نفس‌های آخر امنیت غذایی
جهان صنعت– اگر بخواهیم تنها یک نماد کلی برای معیشت انتخاب کنیم بدون شک نان انتخاب اول و آخر است؛ بسیاری از ضرب‌المثل‌ها و متون ادبی مرتبط با معیشت که سابقه تاریخی در فرهنگ ایران دارند شامل اصطلاحاتی از قبیل نان بر سفره آوردن و نان‌آور هستند. همین مقدمه کوتاه کافی است تا بدانیم گران شدن نان می‌تواند به تنهایی معیشت یک جامعه را تحت‌الشعاع خود قرار دهد و اگر زمانی نان نیز مانند گوشت به لیست خوراکی که خرید آن برای مردم دشوار است بپیوندد آن زمان است که می‌توان به طور قطع گفت امنیت غذایی جامعه نفس‌های آخرش را می‌کشد.
گلایه نانوایان
مسوولان دولتی بارها تاکید کرده‌اند که هنوز هیچ تصمیمی برای افزایش قیمت نان یارانه‌ای اتخاذ نشده و قیمت‌های مصوب همچنان پابرجاست. با این حال، زمزمه‌هایی از احتمال تغییر در نحوه پرداخت یارانه و اصلاح نظام عرضه شنیده می‌شود و این در شرایطی است که نانوایان از تاخیر در پرداخت کمک‌هزینه‌ها و حذف سهم دولت از بیمه گلایه‌مندند، مردم از گران‌فروشی و چندنرخی شدن نان در بازار شکایت دارند؛ شرایطی که هم نانوا و هم مصرف‌کننده را ناراضی کرده که به گفته عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس باید هر چه سریع‌تر درباره نرخ واقعی نان تعیین تکلیف صورت گیرد. اخباری مبنی بر افزایش غیر رسمی نان در نانوایی‌ها به گوش رسیده و مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که در برخی نانوایی‌های سطح شهر، نرخ نهایی پرداختی برای خرید نان، بیش از نرخ مصوب اعلام شده است. به‌گونه‌ای که گاه در ازای دریافت یک قرص نان، هزینه‌ای معادل دو قرص از مشتری مطالبه می‌شود.
این در حالی است که نان یکی از معدود کالاهایی اساسی است که همچنان با نرخ دولتی عرضه می‌شود و در لیست اقلام یارانه‌ای قرار دارد. با این حال، تجربه روزمره خریداران حاکی از آن است که گران‌فروشی و حتی کم‌فروشی در برخی نانوایی‌ها، به یک رویه معمول بدل شده است. نانوایان در پاسخ به انتقادهای مردم، عمدتا دو دلیل را برای افزایش قیمت‌ها عنوان می‌کنند اول، تغییر نکردن نرخ مصوب نان در برابر افزایش هزینه‌های جانبی و دوم، فشار اقتصادی ناشی از اجاره‌های سنگین محل نانوایی است.
مشکلات در حوزه قیمت‌گذاری
به گزارش ایسنا فاطمه نظری، رییس اتحادیه نانوایان سنتی در گفت‌وگویی با اشاره به مشکلات اخیر در حوزه قیمت‌گذاری و حمایت‌های دولتی از نانوایان اظهار کرد: از اواخر شهریور، نرخ نان اصلاح و این اصلاح به‌‌عنوان یک مسکن موقت برای نانوایی‌ها تلقی شد. در آن زمان، دولت ۲۵درصد کمک‌هزینه به نانوایان پرداخت می‌کرد.
وی با ارائه مثالی از نحوه محاسبه این کمک‌هزینه افزود: قیمت نان لواش پیش از این ۹۰۰ تومان بود که با احتساب ۲۵درصد کمک‌هزینه، نرخ پایه آن به حدود ۱۱۲۵تومان می‌رسید. همچنین نان بربری که قیمتش ۳هزار و ۵۰۰تومان بود، با افزودن ۲۵درصد یارانه، به حدود ۴هزار و ۴۰۰تومان می‌رسید.
نظری تاکید کرد: اکنون نزدیک به یک ماه است که این کمک‌هزینه به نانوایان پرداخت نشده و حتی برنامه‌ای برای تداوم پرداخت آن نیز وجود ندارد. در حالی که این مبلغ پیشتر به‌صورت شبانه یا روزانه به حساب نانوایان واریز می‌شد، حالا با حذف آن، قیمت پایه‌ای که نانوا بر مبنای آن دخل‌وخرج خود را تنظیم می‌کرد، دچار اخلال شده است.
رییس اتحادیه نانوایان سنتی ادامه داد: این کمک‌هزینه که ابتدا ۱۰درصد بود و به مرور تا ۴۰درصد افزایش یافت و نهایتا در سطح ۲۵درصد تثبیت شد، به‌نوعی بخشی از نرخ نان محسوب می‌شد و حذف آن بدون جایگزین، فشار زیادی بر نانوایان وارد کرده است. نظری در ادامه با اشاره به افزایش قابل‌توجه هزینه‌های بیمه گفت: پیشتر دولت ۲۰درصد از حق بیمه تامین اجتماعی نانوایان را پرداخت می‌کرد که ۱۰درصد آن مربوط به سهم کارفرما، ۷درصد سهم کارگر و ۳درصد سهم بیمه بیکاری بود. اما این سهم حمایتی اکنون به‌طور کامل حذف شده و لیست بیمه‌ای نانوایان تقریبا سه‌برابر شده است، یعنی نرخ پرداختی برای بیمه تامین اجتماعی با افزایشی معادل ۲۰۰درصد روبه‌رو شده است. در شرایطی که نان قوت غالب مردم است، انتظار می‌رفت در تدوین این برنامه، مسائل مربوط به نانوایان سنتی و هزینه‌های سرسام‌آور آنان بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
تعلل در تصمیم‌گیری نرخ نان
از طرفی هم محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به تعلل در تصمیم‌گیری درباره نرخ نان با تاکید بر اینکه مشکل فعلی حوزه نان، قانونی نیست بلکه ناشی از «بی‌تصمیمی» است، تصریح کرد: شورای مربوط به قیمت‌گذاری نان می‌تواند حتی از روز اول یا چهارم فروردین‌ماه با توجه به نرخ تورم، افزایش اجاره نانوایی‌ها، افزایش قیمت کالاها و دستمزد کارگران، قیمت نان را تعیین و ابلاغ کند. همچنین این شورا می‌تواند براساس میزان سهمیه آرد تخصیصی به هر نانوایی، اعم از ۹ تن یا ۱۲ تن، اقدام به نرخ‌گذاری کند. زنگنه ادامه داد: با این حال، بیش از یک‌ماه است که این تصمیم‌گیری به تعویق افتاده و دلیل این تعلل، نگرانی دولت از پیامدهای افزایش قیمت نان و احتمال بروز تورم زنجیره‌ای و نارضایتی عمومی است. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پایان به مساله قاچاق آرد اشاره کرد و گفت: همین آرد یارانه‌ای که با مشکلات فراوان به دست نانوایان می‌رسد، بخشی از آن متاسفانه به قاچاق اختصاص می‌یابد. وقتی قیمت‌گذاری پایین انجام می‌شود، زمینه برای قاچاق آرد و سوءاستفاده از یارانه‌ای که حدود ۲۵۰هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود، فراهم می‌شود. با توجه به اینکه نان در سفره مردم اهمیت بالایی دارد، باید هرچه زودتر تصمیم‌گیری جدی در زمینه قیمت‌گذاری، تامین چگونگی آرد مورد نیاز، تخصیص یارانه و… گرفته شود، نان قابل حذف از سفره مردم نیست؛ از سویی هم با اینکه تخلف نانوایان با عنوان بالا بودن هزینه‌های تولید و… توجیه مناسبی نیست اما به هر حال چالشی است که وجود دارد و باید به‌طور جدی به این چالش‌ها و نارضایتی‌ها پاسخ داده شود.
نانوایان حق دارند
نانوایان کشور، به‌ویژه در استان‌هایی مانند اصفهان، با گذشت سال‌ها از ثبات نرخ نان و در سایه افزایش مداوم هزینه‌های جانبی همچون اجاره‌بها، حقوق کارگران، قیمت انرژی و سایر ملزومات، با چالش‌های اقتصادی عمیقی روبه‌رو شده‌اند. به گزارش جهان‌صنعت‌نیوز به گفته کوروش خسروی، معاون اقتصادی استاندار اصفهان، نانوایان در شرایط فعلی کاملا محق هستند و درخواست آنها برای اصلاح قیمت نان، خواسته‌ای منطقی و قابل‌درک است.
وی در گفت‌وگو با ایسنا افزود: در سال‌های اخیر در حالی قیمت نان ثابت مانده که تمام هزینه‌های جاری نانوایان افزایش یافته و کمک‌هزینه‌ای که دولت از طریق بانک سپه پرداخت می‌کرد نیز از حدود یک ماه پیش قطع شده است. این موضوع موجب شد که نارضایتی‌ها به اوج برسد.
خسروی با اشاره به تجمعات اخیر نانوایان در اصفهان گفت: تمام اعتراض‌ها با رعایت کامل نظم و احترام انجام شد و نانوایان خواسته‌های خود را به‌روشنی بیان کردند. ما نیز به عنوان نمایندگان دولت در استان، مشکلات آنها را به‌خوبی درک می‌کنیم و تمام تلاش خود را برای پیگیری مطالبات‌شان به کار بسته‌ایم.
درخواست وزارت کشور از استان‌ها
براساس اعلام معاون اقتصادی استاندار اصفهان، وزارت کشور از تمامی استان‌ها خواسته تا نرخ پیشنهادی جدید نان را به این وزارتخانه ارسال کنند. استان اصفهان نیز هفته گذشته پیشنهاد خود را ارائه کرده است. خسروی ادامه داد: طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، مقرر شده قیمت جدید نان فردا پس از بررسی در جلسه هیات وزیران اعلام شود. خسروی در پایان ابراز امیدواری کرد که با اعلام قیمت جدید، مشکلات معیشتی نانوایان تا حد زیادی کاهش یافته و شرایط کاری این صنف به وضعیتی معقول و قابل‌قبول بازگردد. به گفته او، این تصمیم می‌تواند بن‌بست چندساله‌ای را بشکند که باعث فشار شدید اقتصادی بر یکی از مهم‌ترین ارکان تامین مایحتاج روزانه مردم شده است.
