوپکپلاس که شامل تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانشان نظیر روسیه است، دوم آوریل با اعلام دور جدید کاهش تولید، بازار را غافلگیر کرد و باعث شد قیمت نفت افزایش پیدا کند.
ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه، چهارشنبه گذشته اعلام کرد قیمتهای انرژی در حال نزدیک شدن به سطوحی هستند که از نظر اقتصادی، توجیه دارد. الکساندر نواک، معاون نخستوزیر و دیپلمات نفتی روسیه، روز پنجشنبه اظهار کرد: انتظار ندارد اقدام جدیدی از سوی اوپکپلاس انجام شود.
نواک گفت: روسیه و شرکای این کشور در نشست وزیران اوپکپلاس در وین، درباره آنچه برای بازار نفت بهترین است، تصمیم خواهند گرفت. مسکو با حمایت از سطح تولید فعلی، امیدوار است بتواند قیمت نفت را بدون اینکه از سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه که از سوی کشورهای غرب برای گرید نفتی اورال تعیین شده است فراتر رود، ثابت نگه دارد.
یک منبع آگاه از مواضع روسیه، به رویترز گفت: کاهش بیشتر تولید نفت بعید است. یک منبع آگاه دیگر گفت: کاهش تولید نفت در حال حاضر، به نفع روسیه نیست. روسیه متعهد شده است از مارس تا پایان سال ۲۰۲۳، تولید نفت خود را ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد و به ۵/۹ میلیون بشکه در روز برساند.
یک منبع آگاه در یکی از شرکتهای نفتی بزرگ روسیه به رویترز گفت: روسیه به سختی به کاهش تولید متعهدشده، عمل میکند و در عین حال، در فضای فعلی بازار، نیازی به کاهش بیشتر تولید ندارد.
روسیه دومین صادرکننده بزرگ نفت پس از عربستان سعودی است که شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی آن اوایل هفته گذشته به فروشندگان استقراضی هشدار داده بود مراقب باشند.
اقدام غرب در تحمیل سقف قیمت برای فروش نفت دریابرد روسیه، محاسبات تولید مسکو را پیچیده کرده و روسیه برخلاف سایر اعضای اوپکپلاس، به دنبال به حداکثر رساندن قیمت نفت نیست. اگر روسیه بتواند قیمت نفت اورال را پایینتر از سقف قیمت غربی نگه دارد، حفظ عرضه این کشور به بازار جهانی، راحتتر میشود.
نقش ایران در تحولات نفتی جهان
محمود خاقانی کارشناس بینالملل انرژی در گفتوگو با «جهانصنعت» درباره سفر دبیرکل اوپک به ایران میگوید: آخرین بار که دبیرکل اوپک به ایران سفر کرده، نویدها بر این بود که برجام به ثمر میرساند و ایران میتواند به بازار نفت برگردد و نقش خود را در اوپک ایفا کند.
به همین دلیل ایران مورد توجه بود، چون نقشی تاثیرگذار داشت، اما بعد از تحریمهای بینالمللی، اوپک به ایران به عنوان عضوی نگاه کرد که سهمیهای برای تولید ندارد که بتواند در بازار تاثیرگذار باشد.
او افزود: اوپک دو کشور را در سیاستهای خود رها کرد؛ ایران به عنوان کشوری که توان تولید داشت اما به دلیل تحریمها نمیتوانست نفت خود را به بازار عرضه کند و عضو دیگر عراق بود که توان تولید و ظرفیت داشت، اما چون شرکتهای شرقی و غربی مثل چین، روسیه و کشورهای اروپایی و آمریکایی در صنعت نفت این کشور سرمایهگذاری کردهاند، در نتیجه این کشورها خواهان نفت عراق بودند به همین دلیل هم تولید این کشور رو به افزایش گذاشت و در محاسبات اوپک عراق قرار نگرفت.
خاقانی با یادآوری ملیت الغیص که کویتی است، تصریح کرد: حفظ قیمتهای نفت در روند قیمتی باثبات هم مورد علاقه چین و آمریکا و هم مورد توجه اروپاییهاست.
ضمن اینکه روسیه هم با این موضوع مشکلی ندارد.او افزود: با اینکه روسیه در اجلاس قبلی روسیه برای اینکه بازار را تقویت کند پذیرفت که روزی ۵۰۰ هزار بشکه تولید نفت خود را کاهش دهد، اما آخرین ردیابیهایی که از بارگیری نفتکشهای روسیه گزارش شده و شبکههای خبری آن را تایید کردند، نشان میدهد که روسیه تولید نفت خود را کاهش نداده است.
بنابراین فروش نفت روسیه نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش هم داشته است.این کارشناس بینالملل انرژی با طرح این پرسش که نفت روسیه کجا میرود؟ عنوان کرد: این روزها مقامات اروپایی به شدت نگران رکود هستند. این بدان معناست که نفت خاورمیانه جایگزین ایران میشود و نفت روسیه به کشورهای غربی و شمال غربی اروپا میرسد و مصرف میشود؛ همینطور که گاز روسیه صادر میشود. برخی کشورهای اروپایی با روسیه تفاهم کردهاند که پول گاز را یا به یورو یا به روبل بپردازند.خاقانی با اشاره به وضعیت بازار نفت آمریکا خاطرنشان کرد: در بازار نفت آمریکا تولید و ظرفیت نفت خام غیرمتعارف مشهور به شیل اویل و شیل گاز در حال کاهش است، زیرا هزینه تولید آن در مقایسه با انرژیهای جایگزین گرانتر شده است و اقتصاد انرژیهای جایگزین به دلیل پیشرفت تکنولوژی به ویژه هوش مصنوعی به سرعت از انرژیهای فسیلی درحال جلو زدن است.
او اضافه کرد: در نتیجه بازار در مسیر کاهش قیمتهاست، زیرا عرضه هست ولی تقاضا نیست. از سویی باید در نظر داشت که اقتصاد آمریکا قبل از شروع ماه ژوئن، با چالش افزایش سقف بدهیهای دولت آمریکا روبهرو است.
این کارشناس بینالملل انرژی گفت: چنین تصویری از اقتصاد آمریکا قطعا بر قیمت نفت تاثیر خواهد گذاشت، اگر کنگره برای افزایش سقف بدهیهای دولت آمریکا موافقت کند، بدان معناست که دلار قدرت بیشتری میگیرد و قدرت گرفتن دلار در تضاد با قیمت نفت است.
او تاکید کرد: کارشناسان بر این باورند که موافقت کنگره با افزایش سقف بدهیهای آمریکا یکی از دلایل افزایش دلار در مقابل سایر ارزها خواهد بود، زیرا آمریکا چاپ دلار را متوقف کرده و سیاستها انقباضی خواهد شد و چون نفت به دلار قیمتگذاری میشود در نتیجه تقاضا برای دلار افزایش مییابد.
خاقانی در ادامه با اشاره به سفر دبیرکل اوپک به ایران گفت: سفر دبیرکل اوپک نویدهایی برای ایفای نقش بیشتر برای ایران در اوپک دارد. از آنسو هم چراغسبزهایی به دنبال گرم شدن روابط ایران و عربستان به بازار میدهد که در صورت بازگشت ایران به میز مذاکرات با اروپاییها نقش ایران در اوپکپلاس بیشتر شود.او افزود: این موضوع به خصوص از سوی چینیها پشتیبانی میشود. از سویی سفر الکساندر نواک معاون نخستوزیر روسیه به ایران که اتفاقا او هم درباره اوپکپلاس صحبت کرده، از پررنگتر شدن نقش ایران در اوپکپلاس خبر میدهد.
این کارشناس بینالملل انرژی تصریح کرد: این موضوع را هم باید در نظر داشت که اخیرا آمریکا مشاور امنیتی خود را به عربستان فرستاده است، زیرا پایین بودن قیمتهای نفت برای آمریکا در این شرایط بسیار مهم است.خاقانی در پاسخ به این سوال که اگر تحریمها برداشته شود و تولید نفت ایران افزایش یابد، آیا ممکن است برای ایران سهمیه در اوپک در نظر گرفته شود، گفت: تولید نفت ایران وقتی میتواند افزایش یابد که ایران در بازار مشتری رسمی داشته باشد. در حال حاضر ایران در بازار تکفروشی میکند و مشتریای که قرارداد میانمدت و بلندمدت داشته باشد، ندارد.
او گفت: به نظر میرسد اوپک امیدوار است با مذاکراتی که در حال انجام است و پذیرش احتمالی FATF از سوی ایران که با وساطت یکی از کشورهای همسایه در حال انجام است، تولید نفت ایران به بازار جهانی اضافه شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد