11 - 01 - 2023
نقش صفر برای ایران
محمود خاقانی کارشناس بینالملل حوزه انرژی بر این باور است تا زمانی که ایران به نظام بانکی جهان متصل نشده و FATF را امضا نکرده بعید است سرمایهگذاران خارجی تمایل داشته باشند در ایران سرمایهگذاری کنند.
کمبود سرمایه برای سرمایهگذاری در طرحهای نیمهتمام و پروژههای نفتی چند سالی است که به دلیل کمبود منابع داخلی برای سرمایهگذاری و تحریمها، توسعه صنعت نفت را با مشکل مواجه کرده است؛ موضوعی که به باور محمود خاقانی راهکار آن پذیرش FATF است.
وی درباره لزوم همکاری گازی ایران با کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان به ایلنا گفته است: پس از فروپاشی شوروی سابق وزارت نفت سیاست کلان دیپلماسی انرژی را برای کشورهای تازه استقلالیافته آسیای مرکزی، کشورهای ساحلی دریای خزر و قفقاز تعریف کرد. در راستای آن ایران سرمایهگذاری ۲۰۰ میلیون دلاری انجام داد و برای اولین بار دری برای ترکمنستان گشود که بتواند گاز طبیعی خود را صادر کند و احداث خط لوله کرکپه به کردکوی در دستور کار قرار گرفت تا از این مسیر گاز طبیعی ترکمنستان برای تخصیص به نیروگاه نکا وارد ایران شد و این موضوع توسعه پیدا کرد. از مسیر دولتآباد هم یک خط لوله احداث شد که بخشهای مجاور مرز ترکمنستان در ایران گازرسانی میشد.
وی افزود: در آن دوران روسیه از گشایش دروازه برای صادرات گاز ترکمنستان به ایران ناراضی بود، به همین دلیل در قیمت گاز با ایران رقابت و سعی میکرد مبلغ بیشتری به ترکمنستان بدهد تا این کشور به ایران گاز صادر نکند، به طوری که در زمان دولت دهم که هوا بسیار سرد هم شده بود، ترکمنستان گاز را روی ایران قطع کرد و مذاکرات تهران- عشقآباد نیز برای وصل مجدد گاز به جایی نرسید، در نهایت صنعت نفت ایران مجبور شد به مناطقی که گاز ترکمنستان را دریافت میکردند، گازرسانی کند و به این ترتیب روابط گازی دو کشور به حالت تعلیق درآمد.
به گفته این کارشناس انرژی، این رویه ادامه پیدا کرد تا اینکه چین در رقابت با روسیه و ایران وارد بازار ترکمنستان شد. پکن حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری کرد و گاز این کشور را با ظرفیت قابل توجهی از مسیر خط لوله به چین برد بنابراین ترکمنستان توانست بازار جدیدی پیدا کند. در همین حال بانک توسعه آسیایی مطالعات فنی و اقتصادی برای صادرات گاز ترکمنستان از مسیر ترکمنستان- افغانستان- پاکستان- هند انجام داد و این خط لوله را با سرمایهگذاری ۷ میلیارد دلاری شروع به احداث کرد و اکنون تقریبا در حال تکمیل است.
مدیرکل پیشین امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت ایران تاکید کرد: چین با افغانستان و طالبان فعلی قرارداد ۲۵ ساله تولید و صادرات نفت و گاز بسته و ۲۵ میلیارد دلار هم در صنعت پتروشیمی پاکستان سرمایهگذاری کرده و دنبال این است گاز ترکمنستان را از مسیر افغانستان برای صنعت پتروشیمی پاکستان صادر کند و همچنین اجازه ندهد گاز به هند برود. اروپا هم دنبال این بود که گاز ترکمنستان را به کمک ترکیه از عرض خزر به آذربایجان و گرجستان و از خط لوله گاز قفقاز جنوبی به اروپا ببرد. در گذشته روسیه با مسیر عرض خزر و ایران مخالف بود اما در سال ۲۰۱۸ در اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر این توافق حاصل شد که اگر احداث این خط لوله به محیطزیست صدمه نزند انجام شود، بنابراین اتحادیه اروپا با ترکمنستان وارد مذاکره شده و در رقابت با چین سعی میکنند گاز ترکمنستان را از مسیر خزر، آذربایجان و ترکیه به اروپا صادر کنند.
خاقانی با اشاره به جایگاه ایران در مسیر همکاری گازی با کشورهای آسیای میانه بیان کرد: متاسفانه ایران در حال حاضر هیچ جایگاهی در این معادلات ندارد. روابط ایران با مشتریان و استفادهکنندگان از گاز طبیعی تیره است و چین هم با بیانیهای که با کشورهای حوزه خلیجفارس و آل سعود در عربستان امضا کرد در واقع نشان داد تمایلی ندارد با ایران همکاری نزدیکی داشته باشد.
او اضافه کرد: روسیه هم به طور سنتی نمیخواهد ایران در اروپا رقیبش باشد و رفاقت روسیه با ایران در واقع نگه داشتن ایران در جایگاهی است که نتواند حرکتی در حوزه گاز داشته باشد، به طوری که با وجود اینکه ترکمنستان در مقام چهارم دارندگان ذخایر گازی جهان قرار دارد، مصرفکنندگان زیادی تمایل دارند با این کشور وارد مذاکره، تعامل و قرارداد شوند.
خاقانی تاکید کرد: تا زمانی که ایران به نظام بانکی جهان متصل نشده و FATF را امضا نکرده و نظام بینالمللی برای انعقاد قرارداد با ایران اطمینان ندهد که سرمایهگذاری آنها از امنیت لازم برخوردار است و تا ارتباطات بلندمدت بینالمللی تضمین نشود، بعید است سرمایهگذاران خارجی تمایل داشته باشند در ایران سرمایهگذاری کنند.
وی یادآور شد: به نظر میرسد اکنون مسیری طی میشود که منزوی باشیم؛ به عبارت دیگر در شرایط فعلی جایگاهی برای ایران در معادلات رقابتی بازار انرژی وجود ندارد یعنی اکنون مصرفکنندگان عمده نفت و گاز خود را با این واقعیت تطبیق دادهاند که بدون نفت و گاز ایران زندگی کنند.به گفته وی، از زمانی هم که روسیه عملیات ویژهای را برای اقدامات نظامی خود در اوکراین شروع کرد، تولیدکننده و صادرکنندگان نفت و گاز از جمله کشورهای آسیای مرکزی مثل قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان، کشورهای حوزه خلیجفارس، نروژ و حتی آمریکا سود کلانی داشتند که در تاریخ بینظیر است.
دولت مادورو و بایدن هم رفاقتی صمیمی را شروع کردند که در نتیجه سهم بازار ایران در بازار بینالمللی را رقبا تسخیر کرده و فعلا گاز ایران در بازار بینالمللی چشمانداز روشنی ندارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد