نوسان ارزی؛ ضربه پنهان به تولید
جهان صنعت_ واردات آزاد نیز بدون کنترل نقدینگی تنها به افزایش تقاضای غیرمولد برای ارز منجر شده و ثبات اقتصاد کلان را تهدید می‌کند. اینجاست که می‌توان گفت اصلاح نظام بانکی پیش‌نیاز هر اصلاح دیگری است، نه گزینه‌ای در کنار سایر گزینه‌ها.
چرا اصلاح بانکی اولویت دارد؟ زیرا بدون بانک سالم نرخ ارز ثبات پیدا نمی‌کند، واردات آزاد به شوک ارزی تبدیل می‌شود، سرمایه‌گذاری بلندمدت شکل نمی‌گیرد، هیچ برنامه توسعه‌ای دوام نمی‌آورد و مردم دائما از ناحیه تورم آسیب می‌بینند. اصلاح بانکی یعنی شفافیت، کنترل خلق پول، بازنویسی قانون، اصلاح قراردادها و پاکسازی ترازنامه‌ها. پس از این مرحله است که می‌توان به سمت ارز تک‌نرخی یا واردات آزاد حرکت کرد بدون اینکه تورم آن را ببلعد.
تک‌نرخی‌سازی و واردات آزاد جایگزین اصلاح بانکی نیستند. این دو سیاست می‌توانند موثر باشند اما فقط زمانی که به عنوان مکمل اصلاحات اساسی بانکی اجرا شوند. اگر اولویت‌ها وارونه باشد، نتیجه تکرار همان چرخه آشناست: رونق مقطعی، شوک قیمتی، نارضایتی عمومی و بازگشت به نقطه اول. بنابراین مساله ایران نه حذف یک نرخ ارز و نه باز کردن یا بستن درهای واردات بوده بلکه مساله اصلی، اصلاح نظام پولی و بانکی است. تا وقتی بانک‌ها در وضعیت ناترازی عمیق قرار دارند و خلق پول بی‌ضابطه ادامه دارد، هیچ سیاست دیگری به سرانجام نمی‌رسد.
*دکترای تخصصی اقتصاد معدن
