شناسه خبر : 215722
3 - 01 - 2017
3 - 01 - 2017
نقش ایران در ساختار آینده سوریه
گروه سیاسی- هفتههای اخیر فرآیند حل و فصل سیاسی بحران سوریه به ابتکار تهران مسکو و آنکارا سرعت گرفته است. به دنبال نشست سهجانبه محمدجواد ظریف، سرگئی لاوروف و مولود چاووش اوغلو در مسکو سه طرف بیانیه سوریه را منتشر کردند که بر اساس آن نشست گفتوگوهای دولت و معارضه سوری طی هفتهای آینده در استانه پایتخت قزاقستان برگزار میشود. این در حالی است که آتشبس سراسری در سوریه از بامداد روز جمعه در سوریه برقرار شده و ترکیه و روسیه ضمانت اجرایی این آتشبس را بر عهده گرفتهاند.
آنچه طی سالهای اخیر در ابعاد مختلف و با توضیحات متفاوت به محور مسایل روز منطقه خاور میانه تبدیل شده و حتی جزء مسایل تاثیرگذار جهانی به حساب میآید، مساله تحولات سوریه و حاشیههای تاثیرگذار این کشور است. امروز بیش از ۵ سال است که از «بحران بینالمللی» سوریه میگذرد و در این رهگذر تا به حال شاهد مسایل متفاوت بسیاری هستیم. گاهی نیروهای مقاومت سوریه توانستهاند با تسلط و بازپسگیری مناطق تحت محاصره به نتایج مهمی دست پیدا کنند و گاهی نیروهای بینالمللی و تروریستی با حمایت کشورهای مختلف و نهادهای بینالمللی توانسته اند بخشهای مختلف این کشور را به تصرف در آورند. تعدد گروههای تروریستی فعال در این کشور باعث شده مساله سوریه نه یک موضوع ساده داخلی یا منطقهای که کاملا به مثابه کلافی پیچیده، مبهم و چند وجهی باشد.بعد از آزادی حلب به عنوان دومین شهر با اهمیت سوریه که از آن به عنوان «پیروزی استراتژیک» ارتش و نیروهای مردمی سوریه نیز یاد میشود، در راستای بهرهگیری سیاسی از دستاورد نیروهای مقاومت در میدان عملیاتی، نشست سهجانبه مسکو میان ایران، روسیه و ترکیه برگزار شد و در بیانیه پایانی آن بر لزوم حل مساله بحران سوریه از طریق دیپلماتیک و مبارزه جدیتر با تروریسم و گروههای افراطگرا در سوریه تاکید شد و آتشبسی را که امروز در سوریه شاهد هستیم را هم میتوان ثمره همت و تلاش نیروهای مقاومت درعرصه عملیاتی سوریه برشمرد و بنا به اذعان تمام نهادهای مرتبط بینالمللی این پیروزیها جز با کمک ایران در عرصههای مختلف به وقوع نمیپیوست. تماسهای تلفنی متعدد میان روسای جمهور و وزرای خارجه مسکو، تهران و آنکارا پس از تحولات مزبور یکی دیگر از اقدامات و تلاشهای ایران در عرصه دیپلماتیک برای هماهنگی بیشتر میان جبهه متحدان حکومت سوریه و همافزایی در راستای مبارزه با تروریسم در آن کشور بوده است. چنانچه از بررسی ابعاد مختلف این روابط برمیآید افزایش روابط دیپلماتیک مقامات سوریه، عراق، ترکیه و روسیه به تهران برای رایزنیهای منطقهای با ایران به خصوص درباره بحران سوریه و عراق مهمترین تحولات در این دو کشور رقم خواهد زد و تا زمانی که این دو کشور به ثبات سیاسی و امنیتی دست نیابند قطعا کشورهای ملتهب منطقه که هرکدام میتوانند با کوچکترین تنش به مرکز ناآرامی تبدیل شوند در معرض خطر تشدید التهاب قرار خواهند داشت.
چراکه هر لحظه امکان صدور و ورود مخفیانه و ملبس تروریستها از این کشورها به سایر کشورهای منطقه وجود دارد. حملههای تروریستی به مردم بیگناه و ناآرامیهای ترکیه را میتوان از جمله ارمغانهای این جنگ نابرابر برای کشورهای همسایه دانست. در این راستا ولید معلم وزیر امور خارجه سوریه برای دیدار با مقامات ایرانی به تهران آمد و با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و علیاکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل و علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی دیدار کرد. در این دیدار دو طرف ضمن صحبت درباره مسایل مهم منطقهای و آخرین تحولات سوریه به خصوص اجرای آتشبس در این کشور گفتوگو و تبادل نظر کردند. همچنین به راه حل سیاسی به عنوان تنها راهکار موجود برای پایان به مناقشات سوریه تاکید شد. لازم به ذکر است در این دیدار علاوه بر وزیر امورخارجه سوریه، نوریالمالکی معاون اول رییسجمهور عراق و نخستوزیر سابق این کشور به عنوان کشور درگیر و تاثیرگذار به تهران آمد تا در خصوص آخرین وضعیت تحولات میدانی و سیاسی کشورهای متبوع خود که در خط مقدم مبارزه با تروریستها هم قرار دارند با تهران رایزنی و هماهنگیهای لازم را با راس «محور مقاومت» انجام دهند که این نیز در کنار دیگر شواهد و علایم، پیامهای بسیاری را برای دوستان و دشمنان ما دارد. وزیر امور خارجه سوریه ضمن اذعان به این نکته که پیروزی حلب پیروزی مشترک ایران، روسیه و سوریه بوده در مورد افزایش روابط دیپلماتیک دولت وقت این کشور با کشورهای هم پیمان خود گفت: پس از پیروزی حلب ما باید فکری میکردیم که در جهت پیشروی به سمت حل بحران سوریه بهرهبرداری مناسبی را داشته باشیم به همین دلیل برای متوقف کردن عملیات جنگی با هماهنگی ایران، روسیه و سوریه اقدام شد تا نهایتا درها روی گفتوگوی سوری- سوری گشوده شود. آزادسازی حلب و متوقف کردن عملیات جنگی یک فرصت تاریخی و حقیقی برای کسانی است که علاقه مندند در ساختن آینده سوریه مشارکت داشته باشند. وی افزود: اگر برخی کسانی که گمان کردهاند، میتوانند از اجلاس دوم سوریه (مذاکرات آستانه) بهرهبرداری کنند تا مسایلی را مطرح کنند که با مصالح سوریه جور درنیاید؛ در این صورت آنها خودشان را منزوی خواهند کرد و این فرصت ارزشمند را از دست خواهند داد. وی در ادامه اظهار کرد: دولت و ملت سوریه از رهبری و مردم جمهوری اسلامی ایران به دلیل حمایتهای سیاسی و اقتصادی آنها که در راستای از میان برداشتن تروریستها در منطقه بوده است کمال قدردانی و تشکر را داریم.
و درنهایت میتوان گفت: بررسی آخرین تحولات امنیتی و میدانی در فرآیند همکاری مشترک دو کشور در مبارزه با تروریسم تکفیری، تبادل نظر پیرامون اقدامات و ابتکارات سیاسی مشترک برای حفظ آتشبس در سوریه و ایجاد زمینه برای آغاز گفتوگوهای سوری-سوری از محورهای مطرح شده در این دیدارها بود. البته آنچه باید متذکر شد این است که ایران و کشورهای مداخله گر در ایجاد آرامش در این کشور پس از دستیابی به پیروزی و تحکیم دولت اسد در سوریه به خاطر نقش مهمی که با اعزام نیروی میدانی و رایزنیهای دیپلماتیک در این کشور بازی کردهاند قاعدتا ممکن است از تقسیمات جدید این کشور بهرهمند شوند. در همین راستا رویترز در تحلیلی مدعی شد: سوریه بر مبنای توافق بین ایران، روسیه و ترکیه قرار است به سه بخش رسمی بین نیروهای متنفذ منطقهای تقسیم شود و بشار اسد دستکم برای چند سال رییسجمهور سوریه باقی خواهد ماند. این اخبار از سوی یک منبع آگاه از توافق بین ایران و روسیه و ترکیه منتشر شده است. در این توافق قرار شده سوریه به سه منطقه با ساختار فدرالی تحت کنترل اسد تقسیم شود. به گفته منابع مختلف قدرت اسد در این توافق بین سه کشور تقسیم میشود. روسیه و ترکیه قبول کردند که او بر سر قدرت باقی بماند اما ایران هنوز متقاعد نشده، با این وجود بشار اسد قرار است به تدریج حذف میشود و این جزیی از شرایطی است که طی آن حفاظت از او و خانوادهاش نیز ضمانت شده. این طور که به نظر میرسد هیچکس به صلح همهگیرتری در سوریه فکر نمیکند آنچه روشن است این است که ولادیمیر پوتین میخواهد نقش محوریتری را در این توافقات بازی کند و از این رو قصد دارد ابتکار عمل بین ایران و ترکیه را به دست گیرد. این کار روایت روسیه را برای بازیابی قدرت جهانیاش و بازی نقش مهمتری در خاورمیانه تقویت میکند و مقامات روسیه بر این باورند که اگر روسیه در این راه موفق شود گفتوگوی صلح جدید بین دولت سوریه و دیگر معارضان دولت در اواسط ژانویه باید در آستانه آغاز شود. یکی از منابع روسی گفته در قدم اول آتشبس سراسری در سوریه باید شکل بگیرد و پس از آن گفتوگوها آغاز شود. به گفته یک منبع آگاه مسکو ایران را متقاعد کرد که ایده صلح سه مرحلهای را به شرط کوتاه آمدن ترکیه از خروج اسد از قدرت بپذیرد. منابع خبری آگاه گفتهاند که پوتین مذاکرات پشت درهای بسته زیادی را با رجب طیب اردوغان برای تسهیل این روند و توافق انجام داده است.از طرفی پس از مذاکرات روسیه وترکیه یک منبع رسمی در دولت ترکیه گفته اولویت ما خروج اسد نیست بلکه شکست تروریستهاست اما این بدان معنی نیست که ما اسد را تایید میکنیم اما ما درک میکنیم که داعش باید نابود شود و روسیه نیز از ترکیه در سوریه برای نابودی گروه کردهای «پکک» حمایت میکند اما وضعیت عمومی ترکیه همچنان به شدت ضد بشار اسد است اما مولود چاووش اغلو اعلام کرد گزار سیاسی از اسد در سوریه ممکن نیست.
ترکیه میخواهد به طور غیررسمی کنترل نوار باریک بخشهای شمالی را داشته باشد و آن را به عنوان یک بخش امن برای پناهجوها و معارضان اسد و علیه نفوذ کردها برای خود داشته باشد. منابع مختلف گفتهاند که بین مسکو و آنکارا فهم مشترکی درباره اینکه شورشیها باید حلب را ترک کنند و این کار به گرفتن الباب کمک میکند رسیده بودند. اما در این میان منافع ایران کمتر روشن است. با کمک به اسد برای بازپسگیری حلب تهران کریدور امنی را از تهران به بیروت به دست آورده که از این طریق میتواند نیروهایش را به حزبالله لبنان بفرستد. منابع دیپلماتیک غربی و روسی گفتهاند ایران اصرار دارد این مسیر را نگه دارد و با باقی ماندن اسد در قدرت این مسیر برای ایران میماند و اگر او سقوط کند تهران به دنبال جانشینی یکی دیگر از علویهاست که روابط نزدیکی با ایران و شیعیان داشته باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد