نقطه آغاز بحران

کاهش شاخص‌های مالی، رشد شدید قیمت نفت که ممکن است به بروز رکود در اقتصاد جهان منجر شود، رشد قیمت طلا و احتمال رسیدن آن به ارقام بسیار بالا، تشدید تنش‌ها در خاورمیانه و … همه این تحولات در سه روز اخیر رخ داده و اثرات بزرگ بر جهان خواهد داشت. آیا این ابتدای ماجراست؟ هفته گذشته نوسان در قیمت مواد خام و شاخص‌های مالی در بورس‌های بزرگ قابل ملاحظه بود به این معنا که به دلیل تشدید تنش‌های سیاسی در عراق شاهد رشد قیمت نفت و طلا و افت شاخص‌های مالی بودیم. البته شاخص دلار تغییرات بزرگ نداشت و قیمت سنگ‌آهن عملکرد هفتگی مثبت را به ثبت رساند. واقعیت این است که به دلیل اقدام آمریکا یعنی هدف قرار دادن سردار سلیمانی و تعداد دیگری از اطرافیان او، بر نگرانی‌ها و تنش‌ها در خاورمیانه افزوده شده است. در سه روز اخیر دیدگاه‌های گوناگون درباره آنچه در آینده رخ خواهد داد مطرح شده است. این در حالی است که از پیش ریسک‌های مختلف اقتصاد جهان را تهدید می‌کند و فعالان اقتصادی با انواع ابهام‌ها درباره آینده مواجه هستند.
هفته پیش‌رو هم از لحاظ سیاسی و هم اقتصادی هفته‌ای پر اهمیت است و سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی و مواد خام باید برای هر اتفاقی آماده باشند. در ادامه به تقویم اقتصاد جهان در روزهای آینده و چند پیش‌بینی که از سوی تحلیلگران مطرح شده اشاره می‌کنیم.
به گزارش «جهان‌صنعت» به نقل از بورس ۲۴، روز دوشنبه وضعیت بخش خدمات در چین، منطقه یورو و آمریکا در ماه گذشته میلادی مشخص خواهد شد. همچنین شاخص بهای تولیدکننده و شاخص اعتماد سرمایه‌گذاران در منطقه یورو اعلام می‌شود. عملکرد بخش خدمات در اقتصادهای بزرگ همواره بهتر از بخش تولید کارخانه‌ای بوده و انتظار می‌رود این وضعیت ادامه یابد. با آنکه هنوز در عمل هیچ اقدام مثبتی از سوی چین و آمریکا برای کاستن از تنش‌های تجاری انجام نشده اما امیدواری به کاهش تعرفه‌ها جو بازارها را مثبت کرده است و سرمایه‌گذاران معتقدند سیاست‌های حمایتی بانک‌های مرکزی ادامه پیدا خواهد کرد. البته هر گونه تنش ژئوپولیتیک به ویژه اگر تداوم پیدا کند سبب ضعف اقتصاد جهان و افت شاخص‌های مالی خواهد شد. روز جمعه شاخص‌های مالی در بورس‌های بزرگ جهان کاهش یافتند زیرا درباره بروز جنگ بین ایران و آمریکا نگرانی‌های شدید به وجود آمده است.
در زیر نمودار تغییرات شاخص متوسط صنعتی داوجونز در بورس آمریکا در یک ماه اخیر نشان داده شده است:
روز سه‌شنبه تغییرات خرده‌فروشی و نرخ تورم در منطقه یورو و تغییرات سفارش‌های کارخانه‌ای در آمریکا اعلام می‌شود. همچنین تغییرات ذخیره نفت آمریکا در هفته قبل مشخص خواهد شد. قیمت نفت تحت تاثیر عوامل مختلف به بالاترین میزان در چند ماه اخیر رسیده و اگر رشد قیمت‌ها ادامه پیدا کند اقتصاد جهان با خطر رکود مواجه خواهد شد. از پیش بهبود نسبی وضعیت اقتصاد جهانی و کاهش بیش از پیش عرضه نفت از سوی اوپک‌پلاس به افزایش قیمت نفت منجر شده بود و روز جمعه با اعلام حمله آمریکا به خودروی حامل سردار سلیمانی در نزدیکی فرودگاه بغداد، قیمت‌ها تا چهار درصد رشد کرد. در روزها و هفته‌های آینده احتمال اقدام ایران و شدت پیدا کردن تنش‌ها سبب می‌شود قیمت نفت بالا باقی بماند. شرایط حاکم بر بازار نفت از افزایش قیمت‌ها حمایت می‌کند اما انتظار می‌رود به تدریج از هیجان‌های کنونی کاسته شود البته اگر حادثه جدیدی رخ ندهد. درباره میزان افزایش قیمت‌ها در صورت تشدید تنش‌ها دیدگاه‌های گوناگون مطرح شده و عده‌ای معتقدند احتمال افزایش قیمت نفت به ۱۵۰ دلار وجود دارد.
روز چهارشنبه تغییرات سفارش‌های کارخانه‌ای در آلمان و چند گزارش مهم از منطقه یورو منتشر می‌شود: شاخص اعتماد در بخش خدمات و تولید صنعتی، شاخص اعتماد مصرف‌کنندگان، شاخص جو تجاری و شاخص اعتماد اقتصادی و همگی گزارش‌ها مربوط به ماه گذشته میلادی است. تغییرات ارزش یورو و پوند در سال جدید میلادی تحت تاثیر تحولات در اروپا و انگلستان قرار خواهد داشت. امسال در آلمان، ایتالیا و اسپانیا شاهد تحولات سیاسی بزرگ خواهیم بود و بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلستان اعلام کرده پایان ماه جاری میلادی این کشور از اتحادیه اروپا جدا می‌شود. هنوز احتمال جدایی بدون پیمان تجاری بین دو طرف وجود دارد. آقای جانسون تا پایان سال فرصت دارد درباره این پیمان با مقامات اتحادیه اروپا مذاکره کند و راهی پرافت و خیز پیش‌روی انگلستان است در نتیجه شاهد افت ارزش پوند در برابر دلار بوده‌ایم. برای سرمایه‌گذاران در بازار ارز تصمیم بانک مرکزی آمریکا در خصوص نرخ‌های بهره اهمیت بالایی دارد و در حال حاضر این باور وجود دارد که در سال جاری میلادی شاخص دلار کاهش می‌یابد.
روز پنجشنبه نرخ تورم و شاخص بهای تولیدکننده در چین، نرخ بیکاری در منطقه یورو و وضعیت بازار کار آمریکا در هفته قبل اعلام می‌شود. محتوای این گزارش‌ها بر بازار طلا موثر خواهد بود. هفته پیش قیمت طلا رشد کرد و علت اصلی این رشد بروز ریسک‌های جدید بود. عده‌ای از کارشناسان بازار طلا با اشاره به عوامل مختلف که از قیمت این فلز گران‌بها حمایت می‌کند پیش‌بینی کرده‌اند قیمت طلا در سال جاری میلادی رشد خواهد کرد. نکته جالب توجه این است که یک‌چهارم افرادی که در نظرسنجی جدید کیتکو شرکت کرده‌اند معتقدند پایان سال جاری میلادی قیمت طلا به بالاتر از دو هزار دلار خواهد رسید. حتی اگر از تنش‌های تجاری بین چین و آمریکا کاسته شود عوامل متعدد دیگر وجود دارد که به رشد قیمت‌ها کمک خواهد کرد. سال گذشته پالادیوم عملکرد بسیار مثبت داشت و به گرانبهاترین فلز در بین چهار فلز گرانبها تبدیل شد. تداوم تنش‌ها در خاورمیانه می‌تواند رشد بیشتر قیمت‌ها را در هفته پیش‌رو موجب شود.
روز جمعه وضعیت اعطای وام‌ها در چین و عرضه پول در این کشور در ماه گذشته میلادی مشخص خواهد شد و در آمریکا وضعیت بازار کار در ماه پایانی سال قبل اعلام می‌شود. این گزارش مهم است و بر عملکرد بازارهای مالی و ارز اثرات بزرگ دارد. بانک مرکزی آمریکا بر مبنای داده‌های اقتصادی درباره سیاست‌های پولی خود تصمیم می‌گیرد. این نهاد سال گذشته سه بار نرخ‌های بهره را کاهش داد و فعلا قصد ندارد تصمیم جدیدی بگیرد مگر آنکه تغییرات بزرگ در وضعیت اقتصادی پدید آید.