نفت در تله

جهان صنعت– بازار جهانی نفت در روزهای پایانی هفته جاری با نوسانات قابل‌توجهی روبه‌رو بوده است؛ نوساناتی که هم از تحولات ژئوپلیتیک سرچشمه می‌گیرد و هم از تصمیمات اقتصادی. بازار نفت از یک‌سو منتظر نتیجه فشار دولت آمریکا به فدرال رزرو برای کاهش نرخ بهره بانکی این کشور است و از سوی دیگر انتظار برای نتایج تلاش‌های ترامپ برای برقراری صلح بین روسیه و اوکراین. هرکدام ازاین دو اتفاق به نتیجه برسند، مسیر بازار نفت را در روزهای آتی روشن‌تر خواهد کرد.

معامله‌گران بیم دارند که روند تحولات سیاسی چه در ارتباط با جنگ اوکراین و چه در حوزه سیاست پولی آمریکا به شکلی جدی بر چشم‌انداز عرضه و تقاضای انرژی اثر بگذارد. قیمت نفت از ابتدای هفته، نوسان‌های اندکی را پشت سرگذاشت زیرا امیدواری‌ها نسبت به دستیابی به توافقی برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین افزایش یافته است. چنین توافقی در صورت تحقق به معنای کاهش تحریم‌ها علیه نفت روسیه و ورود دوباره حجم قابل‌توجهی از نفت این کشور به بازار جهانی خواهد بود.

دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا اعلام کرده است که در حال تدارک دیداری میان ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی است. حتی خبرهایی درباره برگزاری نشست سه‌جانبه با حضور ر‌وسای‌جمهور آمریکا، روسیه و اوکراین مطرح شده است. ترامپ در اظهاراتی جنجالی اذعان داشت که زلنسکی ممکن است برای پذیرش توافقی که شامل واگذاری بخشی از خاک اوکراین به روسیه است، تحت فشار قرار گیرد.

این مواضع از سوی بسیاری از تحلیلگران به عنوان نشانه‌ای از تلاش کاخ سفید برای تسریع روند صلح تفسیر شد اما در عین حال نگرانی‌هایی را نیز ایجاد کرد. اگر چنین توافقی به آزادی کامل صادرات نفت روسیه منجر شود، بازار جهانی نفت با مازاد عرضه‌ای روبه‌رو خواهد شد که فشار کاهشی شدیدی بر قیمت‌ها وارد می‌کند.

دیدارهای پیاپی و واکنش محتاطانه بازار

همزمان با آغاز مذاکرات صلح بین روسیه و اوکراین قیمت هر بشکه نفت برنت به کمتر از ۶۶‌دلار و نفت‌خام WTI به زیر ۶۳‌دلار سقوط کرد. این کاهش ادامه روندی بود که از دیدار ترامپ و پوتین در آلاسکا آغاز شد. در آن دیدار رییس‌جمهور آمریکا از زلنسکی خواست تا هرچه سریع‌تر به توافق برسد و نسبت به خواسته‌های پوتین برای واگذاری بخش‌هایی از اوکراین انعطاف نشان دهد.

هرچند ترامپ تهدید کرده بود که در صورت شکست مذاکرات، تحریم‌های سخت‌تری علیه روسیه و خریداران نفت این کشور اعمال خواهد کرد اما در جریان گفت‌وگوها نشان داد که عجله چندانی برای عملی کردن این تهدیدها ندارد. این موضع دوگانه، سردرگمی معامله‌گران را افزایش داد.

به گفته کارشناسان بازار نفت در شرایطی قرار دارد که پرسش‌های بی‌پاسخ فراوانی مقابل آن است: آیا مسکو و کی‌یف واقعا به توافق می‌رسند؟ آیا بخش‌هایی از خاک اوکراین به روسیه واگذار خواهد شد؟ و در صورت توافق، چه میزان از نفت روسیه می‌تواند بدون مانع وارد بازار شود؟ نبود پاسخ روشن به این پرسش‌ها موجب شده است که سرمایه‌گذاران با احتیاط عمل کنند و به جای حرکت قیمتی شدید، بازار در محدوده‌ای محدود نوسان کند.

سایه سیاست‌های ترامپ بر بازار انرژی

از ابتدای سال جاری میلادی، قیمت نفت بیش از ۱۰درصد کاهش یافته است. دلایل اصلی این افت عبارتنداز: افزایش عرضه اوپک‌پلاس و نگرانی‌ها نسبت به پیامدهای سیاست‌های تجاری ترامپ. رییس‌جمهور آمریکا در ماه‌های اخیر بارها تهدید کرده است که علیه کشورهایی که نفت از روسیه خریداری می‌کنند، تعرفه‌های ثانویه اعمال خواهد کرد.

هند یکی از اهداف اصلی این تهدیدها بوده است. با این حال ترامپ در مصاحبه‌ای تلویزیونی اعلام کرد که به دلیل وابستگی چین به نفت روسیه، تصمیم گرفته است اعمال تعرفه‌های جدید بر کالاهای چینی را به تعویق بیندازد. چنین مواضعی نشان می‌دهد که سیاست انرژی و تجارت در کاخ سفید به‌شدت به‌هم گره خورده و بازار جهانی نفت به طور مستقیم از آن تاثیر می‌گیرد.

دنیل‌هاینز، استراتژیست ارشد کالایی در گروه بانکداری استرالیا و نیوزیلند (ANZ) در یادداشتی می‌نویسد: «احتمال حل‌وفصل سریع درگیری با روسیه اکنون بسیار بعید به نظر می‌رسد.» این ارزیابی موجب شد معامله‌گران نسبت به ریسک‌های ژئوپلیتیک محتاط‌‌تر شوند و بخشی از کاهش قیمت‌ها جبران شود.

آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی هشدار داده است که تا سال ۲۰۲۶، بازار جهانی نفت با مازاد عرضه‌ای بی‌سابقه مواجه خواهد شد. به گفته این نهاد، رشد عرضه سریع‌تر از تقاضا خواهد بود و همین مساله فشار بلندمدتی بر قیمت‌ها وارد می‌کند.

چشم‌انداز سیاست پولی؛ همه نگاه‌ها به جکسون هول

علاوه بر تحولات سیاسی یکی از مهم‌ترین عواملی که بازار نفت را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد، نشست سالانه جکسون هول بود. نشستی که نتایج آن امروز اثر خود را بر بازار خواهد گذاشت. این نشست که در ایالت وایومینگ آمریکا برگزار شده، محلی برای گردهمایی مقام‌های ارشد بانک‌های مرکزی، وزیران دارایی و اقتصاددانان برجسته جهان است.

امسال محور اصلی بحث‌ها نرخ بهره در آمریکا بود. فدرال رزرو در ماه‌های اخیر با افزایش‌های پی‌درپی نرخ بهره تلاش کرده است تورم را کنترل کند. هرگونه نشانه‌ای از ادامه این روند یا توقف آن می‌تواند به طور مستقیم بر بازار انرژی اثر بگذارد.

در صورتی که سیاستگذاران آمریکایی بر ادامه افزایش نرخ بهره تاکید کنند، ارزش دلار تقویت خواهد شد و این امر معمولا فشار نزولی بر قیمت نفت وارد می‌کند زیرا نفت به دلار معامله می‌شود و افزایش ارزش دلار هزینه خرید آن را برای سایر کشورها بالاتر می‌برد. در مقابل، اگر فدرال رزرو از کاهش سرعت سیاست‌های انقباضی سخن بگوید، دلار تضعیف می‌شود و بهای نفت ممکن است رشد کند.

بازاری در انتظار تصمیم‌های بزرگ

بازار نفت در هفته‌ای که روبه پایان است ترکیبی از پیام‌های متناقض دریافت کرده است؛ از یک‌سو امیدواری به صلح اوکراین و بازگشت نفت روسیه موجب کاهش قیمت‌ها شده و از سوی دیگر نگرانی‌ها درباره عرضه و بی‌اعتمادی به تحقق سریع توافق، باعث افزایش دوباره قیمت‌ها شده است. افزون بر این سیاست‌های تجاری و انرژی ترامپ و تصمیمات آتی فدرال‌رزرو بر پیچیدگی شرایط افزوده است.

کارشناسان معتقدند که در کوتاه‌مدت، نفت در محدوده‌ای محدود نوسان خواهد کرد و جهت‌گیری اصلی آن وابسته به نتیجه مذاکرات سیاسی و پیام‌های نشست جکسون هول خواهد بود. به بیان دیگر بازار در حال حاضر نه صعودی است و نه نزولی بلکه در وضعیت «انتظار» به سر می‌برد.

آنچه مسلم است، اینکه نفت همچنان بیش از هر کالای دیگری در معرض تحولات سیاسی و اقتصادی قرار دارد. آینده قیمت‌ها به همان اندازه که به عرضه و تقاضای واقعی وابسته است، به دیدار رهبران جهان، تصمیم‌های بانک‌های مرکزی و حتی توئیت‌های رییس‌جمهور آمریکا گره خورده است.